Η Πατησίων συγκαταλέγεται στους παλαιότερους δρόμους της πρωτεύουσας. Η χάραξή της αποφασίστηκε από το δημοτικό συμβούλιο Αθηναίων το 1841 και ακολουθούσε την αρχαία οδό προς τον Δήμο της Βατής που, όπως αναφέρει ο Κώστας Μπίρης στο βιβλίο του «Αι Αθήναι, από τον 19ο στον 20όν αιώνα», οδήγησε με παραφθορά την ονομασία Πατήσια.
Τα χρόνια της βασιλείας του Οθωνα αποτελούσε αγαπημένο εξοχικό περίπατο των Βαυαρών, ενώ εντάχθηκε στα σχέδια της Αμαλίας για δενδροφύτευση των βασικών οδικών αξόνων της Αθήνας.
Οι αξίες της γης εκτοξεύτηκαν στα ύψη μετά την κατασκευή του Αρχαιολογικού Μουσείου και του Πολυτεχνείου.
Η ανοικοδόμησή της όμως ξεκίνησε με εντυπωσιακούς ρυθμούς στις αρχές του 20ού αιώνα και σύντομα γέμισε με «καλλιμάρμαρα και κομψότατα ιδιωτικά μέγαρα», όπως σημειώνει ο Αλ. Φιλαδελφεύς στο έργο του «Μνημεία Αθηνών».
Το 1920 η οικογένεια Καραδόντη αγόρασε το προνομιούχο οικόπεδο στη διασταύρωση με την οδό Αβέρωφ από τον Ιωάννη Μπόταση (1839-1924), έναν Σπετσιώτη λόγιο και πολιτικό που καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 και διακρίθηκε για την εντιμότητά του.
Ο αρχιτέκτονας
Οι νέοι ιδιοκτήτες στην αρχή απευθύνθηκαν στον Αλέξανδρο Νικολούδη (1874-1944), από τους σπουδαίους δημιουργούς της εποχής και τους ιδρυτές της αρχιτεκτονικής σχολής του Πολυτεχνείου, αλλά δεν ικανοποιήθηκαν από τα σχέδια που υπέβαλε και κατέληξαν στον Σωτήρη Μαγιάση (1894-1966).
Γιος του πιο γνωστού επιπλοποιού της πρωτεύουσας, σπούδασε αρχιτεκτονική στην περίφημη σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού.
Επέστρεψε στην Αθήνα το 1922 και, παράλληλα με την αρχιτεκτονική, διακρίθηκε στον σχεδιασμό επίπλων. Χαρακτηρίστηκε λάτρης της λεπτομέρειας και έχει ενδιαφέρον ότι, ενώ δούλεψε σε εποχή που ο μοντερνισμός κέρδιζε πόντους, επέλεξε να ακολουθήσει τις επιταγές της γαλλικής σχολής στην αρχιτεκτονική και να υιοθετήσει την art nouveau.
Σχεδίασε επαύλεις επωνύμων οικογενειών, δημόσια κτίρια και την Αγορά του Ψυχικού, ωστόσο το έργο του παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστο.
Οι σχεδιασμοί του Σ. Μαγιάση για το νέο ξενοδοχείο της οδού Πατησίων απογειώνουν τις ικανότητές του και δεν είναι τυχαίο ότι στο διεθνές συνέδριο που οργάνωσε το 1991 η UNESCO στη Βιέννη κατέταξε το «Acropole Palace» ανάμεσα στα σημαντικότερα δείγμα της art nouveau στην Ευρώπη, με βάση την εισήγηση του καθηγητή του Πολυτεχνείου Νίκου Χολέβα.
Το συνολικό εμβαδόν του κτιρίου αγγίζει τα 6.500 τετραγωνικά και αναπτύσσεται σε ύψος 34 μέτρων. Πίσω από την κεντρική είσοδο διαμόρφωσε δύο στάθμες ισογείου που συνδέονται με μαρμάρινη σκάλα, με περίτεχνο κιγκλίδωμα από μέταλλο και ξύλινη κουπαστή.
Πάνω από τους πέντε ορόφους με τα 107 δωμάτια είχαν διαμορφωθεί δύο roof garden, με αριστοτεχνικές κολόνες και απρόσκοπτη θέα προς τον Λυκαβηττό.
Η εσωτερική διαμόρφωση και όλα τα έπιπλα σχεδιάστηκαν από τον αρχιτέκτονα, που επέλεξε και τους εντυπωσιακούς πολυελαίους των κοινόχρηστων χώρων.
Στις αίθουσές του δόθηκαν δεξιώσεις, ενώ φιλοξενήθηκαν ορχήστρες σπουδαίων μαέστρων, όπως του Χρήστου Χαιρόπουλου, του Γιώργου Μουζάκη και του Τάκη Μωράκη.
Στο ονομαστό «αθηναϊκό σαλόνι» του ξεκίνησαν στον μεσοπόλεμο τα πρώτα κοσμικά τέια και ακολούθησαν τα απεριτίφ με χορό.
Οι εφημερίδες της προπολεμικής και κυρίως της μεταπολεμικής εποχής φιλοξενούσαν σχεδόν καθημερινά φωτογραφίες από τους χορούς του ξενοδοχείου, που διακρίθηκε στη διοργάνωση πρωτοχρονιάτικων ρεβεγιόν και αποκριάτικων πάρτι.
Στο Δημόσιο με 4,58 δισ. δραχμές
Παρά τις τρεις ανακαινίσεις που έγιναν για την ανάδειξη των χώρων του, το ξενοδοχείο άρχισε να παρακμάζει κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο και το 1989 πουλήθηκε σε ξενοδοχειακό όμιλο με έδρα τη Βιέννη.
Επτά χρόνια αργότερα πέρασε σε εταιρεία εργολάβου και ποδοσφαιρικού παράγοντα της Θεσσαλονίκης, ενώ αρχίζει ένα γαϊτανάκι με οσμή σκανδάλων.
Το 1999, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος ανακοίνωσε την αγορά του από το Δημόσιο με το αστρονομικό για την εποχή ποσό των 4,58 δισ. δραχμών.
Ο εργολάβος έλαβε 1,8 δισ. σε μετρητά και για να εισπράξει τα υπόλοιπα όφειλε να ανακαινίσει τους χώρους μέσα σε 22 μήνες.
Η υποχρέωση δεν τηρήθηκε και ξεκίνησε ένας δικαστικός μαραθώνιος που έληξε το 2006 με την έκδοση απόφασης με την οποία αναγνωρίζεται το Δημόσιο ως ιδιοκτήτης του ακινήτου.
Ολα αυτά τα χρόνια το κτίριο, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του Δημοσίου, αφέθηκε στην τύχη του.
Εκτός από τις ζημιές που προκάλεσαν οι σεισμοί του 1981, κινδύνεψε από δύο μεγάλες πυρκαγιές, το 2009 και το 2012, ενώ λεηλατήθηκε σε τέτοιο σημείο που απέμεινε γυμνό.
Μόλις το 2010 το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε να ξεκινήσουν οι εργασίες αναστήλωσης, που και αυτές εξελίχθηκαν με τους γνωστούς ρυθμούς του Δημοσίου.
Χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια ενστάσεων μεταξύ των υποψήφιων αναδόχων, για να ξεκινήσουν το 2013 τα έργα που εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ και έπρεπε να ολοκληρωθούν σε 22 μήνες, αλλά βρίσκονται ακόμη στα… τελειώματα.
1. Ημέρες εξέγερσης
Το ξενοδοχείο, λόγω της θέσης του απέναντι από το Πολυτεχνείο, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέγερση του Νοέμβρη του 1973.
Από τις πρώτες ώρες της κατάληψης, η Συντονιστική Επιτροπή είχε πληροφορίες ότι άνδρες της χουντικής ασφάλειας φωτογράφιζαν τους συγκεντρωμένους για να τους φακελώσουν.
Αποφάσισαν να αφαιρεθούν με προσοχή κάποιοι καθρέφτες από τις τουαλέτες του ιδρύματος για να χρησιμοποιηθούν ως αντανακλαστικά, με τη βοήθεια των ηλιακών ακτίνων για να θαμπώνουν τις φωτογραφίες.
2. Το φιλμ της κατάληψης
Στο ίδιο ξενοδοχείο, όμως, αναζήτησε διαμονή το συνεργείο της ολλανδικής τηλεόρασης και από τα μπαλκόνια του τράβηξε το πασίγνωστο φιλμ της κατάληψης, που περιλαμβάνει και την επίθεση του τανκ στην κεντρική είσοδο του Πολυτεχνείου. Η προβολή του στο εξωτερικό χάλασε τη «σούπα» της χουντικής κυβέρνησης για δυσφήμηση της εξέγερσης.
3. Η χρήση του
Παρά την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του ταυτότητα, το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο μόλις το 1991 και η απόφαση έμεινε επί χρόνια κενό γράμμα.
Οι νέοι σχεδιασμοί του υπουργείου Πολιτισμού για τη χρήση του δεν έχουν οριστικοποιηθεί, αλλά θα έχουν γνώμονα τη στροφή προς την κοινωνία και την ανάδειξη της Πατησίων, που σε αυτό το σημείο η επίσημη ονομασία της είναι «28ης Οκτωβρίου», αλλά μόνον στα χαρτιά.
κείμενο Χαρά Τζαναβάρα (http://www.efsyn.gr/)-Φωτογραφίες από την ΔΠΑΝΣΜ (Δ/νση Προστασίας Αναστήλωσης Σύγχρονων Νεωτέρων Μνημείων).
