Προβληματισμός επικρατεί στο υπουργείο Εργασίας και συνολικά στην κυβέρνηση για το εύρος της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών από την 1η/1/2023, για 1,2 εκατομμύριο μη μισθωτούς, η οποία προκαλείται από τον υψηλό πληθωρισμό.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα και τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του πληθωρισμού στους επόμενους μήνες του 2022, η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών θα υπερβεί το 8%, ποσοστό που είναι υψηλό και θα προκαλέσει αντιδράσεις.
Ωστόσο, επειδή η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική τροχιά και είναι σύνηθες σε τέτοιες περιόδους να αποφεύγονται εισπρακτικά μέτρα, εξετάζεται το ενδεχόμενο να περιοριστεί η αύξηση των εισφορών και αντί της αναπροσαρμογής τους κατά το 100% της μεταβολής του πληθωρισμού, το ποσοστό να διαμορφωθεί χαμηλότερα.
Η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών από την 1η Ιανουαρίου 2023 προβλέπεται από τον ασφαλιστικό «νόμο Βρούτση» (ν.4670/20), ο οποίος προβλέπει πως οι εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες, θα αναπροσαρμοστούν το 2023, σύμφωνα με τον μέσο πληθωρισμό του προηγούμενου έτους.
Με δεδομένο ότι όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο ότι το πρόβλημα του πληθωρισμού όχι μόνο δεν θα αποκλιμακωθεί αλλά αντίθετα αναμένεται να παραμείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα και το επόμενο χρονικό διάστημα, είναι πιθανό οι αυξήσεις που θα προκαλέσει στις εισφορές να κυμανθούν σε επίπεδα άνω του 8%.
Το οικονομικό επιτελείο έχει καταλήξει στην εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης, συνυπολογίζοντας και το γεγονός ότι την ίδια περίοδο θα υπάρξει πρόσθετη δαπάνη στον ΕΦΚΑ, λόγω αύξησης των συντάξεων. Υπολογίζεται ότι για να δοθούν οι αυξήσεις κατά 6% ή και λίγο περισσότερο, σε 1,5 εκατ. συνταξιούχους, το κόστος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 650 εκατ. ευρώ. Για να καλυφθεί επομένως η αυξημένη δαπάνη σε ετήσια βάση, μια λύση είναι η αύξηση των εισφορών των μη μισθωτών.
Ωστόσο κάποιες πληροφορίες αναφέρουν, πως, εν όψει και των εκλογών, ίσως «παγώσει» η αύξηση των εισφορών ή να «κουρευτεί» το ποσοστό μεταβολής και αντί να είναι στο 100% της μεταβολής του πληθωρισμού να διαμορφωθεί σε χαμηλότερο επίπεδο.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον «νόμο Βρούτση» οι ασφαλισμένοι που εργάζονται ως μη μισθωτοί καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές επιλέγοντας μία από τις έξι ασφαλιστικές κατηγορίες που έχουν θεσπιστεί. Πρόκειται για μια βασική μεταρρύθμιση του εν λόγω νέου Ασφαλιστικού, που ίσχυσε από το 2020 και αποσύνδεσε τις εισφορές από το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα, όπως ήταν η προγενέστερη διαδικασία που είχε τεθεί σε εφαρμογή επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ισχύων νόμος όμως προβλέπει ότι θα υπάρχει προσαύξηση στις ασφαλιστικές κατηγορίες, για την οποία αρκεί «διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους». Πρόκειται για μια διαδικασία που αφορά τη διετία 2023-2024. Από το 2025 και μετά η όποια αύξηση θα λειτουργεί παράλληλα με την όποια αντίστοιχη αύξηση θα παρατηρείται στον δείκτη μισθών.
Προφανώς, όταν θεσπίστηκε η συγκεκριμένη διάταξη νόμου, η χώρα δεν αντιμετώπιζε τόσο έντονη πληθωριστική κρίση. Όμως τώρα, δυόμισι χρόνια μετά, ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 11,4% (Αύγουστος), ενώ ο μέσος πληθωρισμός στο οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου κινείται στο 7,9%.
Η επιλογή κατηγορίας
Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους είναι υποχρεωτική. Από αυτήν όμως εξαρτάται και το ύψος της σύνταξης που θα λάβουν στο τέλος του εργασιακού τους βίου, τουλάχιστον ως προς το ανταποδοτικό σκέλος της. Αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες επισημαίνουν από την πρώτη στιγμή της εφαρμογής της εν λόγω διαδικασίας, ότι η επιλογή της ασφαλιστικής κατηγορίας είναι εξαιρετικά σημαντική.
