Τα τεκμήρια της Εφορίας συχνά προσδιορίζουν σε εξωπραγματικά ύψη τα ετήσια φορολογητέα εισοδήματα των φυσικών προσώπων, οδηγώντας σε υπερφορολόγηση. Ο πιο αποτελεσματικός και εύκολος τρόπος … «απενεργοποίησης» των τεκμηρίων, είναι η χρήση της μεθόδου της «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών».
Με την «ανάλωση κεφαλαίου», οι φορολογούμενοι μπορούν να καλύψουν την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, (εφόσον το τεκμαρτό εισόδημα που προσδιορίζεται από την Εφορία με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν εισόδημα), επικαλούμενοι εισοδήματα του παρελθόντος
O φοροτεχνικός κος Γιώργος Χριστόπουλος* απαντά σε ερωτήμα αναφορικά με τον υπολογισμό των κεφαλαίων που μπορούν οι φορολογούμενοι να επικαλεστούν ως ανάλωση εισοδημάτων που έχουν ήδη φορολογηθεί.
Ερώτηση: Κατά την ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών, αφαιρούμε τα ποσά των δαπανών αυτών των ετών; Π.χ. εάν το δηλωθέν εισόδημα του προηγουμένου έτους είναι 10000€ και δηλώθηκαν δαπάνες 2500€ (Κωδ. 049), θα επικαλεστούμε το ποσόν των 10000€ για ανάλωση ή 10000€ – 2500€ – 3000€ (ελάχιστο) = 4500€; Αν μάλιστα έχουμε γιατρούς κλπ τότε μειώνεται ακόμα περισσότερο. Ευχαριστώ πολύ εκ των προτέρων.
Απάντηση: Κατά την ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών, αφαιρούμε τα ποσά των δαπανών που προσδιορίζουν τα τεκμήρια (στα άρθρα 31 (διαβίωσης) και 32 (απόκτησης) του ΚΦΕ-Ν. 4172/2013), ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Αν δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 31 (διαβίωσης) ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από τις 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο και 5.000 ευρώ προκειμένου για συζύγους, το ποσό που πρέπει να εκπέσει προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσής τους και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 3.000 και 5.000 ευρώ, αντίστοιχα. Δεν αφαιρούμε δαπάνες που δηλώθηκαν στον κωδ.049, ούτε ιατρικά έξοδα. Δείτε μια χρήσιμη περικοπή από το 9ο μέρος του φορολογικού οδηγού στο Capital.gr.
Εδώ θα σταθούμε ιδιαίτερα:
Μιλάμε για τους κρίσιμους κωδικούς 787-788 του Πίνακα 6 και για το ερώτημα πως υπολογίζεται το κεφάλαιο από δηλώσεις προηγουμένων ετών όταν μας χρειάζεται να καλύψουμε τεκμήρια.
Σημαντικές διευκρινήσεις:
* Δεν έχουμε περιορισμό (προς τα πίσω) στο αριθμό των ετών, για να “μαζέψουμε” εισοδήματα που είχαμε δηλώσει είτε αυτά είχαν φορολογηθεί είτε ήσαν απαλλασσόμενα, είτε είχαν φορολογηθεί με ειδικό τρόπο.
* Κατά ρητή διατύπωση του νόμου, τα αρνητικά εισοδήματα (ζημίες) πρέπει να συμψηφίζονται με τα θετικά και η αφαίρεση των δαπανών (τεκμηρίων) που προσδιορίζονται στα άρθρα 31 και 32 πρέπει να γίνεται έστω και αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67%).
* Τα προηγούμενα χρόνια πρέπει να είναι συνεχόμενα (π.χ. 2010-2013, όχι επιλεκτικά). και να φθάνουν μέχρι το προηγούμενο του κρινόμενου έτους.
Με τις ισχύουσες διατάξεις δεν προβλέπεται χρονικός περιορισμός για την κάλυψη των δαπανών με ανάλωση κεφαλαίου, συνεπώς για την κάλυψη της διαφοράς μπορεί να γίνει επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου οσωνδήποτε προηγούμενων ετών.
* Τα εκκαθαριστικά σημειώματα για φορολογικά έτη για τα οποία έχει συμπληρωθεί ο χρόνος παραγραφής αποτελούν πλήρη απόδειξη για τα αναγραφόμενα σε αυτά ποσά χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση λοιπών δικαιολογητικών.
* Τα δεδομένα φορολογικών δηλώσεων που δεν αναγράφονται στο εκκαθαριστικό λαμβάνονται υπ’ όψη μόνο μετά από διασταύρωση.
* Ειδικά αν είχαμε ξεχάσει να γράψουμε σε δηλώσεις προηγούμενων ετών, εισοδήματα που απαλλάσσονται από το φόρο, π.χ. τόκους, μερίσματα ή χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα π.χ. πώληση περιουσιακού στοιχείου, εισαγωγή συναλλάγματος που δικαιολογείται η προέλευσή του, δάνειο που αποδεικνύεται νόμιμα κ.λπ., μπορούμε να υποβάλλουμε συμπληρωματική δήλωση μέχρι το τελευταίο μη παραγεγραμμένο οικονομικό έτος. Έτσι τα ποσά αυτά θα ληφθούν υπόψη στον σχηματισμό του κεφαλαίου προηγούμενων ετών, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για την μείωση ή κάλυψη τεκμηρίων.
* στην περίπτωση που φορολογούμενος επικαλείται κεφάλαια προηγούμενων φορολογικών ετών με σκοπό την ανάλωση και τελικά δεν χρησιμοποιηθούν ή χρησιμοποιηθεί ένα μέρος αυτών, θεωρούνται αδιάθετα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά ως κεφάλαια για κάλυψη προστιθέμενης διαφοράς τεκμηρίου.
Λύση με τροποποιητική-συμπληρωματική δήλωση για ξεχασμένα εισοδήματα
Προσοχή: Αν στην πιο πάνω περίπτωση ο έφορος αρνηθεί να παραλάβει την συμπληρωματική δήλωση ή προβάλλει “την απειλή” προστίμου του άρθρου 4 του Ν. 2523/1997 (κώδικας φορολογικών κυρώσεων), (τώρα άρθρο 54 του ΚΦΔ-ν.4174/2013) μην κάνετε πίσω.
Επικαλεστείτε ότι η λύση αυτή είναι πάγια θέση της Διοίκησης και ορίζεται σαφώς στην εγκ. Πολ. 1174/14-7-2014, που αναφέρεται στην εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 19 του Κ.Φ.Δ. (ν.4174/2013) για την υποβολή εκπρόθεσμων τροποποιητικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων οικονομικών ετών 2013 και προηγούμενα.
Πίσω ολοταχώς για τα περισσεύματα και καταγραφή τους σε πίνακα
Πάμε λοιπόν στα προηγούμενα χρόνια και:
α. Παίρνουμε τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί (μισθοί, κέρδη επιχείρησης, ενοίκια, κ.λπ.).
β. Παίρνουμε τα τυχόν άλλα έσοδα που τα είχαμε δηλώσει στον Πίνακα 6, κωδικοί 659-660, 431-432 (τόκοι, μερίσματα, κέρδη από πώληση μετοχών, κέρδη από συμμετοχή σε Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., κοινοπραξίες, κ.λπ.).
γ. Ακόμα παίρνουμε τα χρηματικά ποσά που ορίζει το άρθρο 34 του ΚΦΕ – Ν. 4172/2013, δηλαδή αυτά που είχαμε δηλώσει στους κωδικούς 781-782 του Πίνακα 6:
-Χρηματικά ποσά που δε θεωρούνται εισόδημα,
-Χρηματικά ποσά που προέρχονται από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων,
-Εισαγωγή συναλλάγματος που δεν είναι υποχρεωτικά εκχωρητέο,
-Δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί,
-Δωρεά χρηματικών ποσών ή γονική παροχή χρημάτων,
-καθώς και από οποιαδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί.
Σημειώνουμε ότι δεν υπάγονται οι επιχορηγήσεις που λαμβάνει ο φορολογούμενος λόγω υπαγωγής σε αναπτυξιακό νόμο για πραγματοποίηση επενδύσεων.
δ. Από το σύνολο των παραπάνω εισοδημάτων κάθε χρόνου, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται ως τεκμήρια (στα άρθρα 31 και 32 του ΚΦΕ), ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Αν δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 31 ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από τις 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο και 5.000 ευρώ προκειμένου για συζύγους, το ποσό που πρέπει να εκπέσει προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσής τους και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 3.000 και 5.000 ευρώ, αντίστοιχα.
Το θετικό αλγεβρικό άθροισμα των ετών αυτών θα αποτελέσει το συνολικό κεφάλαιο που σχηματίστηκε αυτά τα έτη.
Προσοχή:
Αν σε κάποιο έτος ο προσδιορισμός του εισοδήματος πραγματοποιηθεί με βάση την τεκμαρτή δαπάνη τότε θεωρείται ότι δεν απομένει κεφάλαιο προς επίκληση για το έτος αυτό (θεωρείται μηδενικό) και δεν επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών.
Αν όμως σε κάποιο έτος προκύψει αρνητικό υπόλοιπο και υπάρχει απαλλαγή από τις αντικειμενικές δαπάνες των άρθρων 31 και 32 του Κ.Φ.Ε., τότε το έτος αυτό επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών. (δηλαδή μειώνεται το μεταφερόμενο υπόλοιπο ανάλωσης στο έτος αυτό).
Μείωση των ποσών κεφαλαίου με δαπάνες απόκτησής τους.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 34 κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση των εσόδων που αναφέρονται στις περιπτώσεις της ίδιας παραγράφου τα μειώνει και το υπόλοιπο που προκύπτει είναι αυτό που περιορίζει ή καλύπτει τη συνολική ετήσια δαπάνη.
Για παράδειγμα, το έσοδο από την πώληση αυτοκινήτου θα πρέπει να είναι μειωμένο με το κόστος αγοράς του αν είχε αγοραστεί ή με το φόρο δωρεάς αν είχε αποκτηθεί από δωρεά ή το φόρο κληρονομιάς αν είχε αποκτηθεί με κληρονομιά.
Θεμελιώδης αρχή για την κάλυψη ή τον περιορισμό δαπάνης με χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων είναι να μη γίνεται ξανά επίκληση κάποιου ποσού.
Εξαιρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού. Για παράδειγμα, αν ένας φορολογούμενος πουλάει τη χρήση 2014 ένα αυτοκίνητο το οποίο απέκτησε τη χρήση 2010 και επικαλείται το έσοδο από την πώληση του αυτοκινήτου αυτού, για την κάλυψη ή τον περιορισμό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, θα πρέπει από το έσοδο της πώλησης να αφαιρέσει το κόστος αγοράς του, εκτός αν ο φορολογούμενος επικαλείται εκτός από το έσοδο της πώλησης το 2014 και ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το έτος αγοράς 2010.
Περαιτέρω επισημαίνεται ότι στην περίπτωση πώλησης περιουσιακών στοιχείων τα οποία έχουν περιέλθει στο φορολογούμενο από χαριστική αιτία ή κληρονομιά λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το τίμημα της πώλησης, αφαιρουμένου του τυχόν επιβληθέντος φόρου (π.χ. αν πρόκειται για δωρεά του φόρου δωρεάς κ.λπ.).
Η ζημιά του ίδιου φορολογικού έτους ή και των προηγούμενων δεν εκπίπτει ούτε μεταφέρεται. (παραδείγματα είδαμε πιο πάνω):
Με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 34 ορίζεται ότι, στην περίπτωση προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση την ετήσια δαπάνη αυτού του άρθρου, η ζημιά του ίδιου φορολογικού έτους από επιχειρηματική δραστηριότητα, καθώς και η ζημιά των προηγούμενων ετών μηδενίζεται και δεν εκπίπτει ούτε μεταφέρεται για συμψηφισμό στα επόμενα φορολογικά έτη.
Επομένως, εάν κατά το κρίσιμο φορολογικό έτος, για ένα φορολογούμενο προέκυψε ζημία που προέρχεται από ατομική επιχείρηση και ο φορολογούμενος αυτός έχει πραγματοποιήσει δαπάνες των άρθρων 31 και 32 τότε η ζημιά του φορολογούμενου μηδενίζεται και ο ίδιος φορολογείται με βάση την συνολικές του δαπάνες ενώ η ζημιά δεν μεταφέρεται για συμψηφισμό στα επόμενα έτη.
Αντίθετα, αν ο φορολογούμενος καλύψει το τεκμαρτό του εισόδημα με ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών, οπότε και δεν φορολογηθεί με βάση τις δαπάνες, θα μπορέσει να μεταφέρει τη ζημιά του στο επόμενο έτος.
* Ο κ. Γιώργος Χριστόπουλος είναι φοροτεχνικός, επικεφαλής της MENTAL Συμβουλευτική. Πηγή : www.capital.gr
