Πάμε σινεμά; Οι ταινίες της εβδομάδας (13-5-2016)

Στο «Γράμμα από το παρελθόν» («Remember», Καναδάς / Γερμανία, 2015), τελευταία ταινία του Ατόμ Εγκογιάν, η μνήμη είναι η αχίλλειος πτέρνα του Ζεβ (Κρίστοφερ Πλάμερ), κεντρικού ήρωα της ιστορίας. Επιζήσας του Ολοκαυτώματος των Εβραίων και νυν τρόφιμος γηροκομείου, ο Ζεβ τώρα πια μια θυμάται και μια όχι. Γι’ αυτό και όταν το σκάει από το γηροκομείο με μια ειδική «αποστολή», του είναι απαραίτητο το χαρτί που κρατά διαρκώς πάνω του. Του το διαβάζουν πιτσιρίκια, έφηβοι αλλά και άλλοι άνθρωποι που συναντά στο διάβα του. Αν το διαβάσει, θα θυμηθεί. Ο Ζεβ το έχει σκάσει ακολουθώντας τις οδηγίες του Mαξ (Μάρτιν Λαντάου), ενός φίλου του στο ίδιο ίδρυμα. Οι δυο άντρες έχουν εντοπίσει τον βασανιστή τους στο Αουσβιτς που πρέπει να πεθάνει. Ο Ζεβ έχει αναλάβει την ανεύρεση και δολοφονία του. Στην Αμερική υπάρχουν μόνο τέσσερις με αυτό το όνομα.

Το αποτέλεσμα είναι ένας πραγματικά παράξενος και πολύ γοητευτικός συνδυασμός road movie, αστυνομικού μυστηρίου και ψυχολογικού θρίλερ που κατά κάποιον τρόπο σε υπνωτίζει προτού ο κεραυνός μιας ξαφνικής ανατροπής την οποία ο Εγκογιάν πλασάρει με έναν γοητευτικά ύπουλο τρόπο σε πιάσει στα πράσα. Και όλα αυτά με κέντρο βάρους τον υπερήλικο καναδό ηθοποιό Κρίστοφερ Πλάμερ που κυριολεκτικά απογειώνει την ταινία. Μια πραγματικά σπουδαία ερμηνεία που δυστυχώς πέρασε απαρατήρητη στο περυσινό τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας, όπου το «Γράμμα από το παρελθόν» έκανε την πανευρωπαϊκή πρεμιέρα του.

«Τo χρονικό μιας αθωότητας» («Chronic», Μεξικό, 2015) του Μισέλ Φράνκο είναι κάτι σαν καταγραφή των εμπειριών ενός νοσοκόμου (Τιμ Ροθ) που φροντίζει ηλικιωμένους στα τελευταία τους – κατάσταση που πολύς κόσμος έχει ζήσει, ζει ή σίγουρα κάποια στιγμή θα ζήσει.

Τον βλέπουμε να τους πλένει, να τους ταΐζει ή, όταν η ταινία θέλει να αποκτήσει λίγο χιούμορ, να προσφέρει σε κάποιους ασθενείς «απαγορευμένους καρπούς» όπως το πορνό.

Το βαθύτερο ερώτημα που ωστόσο τίθεται στην ταινία είναι: Κατά πόσον η ζωή του ιδίου του νοσοκόμου επηρεάζεται από τους ανθρώπους που αργοπεθαίνουν κοντά του; Μαθαίνουμε ότι είναι ένας μοναχικός άνθρωπος με σκιές στο παρελθόν του. Μήπως έχει και εκείνος ανάγκη τους ασθενείς του; Μήπως έτσι γεμίζει η ζωή του;

Ο σκηνοθέτης Μισέλ Φράνκο προσπαθεί να κοιτάξει όσο μπορεί από απόσταση τα δρώμενα και η κινηματογράφησή του θυμίζει λίγο τα παγωμένα κάδρα ταινιών παρελθουσών εποχών του Μίχαελ Χάνεκε. Η κάμερα, σταθερή, παρακολουθεί άγρυπνα όλες τις δουλειές του νοσοκόμου, οι οποίες σίγουρα δεν είναι πάντα ευχάριστες στην όψη αλλά υπηρετούν έναν ρεαλισμό που κρίνεται απαραίτητος σε ένα τέτοιο θέμα.

Η ιδιαιτερότητα του Σρινιβάσα Ραμανουτζάν, του αυτοδίδακτου «πρίγκιπα των Μαθηματικών», όπως τον αποκάλεσαν, ήταν ότι λειτουργούσε με το ένστικτο και όχι με την απόδειξη. Η ιστορία του που «χτίζεται» επάνω σε αυτή την ιδιαιτερότητα είναι το θέμα της ακαδημαϊκά φτιαγμένης, εύπεπτης και καθόλου απαιτητικής ταινίας «Ο άνθρωπος που γνώριζε το άπειρο» («The man who knew infinity», Αγγλία, 2016) του Ματ Mπράουν. Το γεγονός ότι ο Ραμανουτζάν (που υποδύεται ο Ντεβ Πατέλ του «Slumdog millionaire») ήταν ένας φτωχός Ινδός ο οποίος κατάφερε να κληθεί στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ σε μια εποχή που ο ρατσισμός στη Μεγάλη Βρετανία ήταν πολύ έντονος δίνει την ευκαιρία για τη δημιουργία καταστάσεων που μπορούμε να σχηματίσουμε στο μυαλό μας. Το πώς κατακτά σιγά-σιγά τον καθηγητή του Χ. Χάρντι (Τζέρεμι Αϊρονς), το πώς σηκώνει ανάστημα μπροστά στην απαξία μιας κοινωνίας που δεν τον θελει στα σπλάχνα της, το πώς αρρωσταίνει από φυματίωση αλλά προσπαθεί να το κρύψει είναι στοιχεία της ταινίας που μπορούμε να φανταστούμε να υλοποιούνται στην οθόνη προκειμένου να φτιαχτεί ένα πολύ περιποιημένο αλλά και κάπως άχρωμο έργο.

Τα κινούμενα σχέδια «Angry birds: Η ταινία» είναι εμπνευσμένα από ένα δημοφιλές παιχνίδι με σφεντόνες που έχει κάνει θραύση στα tablets και στα κινητά. Στην ταινία κεντρικός ήρωας είναι ο Ρεντ, ένα κοντόχοντρο κόκκινο πουλί που θυμώνει με το παραμικό, λόγος για τον οποίο μπαίνει σε γκρουπ διαχείρισης θυμού μαζί με τον Τσακ και τον Μπομπ. Οι τρεις τους θα έρθουν αντιμέτωποι με τα Γουρούνια που απειλούν το νησί τους σε μια ταινία που αναζητεί την εξυπνάδα στο χιούμορ αλλά δεν τη βρίσκει. Αν βρισκόταν η Pixar πίσω της, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Προβάλλεται υποτιτλισμένη και μεταγλωττισμένη στα ελληνικά με τις φωνές των Γιώργου Πυρπασόπουλου, Γιάννη Ζουγανέλη, Μαίρης Συνατσάκη, Αρη (REC) Λουμάκη και Σπύρου Μαργαρίτη. Σε 3D αλλά και σε 2D. Βαθμολογία 2

Τέσσερα ντοκιμαντέρ στις αίθουσες μέσα στην ίδια εβδομάδα Μάιο μήνα δεν είναι και η εξυπνότερη κίνηση για την εμπορική καριέρα αυτών των ταινιών και είναι κρίμα διότι και τα τέσσερα καλύπτουν θέματα που μπορούν να προκαλέσουν το ενδιαφέρον.

• Το καλύτερο εκ των τεσσάρων είναι το ξένο, το «Free to run» (2016) του Πιερ Μόρατ, που μοιάζει με φόρο τιμής στους μαραθωνοδρόμους όλου του κόσμου αλλά περισσότερο της Νέας Υόρκης, που θεωρείται η μητρόπολη του αστικού μαραθωνίου. Στη δεκαετία του 1960 όσοι κάτοικοί της αποφάσισαν να αρχίσουν το τρέξιμο θεωρούνταν γραφικοί, στην ουσία όμως η κίνησή τους ήταν επαναστατική. Το τρέξιμο έγινε μόδα, η μόδα έγινε μπίζνα και, όπως συχνά συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, η μπίζνα «έφαγε» τελικά την επανάσταση. Η ταινία είναι γεμάτη χορταστικές πληροφορίες που αφορούν ιστορικά γεγονότα σχετικά με το τρέξιμο, από το πώς οι γυναίκες μπήκαν στον χορό αφού το τρέξιμο απαγορευόταν σε αυτές ως την περίπτωση του διάσημου δρομέα Στιβ Πρεφοντέν, το περιοδικό «Spyridon» ή τη γέννηση της Νike. Ανθρωποι που δεν ασχολούνται με το τρέξιμο μπορούν κάλλιστα να την παρακολουθήσουν και να περάσουν θαυμάσια την ώρα τους.Βαθμολογια: 3

• Από τα ελληνικά ντοκιμαντέρ ξεχωρίζω το «33.333 – Η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη» του Μένιου Καραγιάννη που αφορά την «Οδύσσεια», το έργο που ο Νίκος Καζαντζάκης θεωρούσε το σημαντικότερό του, παρότι τελικά το έχουν διαβάσει μια χούφτα άνθρωποι σε όλον τον κόσμο. Ο υπερήλικος σουηδός μεταφραστής του Καζαντζάκη, άνθρωποι των γραμμάτων Ελλάδας και εξωτερικού (ακαδημαϊκοί, καθηγητές πανεπιστημίων κ.ά.), καλλιτέχνες όπως ο χαράκτης Σακαμούρης αλλά και γιατροί (ένας ψυχίατρος και ένας πνευμονολόγος) καταθέτουν απόψεις προσπαθώντας να αναλύσουν το μυστήριο αυτής της «πνευματικής αυτοβιογραφίας με ποιητική μορφή». Ενα εξαιρετικά δύσκολο ανάγνωσμα γραμμένο από έναν πολύ ταλαιπωρημένο άνθρωπο που (όπως ακούμε) πίστευε ότι «η συναισθηματική ουδετερότητα είναι το τελικό βήμα για την ανάταση».Βαθμολογία: 2 ½

• Το «Μέσα φως» είναι η τελευταία ταινία τεκμηρίωσης του Σταύρου Ψυλλάκη, γνωστού από το «Μεταξά». Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ πάνω στον  86χρονο σήμερα οφθαλμίατρο Γιώργη Μαρκάκη ο οποίος, εκτός από την προσφορά του στον χώρο της οφθαλμιατρικής, κατάφερε την εποχή που η Ελλάδα βυθίζεται στο σκοτάδι να ιδρύσει το Μουσείο Λυχνοστάτης στον τόπο καταγωγής του, τη Χερσόνησο Κρήτης. Στο μεγαλύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ βλέπουμε τον ίδιο τον Μαρκάκη να μας ξεναγεί στα μέρη όπου μεγάλωσε και έζησε. Η επιτυχία του Ψυλλάκη πάντως είναι ότι μπόρεσε να προκαλέσει την περιέργεια και το ενδιαφέρον για έναν άνθρωπο που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, αν εξαιρέσει κανείς τους συντοπίτες του.Βαθμολογία: 2

• Τέλος, στο ντοκιμαντέρ «This is not a coup» (2015) ο δημοσιογράφος Αρης Χατζηστεφάνου παρακολουθεί τις «πραξικοπηματικές» παρεμβάσεις της ΕΕ και της ΕΚΤ σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Κύπρος και η Ελλάδα και συνομιλεί με πρώην αρχηγούς κρατών και πολιτικούς που καθόρισαν τις εξελίξεις μπροστά και πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας.Βαθμολογία: 2