Oσο περισσότερο διαρκεί η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας μετά την κρίση του 2008-2009, τόσο μεγαλώνει η αγωνία κυβερνήσεων, κεντρικών τραπεζιτών, επενδυτών και οικονομολόγων για το πότε θα εμφανιστεί η επόμενη παγκόσμια οικονομική κρίση και ποια θα είναι τα αίτιά της.
Το ΔΝΤ προειδοποίησε τους επενδυτές ότι ίσως έχουν υποβαθμίσει την απειλή του επόμενου χρηματοπιστωτικού σοκ. Το Bloomberg απαριθμεί τις δυνητικές πηγές αναταραχής που ενδέχεται να πυροδοτήσουν μια νέα παγκόσμια κρίση.
Κίνα
Η ταχεία άνοδος της κινεζικής οικονομίας βασίστηκε σε δάνεια, και εσχάτως το Πεκίνο έχει αρχίσει να λαμβάνει μέτρα, μάλλον ανεπιτυχώς, ώστε να περιορίσει τον ρυθμό αύξησης του εταιρικού δανεισμού, που κατά το ΔΝΤ δεν είναι βιώσιμος.
Οι πιθανότητες να καταφέρει η κινεζική κυβέρνηση να αποφύγει τη δημιουργία κρίσης, καθώς μεταρρυθμίζει την οικονομία και αλλάζει τον προσανατολισμό της από τις εξαγωγές προς την εσωτερική κατανάλωση, δεν είναι με το μέρος του Πεκίνου.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, σε 43 περιπτώσεις χωρών όπου το δημόσιο χρέος τους ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκε με ρυθμό τόσο ταχύ όσο αυτός της Κίνας, μόλις πέντε δεν εμφάνισαν οικονομική κρίση ή μεγάλη επιβράδυνση της ανάπτυξης.
Το Πεκίνο διαθέτει ορισμένα σημαντικά όπλα, όπως πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και περιθώριο να λάβει μέτρα στήριξης της οικονομίας, ωστόσο ο εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ είναι πιθανό να το αναγκάσει να διακόψει την προσπάθεια μείωσης του χρέους. «Αν και μια ανώμαλη προσγείωση της κινεζικής οικονομίας εξακολουθεί να μην είναι το πιθανότερο σενάριο, αν συνέβαινε, θα προκαλούσε τσουνάμι στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού», λέει στο Bloomberg ο Ρατζίβ Μπισβάς, επικεφαλής οικονομολόγος της IHS Markit γι’ αυτήν την περιοχή.
Αναδυόμενες
Η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων δανεισμού σε συνδυασμό με την ανατίμηση του δολαρίου έχουν προκαλέσει μεγάλα προβλήματα στις αναδυόμενες αγορές, καθώς γίνεται δυσκολότερη η εξυπηρέτηση δανείων σε δολάριο.
Η Αργεντινή δανείστηκε 57 δισ. από το ΔΝΤ ώστε να αντιμετωπίσει την υποτίμηση του πέσο, ενώ η τουρκική λίρα έχει καταρρεύσει, διότι οι επενδυτές αμφισβητούν την πολιτική του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν να περιορίσει τον πληθωρισμό που ανήλθε τον Σεπτέμβριο στο 24,5%.
«Οι αναδυόμενες αγορές έχουν δανειστεί σε υπερβολικό βαθμό σε δολάριο και οι χώρες που εισάγουν μεγάλες ποσότητες πετρελαίου είναι οι πλέον ευάλωτες», λέει ο Χακ Μπιν Τσούα, οικονομολόγος της Maybank Kim Eng, στο Χονγκ Κονγκ.
Εταιρικό χρέος
Η αύξηση του ιδιωτικού χρέους έχει αποτελέσει τον μοχλό αύξησης του παγκόσμιου χρέους ήδη από το 1950, σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Η τελευταία κρίση προκλήθηκε από την υπερχρέωση των αμερικανικών νοικοκυριών, ωστόσο έκτοτε οι αμερικανικές εταιρείες έχουν εκμεταλλευτεί τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού, ώστε να δανειστούν τεράστια ποσά, αυξάνοντας τον δανεισμό τους κοντά στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών, σύμφωνα με τη Morgan Stanley.
Μάλιστα, αυτή τη φορά θα είναι δυσκολότερο να αντιμετωπιστεί η κρίση, διότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν πολύ μικρότερο περιθώριο να μειώσουν τα επιτόκια δανεισμού.
Ιταλία – Ευρωζώνη
Ο κίνδυνος να βγει μια χώρα από την Ευρωζώνη αφορά, αυτή τη φορά, την Ιταλία. Η ανησυχία πως ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε θα αυξήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας και στη συνέχεια το δημόσιο χρέος σε μη βιώσιμο επίπεδο, έχει οδηγήσει την απόδοση των ιταλικών κρατικών ομολόγων σε επίπεδα που δεν έχουμε δει από την εποχή της κρίσης δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης. Το δημόσιο χρέος της Ιταλίας υπερβαίνει τα 2 τρισ. ευρώ, είναι μεγαλύτερο από οποιασδήποτε άλλης χώρας της Ευρωζώνης και ανέρχεται στο 130% του ΑΕΠ της.
Πετρέλαιο
Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου κατά 17% από τον Αύγουστο –το Brent βρισκόταν χθες στα 84 δολάρια το βαρέλι– έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για επιστροφή στο επίπεδο των 100 δολαρίων το βαρέλι για πρώτη φορά από το 2014. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου πλήττει χώρες που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγωγές, όπως η Ινδία, η Κίνα, η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Ουκρανία, η Ταϊβάν και η Χιλή. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου είναι προφανώς θετική για τις χώρες-παραγωγούς, ωστόσο προκαλεί ακόμη περισσότερα προβλήματα στις αναδυόμενες αγορές που ήδη δοκιμάζονται από την άνοδο των αμερικανικών επιτοκίων δανεισμού.
«Σκληρό» Brexit
Οι αγορές προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο η Βρετανία να μην καταφέρει να συνάψει συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη μελλοντική εμπορική σχέση των δύο πλευρών. Σε αυτή την περίπτωση θα ακολουθήσει η άναρχη έξοδος της Βρετανίας στα τέλη Μαρτίου. Οι συνέπειες είναι πιθανόν να είναι ιδιαίτερα αρνητικές για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Οι βρετανικές τράπεζες θα χάσουν το δικαίωμα να προσφέρουν υπηρεσίες στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, γεγονός που ενδεχομένως να τις αναγκάσει να αυξήσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
πηγή: Έντυπη Καθημερινή
