Μένουμε στην δέκατη μέρα της δίκης, την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 1922. Μετά την ανάγνωση του κειμένου της απολογίας του Γούναρη και μια μικρή διακοπή αρχίζει η αγόρευση του Επαναστατικού Επιτρόπου Νεόκοσμου Γρηγοριάδη ο οποίος με οξύτατες εκφράσεις ζητεί την καταδίκη των κατηγορουμένων για εσχάτη προδοσία
του Γιώργου Καραγιάννη-www.imerodromos.gr
«Μακεδονία» 11 Νοεμβρίου 1922
Και ο Επαναστατικός Επίτροπος κατέληξε λέγοντας:
«Λοιπόν κύριοι Στρατοδίκαι , μετανοώ εγώ και ανακαλώ το κατηγορητήριον . Προτείνω σίτισιν εν τω Πρυτανείω των δικαζομένων και τότε όλοι σας και εγώ μαζί, έλθετε να φορέσωμεν γυναικεία φουστάνια και ας χορεύσωμεν τον χορόν της αναισχυντίας γύρω από το ψηφισθέν μνημείον της Νέας Ελευθερίας των των τυραννομάχων , του οποίου στυλοβάται είναι ο Εφιάλτης , ο Καραγιάννης, ο Καρύδης, ο Βασιλικός υστερισμός και άλλοι Κυβερνήται να παραδόσουν εις τον εχθρόν και την μένουσαν Ελλάδα».
Με τις τελευταίες φράσεις του Γρηγοριάδη σημειώθηκε στην αίθουσα ένα επεισόδιο που ήταν χαρακτηριστικό για τις διαθέσεις της κοινής γνώμης απέναντι στους κατηγορούμενους.
Το τέλος της αγόρευσης του Γρηγοριάδη το κάλυψαν τα ζωηρά χειροκροτήματα του ακροατηρίου αναγκάζοντας τον πρόεδρο του Στρατοδικείου στρατηγό Οθωναίο να κάνει δριμύτατες παρατηρήσεις στο ακροατήριο και να διακόψει την συνεδρίαση.
Οθωναίος: Το ακροατήριον ώφειλε να σεβασθή το Στρατοδικείον , ώφειλε να σεβασθή αυτούς τους Κατηγορουμένους. Αποδοκιμάζων καθ’ ολοκληρίαν το γενόμενον διακόπτω , εις ένδειξιν της αποδοκιμάσίας μου ταύτης, την συνεδρίασιν απόψε, δι αύριον την 9.30 π.μ..
«Η δίκη αποτελεί εσωτερική υπόθεση»
Φράνις Λίντλεϊ
Την ώρα κατά την οποία στο Στρατοδικείο διαβαζόταν η απολογία του Γούναρη συνεχίζονταν οι βρετανικές πιέσεις για να μην εκτελεσθούν οι κατηγορούμενοι. Παράλληλα ξεκινούσε και η αποστολή του πλοιάρχου Τάλμποτ με οδηγίες που του είχε δώσει στη Λωζάνη ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών λόρδος Κώρζον.
Ο Βρετανός πρεσβευτής Φράνσις Λίντλεϊ πήγε στο υπουργείο Εξωτερικών και είδε τον Νικόλαο Πολίτη. Ο Βρετανός διπλωμάτης προειδοποίησε τον Έλληνα υπουργό πως οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών έδειξαν ότι η τύχη των κατηγορουμένων είναι προδιαγεγραμμένη και γι’ αυτό την επομένη θα επιδώσει νέα διακοίνωση. Ακολούθησε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου και ο Πλαστήρας ανακοίνωσε πως την απάντηση στα βρετανικά διαβήματα θα τη δώσει η Επαναστατική Επιτροπή και όχι η κυβέρνηση. Στην απάντηση αυτή τονιζόταν ότι η δίκη αποτελεί καθαρά εσωτερική υπόθεση και δεν μπορούν να επέμβουν ξένες δυνάμεις. Ακόμη αναφερόταν πως η δίκη δεν ήταν δυνατόν να επηρεάσει τις σχέσεις της Ελλάδας με τις άλλες χώρες και ιδίως με τις Μεγάλες Δυνάμεις.
«Δια του δόλου σκοπούμενον αποτέλεσμα»
Την καταδίκη σε θάνατο των κατηγορουμένων ζήτησε στην αγόρευσή του και ο δεύτερος Επαναστατικός Επίτροπος Α. Γεωργιάδης, στην ενδέκατη μέρα της δίκης , την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 1922. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου στάθηκε ιδιαίτερα στο θέμα του ενδεχόμενου δόλου από τους κατηγορούμενους. «Οι κατηγορούμενοι , είπε, καίτοι εγνώριζον τους κινδύνους της χώρας εκ της επαναφοράς και παραμονής του Βασιλέως εστήριζον αυτόν, δι’ ό είναι καταλογιστέος εκ τούτου ενδεχόμενος δόλος δια την επελθούσαν καταστροφήν.. Πρέπει να έχωμεν υπ’ όψιν μας ότι πάσαι αι πράξεις των κατηγορουμένων δεν ήσαν τα μέσα όπως μη επέλθη το δια του δόλου σκοπούμενον αποτέλεσμα (…) Θεωρώ ενόχους τους κατηγορουμένους ότι εκ σκοπού παρέδωσαν φρούρια, πόλεις και λιμένας Ελληνικούς εις τον εχθρόν, του οποίου προκάλεσαν την εισβολήν και ότι συνεπώς οφείλουν να υποστούν την προβλεπομένην υπό του άρθρου 123 παράγραφος 8 ποινήν. Είναι ένοχοι και επαφίεμαι εις την κρίσιν μου ταύτην επί την δικαίαν κρίσιν των κ.κ. δικαστών».
Οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις σε Αθήνα και Λωζάνη
Τζόρτζ Κώρζον, υπουργός Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας.
Με την αγόρευση του Γεωργιάδη η δίκη διεκόπη για να προετοιμάσουν τις αγορεύσεις τους οι συνήγοροι υπεράσπισης . Ωστόσο με τις απολογίες των κατηγορουμένων τα όσα διαδραματίζονται μέσα στην αίθουσα του Στρατοδικείου περνούν σε δεύτερη μοίρα. Το ενδιαφέρον εστιάζεται πλέον στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις που γίνονται τόσο στην Αθήνα όσο και στην Λωζάνη.
Στην ελβετική πόλη φθάνει ο πλοίαρχος Τάλμποτ που όπως αναφέραμε παραπάνω ανέλαβε την αποστολή να παρέμβει στις εξελίξεις στην Αθήνα λόγω και της γνωριμίας του με τον Θεόδωρο Πάγκαλο. Ο Τάλμποτ συναντάται με τον Κώρζον και τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο Έλληνας πολιτικός βλέπει πλέον ότι οι πιέσεις εντείνονται και η Αθήνα δεν μπορεί να αδιαφορήσει γι’ αυτές. Αυτό του είχε πει και ο πρόεδρος του Ελβετικού Ερυθρού Σταυρού που κινήθηκε μετά από υπόδειξη του διπλωματικού σώματος στην Αθήνα.
«Μου φτάνουν δύο ώρες για να σταματήσω τις εκτελέσεις»
Όσο για τον Τάλμποτ εκφράζει την αισιοδοξία του ότι θα πετύχει στην αποστολή του.
Χαρακτηριστικός είναι ο διάλογος που είχε ο πλοίαρχος με τον λόρδο Κώρζον παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου που έδειχνε να συμφωνεί με τον Βρετανό υπουργό:
Τάλμποτ ( απευθυνόμενος στον λόρδο Κώρζον) : Είμαι βέβαιος ότι θα φέρω ευχάριστα αποτελέσματα. Μου φτάνουν δύο ωρών ενέργειες για να σταματήσω τις εκτελέσεις.
Βενιζέλος: Θέλετε να τηλεγραφήσω εις Αθήνας την αποστολήν σας δια να προλειάνω το έδαφος;
Τάλμποτ: Κανένας άλλος εκτός από τον Άγγλο πρεσβευτή δεν πρέπει να γνωρίζει την άφιξη μου στην Αθήνα…
Βρετανικό τελεσίγραφο με απειλή διακοπής διπλωματικών σχέσεων
Στην Αθήνα ο Λίντλεϊ επισκέπτεται τον Πολίτη και απαιτεί γα μια ακόμη φορά τη διακοπή της δίκης απειλώντας πως σε διαφορετική περίπτωση θα διακοπούν οι διπλωματικές σχέσεις. Με το τελεσίγραφο του ο Λίντλεϊ έτασσε σαρανταοκτάωρη προθεσμία για την αποδοχή του. Την απειλή για διακοπή των σχέσεων κάνει γνωστή σε όλο τον κόσμο το πρακτορείο Ρόιτερ.
«Εμπρός» 12 Νοεμβρίου 1922.
Μετά από αυτές τις εξελίξεις ο Πολίτης σπεύδει να δηλώσει στον προσωρινό πρωθυπουργό Κροκιδά ότι δεν μπορεί να παραμείνει στην κυβέρνηση ούτε πέντε λεπτά παραπάνω. Η Επαναστατική Επιτροπή καλείται να λύσει το μείζον πρόβλημα της πολιτικής κρίσης που είχε ξεσπάσει μετά και την άρνηση του Αλέξανδρου Ζαίμη να προεδρεύσει της κυβέρνησης .
Η κυβέρνηση παραιτείται
Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφασίζει να υποβληθεί και τυπικά την επόμενη μέρα η παραίτηση της κυβέρνησης στο βασιλιά Γεώργιο Β΄. Ο Κροκιδάς ανακοινώνει επισήμως στους δημοσιογράφους την παραίτηση ενώ ο Πλαστήρας , όταν τον πολιορκούν οι εκπρόσωποι του Τύπου μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου τους λέει: «Ηθέλατε νέαν Κυβέρνησιν, να που σας εκάναμεν νέας Κυβέρνησιν». Τις λεπτομέρειες του σχηματισμού της νέας κυβέρνησης και τα ονόματα των μελών της συζητούν όλη τη νύχτα τα μέλη της Επαναστατικής Επιτροπής στο σπίτι του πλοιάρχου Αλέξανδρου Χατζηκυριάκου…
Στο επόμενο: «Εκτελέστε τους επί τόπου»!
ΔΙΑΒΑΣΤΕ τα υπόλοιπα μέρη του Αφιερώματος:
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ 6
