Έξι μέτρα κάτω από την γη, στο κέντρο της Αθήνας, τα υπόγεια ενός πολύπαθου κτηρίου, έχουν την δική τους τραγική ιστορία γραμμένη στους τοίχους με αιχμηρά αντικείμενα από 239 ανθρώπους που φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν από τους Ναζί, την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής στην χώρα μας. Πρόκειται για τα κρατητήρια της Kommandatur τα οποία βρίσκονταν στον αριθμό 4 της οδού Κοραή.
της Καλλιόπης Ασλανίδου
Ο Αθήνα 9.84 επισκέφτηκε τον ιστορικό χώρο και ξεναγήθηκε από την κ. Μαριάννα Γεωργάκη υπεύθυνη επικοινωνίας της Εθνικής Ασφαλιστικής.
Το κτήριο ανήκει στην Εθνική Ασφαλιστική από το 1938 και διέθετε, σύμφωνα με τους τότε νόμους, υποχρεωτικά και υπόγειο αντιαεροπορικό καταφύγιο.
Κατεβαίνοντας τα σκαλιά νιώθεις αμέσως την βαριά ατμόσφαιρα που αποπνέει ο χώρος. Οι μεταλλικές πόρτες που έκλειναν αεροστεγώς, οι δεξαμενές νερού, τα αποχωρητήρια, οι αίθουσες, δημιουργούν μια ασφυκτική αίσθηση ενώ θυμίζουν υποβρύχιο πλοίο. Αυτό που σου σφίγγει την ψυχή, όμως, είναι οι τοίχοι. «Ουσιαστικά αυτό που εκθέτουμε είναι οι τοίχοι» τονίζει η ξεναγός μας «άντρες, γυναίκες και παιδιά από την ηλικία των 14 μόλις ετών, Έλληνες αλλά και Ιταλοί, έχουν αφήσει ανεξίτηλα τα μηνύματα τους χαραγμένα στους τοίχους, τα παράπονά τους, τις αγωνίες τους, την καθημερινότητα τους, τα ονόματα αυτών που τους κατέδωσαν».
Ο χώρος χρησιμοποιήθηκε σαν κέντρο μεταγωγών και ανάκρισης, απ’ όπου οι κρατούμενοι μεταφέρονταν στις Φυλακές Αβέρωφ, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, σε καταναγκαστικά έργα ή σε τόπους εκτελέσεων.
«Εδώ κρατούνταν άνθρωποι για κάθε αιτία, όχι μόνο αντιστασιακοί», μας λέει η κ. Γεωργάκη, σαλταδόροι που κρέμονταν από τα τραμ, για μικροκλοπές ψωμιού ή ακόμη και σεντονιών» και μας δείχνει τα τεκμήρια στους τοίχους του κρατητηρίου που το μαρτυρούν.
Φωνάξτε να σας φέρουν νερό αλλιώς θα πεθάνετε
Στο πρώτο υπόγειο εκτίθενται αντικείμενα που βρέθηκαν στον χώρο,όπως πακέτα από τσιγάρα και σπιρτόκουτα, σημειώματα και ένα γράμμα κρατουμένου, ξυραφάκια, κούπες, ακόμη και μερικές σφαίρες που βρέθηκαν σφηνωμένες στον τοίχο, πάνω σε μια ζωγραφιά του Μουσολίνι, μάλλον κατά την Απελευθέρωση. Εκτίθεται επίσης η ναζιστική σημαίας που άφησαν πίσω τους φεύγοντας οι Γερμανοί και μία πόρτα από το κολαστήριο της Γκεστάπο στην οδό Μέρλιν.
Η ιστορία του κτηρίου
Τον Αύγουστο του 1894 η νεοσυσταθείσα Εταιρία Γενικών Ασφαλειών «Η ΕΘΝΙΚΗ» αγοράζει την οικία Rossels, στην οδό Κοραή 4 όπου και εγκαθίσταται. Σαράντα χρόνια αργότερα, ανακοινώνεται στα πρακτικά του Δ.Σ της Εταιρίας η απόφαση για ανοικοδόμηση του κτηρίου. Τρεις επίλεκτοι αρχιτέκτονες-μηχανικοί, οι Μ. Λυκούδης, Ι. Αξελός και Α. Κριεζής αναλαμβάνουν να εκπονήσουν σχέδια και μελέτες.Ήταν μια υπερσύγχρονη κατασκευή διέθετε κεντρική θέρμανση, υδραυλική εγκατάσταση, ανελκυστήρες κ.λ.π και το απαραίτητο για την εποχή αντιαεροπορικό καταφύγιο. Λίγα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής ξεκινά ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και τα γερμανικά στρατεύματα που μπήκαν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου του 1941 προχώρησαν λίγες μέρες αργότερα σε επίταξη ολόκληρου του κτιρίου. Τα υπόγεια καταφύγια μετατράπηκαν σε κρατητήρια.
Στις 12 Οκτωβρίου 1944 τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής αποχώρησαν από την Αθήνα, και ενώ η Εθνική Ασφαλιστική ετοιμαζόταν να εγκατασταθεί στο κτήριο, στις 31 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, το Μέγαρο επιτάχθηκε για τρίτη φορά από το ΕΑΜ. Στις αρχές Ιανουαρίου 1945 επιτάσσεται από τους Άγγλους και μόλις αυτοί αποχωρούν το κτήριο επιτάσσεται εκ νέου από την Ελληνική Κυβέρνηση για να στεγασθεί η Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών και Διανομής.
Το 1991 ο χώρος κηρύχθηκε Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο και είναι επισκέψιμος από το κοινό.
«Οι μαθητές, που μας επισκέπτονται είναι εντυπωσιασμένοι και εμφανώς συγκινημένοι, πολλά σχολεία χρησιμοποιούν την επίσκεψή τους στον χώρο μας για διάφορες εκπαιδευτικές εργασίες. Ιδίως αυτήν την περίοδο που πλησιάζει η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου η επισκεψιμότητα έχει αυξηθεί» καταλήγει η κ. Γεωργάκη.
Εγκαταλείποντας τον χώρο, η οδός Κοραή με τα καφέ, τα μαγαζιά, το σινεμά, το πλήθος των Αθηναίων που χαλαρώνει ή τρέχει στις δουλειές του, φαντάζει ο ομορφότερος δρόμος του κόσμου.
πηγή:http://www.athina984.gr/
