Τα φυσικά πρόσωπα που έχουν αιτηθεί αλλαγής φορολογικής κατοικίας μέσα στο 2017, για τη χρήση του 2016 έχουν δικαίωμα να υποβάλλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις έως τις 31/12/2017 ανεξαρτήτως έγκρισης ή όχι της μεταφοράς.
του φοροτεχνικού Παναγιώτη Παντελή σε συνεργασία με τον Φοροτεχνικό Ηλία Χατζηγεωργίου
Βασική προϋπόθεση βέβαια είναι να έχουν τηρήσει τα όσα ορίζει η ΠΟΛ.1058/2015, βάσει της οποίας θα πρέπει να έχει προσκομιστεί έως τις 11 Σεπτεμβρίου το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας, ή το αντίγραφο της δήλωσης στην αλλοδαπή, ή το εκκαθαριστικό της δήλωσης, ή αίτηση εφαρμογής της Σ.Α.Δ.Φ. εάν η χώρα μας έχει σύμβαση με το κράτος που έχει την φορολογική του κατοικία ο φορολογούμενος.
Εντός δύο μηνών από την ημερομηνία της προσκόμισης του πιστοποιητικού από τον φορολογούμενο, ο αρμόδιος υπάλληλος της Δ.Ο.Υ. σε συνεργασία με τον προϊστάμενο αυτής θα πρέπει να αποφασίσει την έγκριση ή όχι της μεταβολής της φορολογικής κατοικίας του αιτούμενου. Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση θα πρέπει να δοθεί έγγραφα στον φορολογούμενου ειδικά στην περίπτωση που η απάντηση θα είναι αρνητική, όπου στην απάντηση θα πρέπει να υπάρχει το επιχείρημα απόρριψης της αίτησης .
Τα κριτήρια που εξετάζονται από τη φορολογική αρχή για την έγκριση ή όχι της αίτησης είναι κατά σειρά τα εξής :
1. Οικογενειακοί και προσωπικοί δεσμοί του φορολογούμενου.
2. Οικονομικοί δεσμοί.
3. Κύρια κατοικία και συνήθης διαμονή.
4. Ιθαγένεια.
Έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα ότι οι συνηθέστερες περιπτώσεις απόρριψης της αίτησης μεταφοράς εκτός της μη χορήγησης του κατάλληλου πιστοποιητικού είναι:
1. Ύπαρξη έγγαμης σχέσης και υποβολή της αίτησης μόνο από τον έναν σύζυγο.
2. Τα ανήλικα τέκνα παραμένουν στην Ελλάδα.
3. Ύπαρξη ενεργής ατομικής επιχείρησης στην Ελλάδα.
4. Συμμετοχή του αιτούμενου σε προσωπική εταιρεία (Ο.Ε., Ε.Ε) .
5. Ο αιτούμενος είναι πρόεδρος ή διευθύνων σύμβουλος σε Α.Ε.
6. Ο αιτούμενος είναι διαχειριστής ΕΠΕ ή ΙΚΕ.
Στην περίπτωση που η Δ.Ο.Υ απορρίψει την αίτηση μεταβολής φορολογικής κατοικίας, ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να προσφύγει ενάντια στην απόφαση αυτή καταθέτοντας αρχικά ενδικοφανή προσφυγή εντός τριάντα ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης της απόφασης. Για τον λόγο αυτό τονίζουμε ότι θα πρέπει, ειδικά στην αρνητική απάντηση, αυτή να δίδεται εγγράφως στον αιτούντα.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω, υπάρχουν μία σειρά αποφάσεων που ο φορολογούμενος δικαιώνεται. Μία από τις γνωστότερες είναι η 1445/2016 απόφαση του ΣτΕ για την οποία είχαμε κάνει αναφορά σε παλαιότερο άρθρο μας στο e-forologia.
Σε αυτή την περίπτωση ανατράπηκε η πρώτη περίπτωση που έχει να κάνει με το θέμα της οικογένειας, όπου αρχικά είχε κριθεί ότι για οικογενειακούς λόγους ο φορολογούμενος θεωρείται κάτοικος Ελλάδας και θα πρέπει να δηλωθεί στην Ελλάδα το παγκόσμιο εισόδημα.
Εκτός αυτού, υπήρξαν δύο αποφάσεις που έλαβαν οι Διευθύνσεις Επίλυσης Διαφορών, μία της Αθήνας (απόφαση Νο 2972/2017) και μία της Θεσσαλονίκης (απόφαση Νο 1170/2017), όπου οι φορολογούμενοι είχαν προσφύγει διότι είχε απορριφθεί η αίτηση τους λόγω οικονομικών δεσμών.
Στην πρώτη περίπτωση, αυτή της Αθήνας, αρχικά είχε απορριφθεί από τη Δ.Ο.Υ. Α’ Πατρών αίτηση του φορολογούμενου, διότι ο φορολογούμενος διατηρούσε ενεργή επαγγελματική δραστηριότητα (ατομική επιχείρηση) στην Ελλάδα έως τις 3/12/2015. Ο φορολογούμενος κατοικούσε από το 2013 στην Αγγλία, όπου ήταν μισθωτός με σύμβαση εργασίας, ενώ παράλληλα στην Αγγλία δήλωνε το παγκόσμιο εισόδημα του. Την ατομική επιχείρηση τη διατηρούσε για καθαρά τυπικούς λόγους, αφού υπήρχε μόνο μία σύμβαση έργου με έναν συγκεκριμένο εργοδότη, από τον οποίο δεν είχε πληρωθεί γιατί δεν είχε ολοκληρωθεί το συγκεκριμένο έργο. Η Δ.Ε.Δ. των Αθηνών αφού εξέτασε όλα τα έγγραφα και τους ισχυρισμούς του φορολογούμενου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι επειδή, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο προσφεύγων διαμένει, τουλάχιστον από τα τέλη του 2013 και ένθεν, όπου και εργάζεται και υποβάλλει φορολογικές δηλώσεις. Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι οι δεσμοί του προσφεύγοντα για το φορολογικό έτος 2015 είναι στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς διαμένει, εργάζεται και ασφαλίζεται εκεί για συνεχές διάστημα. Το γεγονός ότι είχε ενεργή επαγγελματική δραστηριότητα δεν αποδεικνύει ότι υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 1 του Ν.4172/2013, καθώς η Ελλάδα δεν ήταν ούτε η μόνιμη ή συνήθης κατοικία του, ούτε το κέντρο ζωτικών του συμφερόντων, αλλά ούτε και αποδεικνύεται ότι είχε τη βούληση να καταστήσει την Ελλάδα ως κέντρο των ζωτικών του συμφερόντων.
Στη δεύτερη περίπτωση, αυτή της Θεσσαλονίκης, είχε απορριφθεί από τη Δ.Ο.Υ. Ιωνίας το αίτημα, διότι ο φορολογούμενος εμφανίζονταν ως αγρότης ειδικού καθεστώτος χωρίς να έχει κανένα απολύτως εισόδημα από αυτό. Ο φορολογούμενος κατοικούσε από το 2015 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μαζί με την σύζυγο του και τα τέκνα του. Η Δ.Ε.Δ. Θεσσαλονίκης, αφού εξέτασε όλα τα έγγραφα και τους ισχυρισμούς, αποφάσισε ότι επειδή, αποδείχθηκε ότι ο προσφεύγων καθώς και η σύζυγος του έχουν την μόνιμη κατοικία ή συνήθη διαμονή τους στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για το φορολογικό έτος 2015 και είναι φορολογικοί κάτοικοι της χώρας αυτής, όπως αυτό βεβαιώνεται στα από 04/04/2016 και 24/05/2016 πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας που εκδόθηκαν από το Υπουργείου Οικονομικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.Επειδή, από τον έλεγχο που διενεργήθηκε στο πληροφοριακό σύστημα taxis προέκυψε ότι ο προσφεύγων για το υπό κρίση έτος δεν άσκησε την δραστηριότητα του Αγρότη Ειδικού Καθεστώτος. Επειδή, ο προσφεύγων δεν έχει το κέντρο των ζωτικών συμφερόντων του ούτε οικογενειακούς δεσμούς στην Ελλάδα, αντίθετα το κέντρο των ζωτικών συμφερόντων του είναι για το 2015 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αποφασίζουμε την αποδοχή της από 23/01/2017 και με αρ.πρωτ. ….. ενδικοφανούς προσφυγής του προσφεύγοντος για αλλαγή φορολογικής κατοικίας για το έτος 2015.
Θα πρέπει βέβαια να θυμίσουμε ότι ο φορολογούμενος δεν είναι δυνατόν να έχει δύο φορολογικές κατοικίες, αλλά μόνο μία σε ένα κράτος. Δεν γίνεται ταυτόχρονα να είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας και μίας άλλης χώρας. Στο κράτος που έχει τη φορολογική του κατοικία ο φορολογούμενος θα φορολογείται για το παγκόσμιο εισόδημα του, σε συνδυασμό βέβαια με το τι προβλέπει η Σ.Α.Δ.Φ. αποφυγής διπλής φορολογίας μεταξύ των δύο κρατών, αυτού της φορολογικής κατοικίας και αυτού της «γένεσης» του εισοδήματος.
Εκτός αυτού όμως, η φορολογική κατοικία παίζει μεγάλο ρόλο για το ποιο κράτος θα υποδέχεται και θα επεξεργάζεται τα παγκόσμια στοιχεία στα πλαίσια της ανταλλαγής πληροφοριών ως προς τις καταθέσεις, μεταξύ των κρατών.
Κλείνοντας, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε αυτό που έχουμε αναφέρει πολλές φορές είτε μέσα από τα άρθρα που στο e-forologia, είτε σε άλλες δημόσιες παρουσίες μας στα μέσα, ότι σε κάθε περίπτωση που κάποιος φορολογούμενος φεύγει στο εξωτερικό θα πρέπει να εξετάζει την υπόθεση της αλλαγής της φορολογικής του κατοικίας και να αιτείται αυτής. Δεν πρέπει να αφήνει την υπόθεση στην τύχη της γιατί έχει αποδειχθεί πολλές φορές ότι δημιουργούνται μία σειρά από δυσάρεστες εκπλήξεις.
