Πάμε σινεμά; Οι ταινίες της εβδομάδας (26-11-2016)

του Γιάννη Ζουμπουλάκη*

«Captain Fantastic» (ΗΠΑ, 2016)

Ο τίτλος «Captain Fantastic» (ΗΠΑ, 2016) είναι λίγο παραπλανητικός γιατί θυμίζει κάτι σαν σούπερ ήρωα της Marvel Comics. Ομως ο ήρωας του τίτλου της ταινίας του Ματ Ροςείναι τελικά ένας πολύτεκνος χήρος οποίος μετά τη βαριά αρρώστια της συζύγου του έχει αποφασίσει να ακολουθήσει το σχέδιό τους και να μεγαλώσει τα παιδιά τους μέσα στη φύση της Δυτικής Αμερικής (Pacific West)· μακριά από τους ανθρώπους, μακριά από την κενότητα και τη χυδαιότητα, «μακριά από την Αμερική των ηλιθίων». Τα έξι παιδιά του μεγαλώνουν κυνηγώντας μόνα τους για την τροφή τους, έχουν εκπαιδευθεί από τον ίδιο τον πατέρα, μιλούν πολλές γλώσσες, εκφράζονται καλύτερα από καθηγητές πανεπιστημίου, έχουν κριτική σκέψη, γιορτάζουν την Ημέρα του Νόαμ Τσόμσκι, κάνουν ορειβασία, παίζουν μουσική.
Ωστόσο το πολύ ενδιαφέρον ερώτημα που θέτει η ταινία – εν μέρει βασισμένη σε πραγματική ιστορία – είναι τι μπορούν αυτά τα παιδιά να κάνουν όταν (αναπόφευκτα) βγουν έξω στον πραγματικό κόσμο. Πόσο χρήσιμη θα τους είναι όλη αυτή η σχολαστική, επίμονη, κοπιαστική, στρατιωτική, εφ’ όλης της ύλης εκπαίδευση στην «πραγματική» ζωή που λειτουργεί εντελώς διαφορετικά; Και πράγματι, όταν τα παιδιά μέσα σε ένα λεωφορείο ονόματι Στιβ βγουν έξω στον κόσμο για να πάνε στην κηδεία της μητέρας τους (με την οποία ο πατέρας δεν συμφωνεί γιατί η γυναίκα του ήθελε να αποτεφρωθεί), τα πραγματικά προβλήματά τους αρχίζουν. Θα μπορέσει τελικά αυτή η εκκεντρική οικογένεια χίπηδων Ροβινσώνων να αντεπεξέλθει σε καταστάσεις ασυνήθιστες για αυτήν; Θα μπορέσει ο πατέρας να αποφύγει την «επανάσταση» που αισθάνεται ότι θα ξεσπάσει;
Ολα αυτά τα ερωτήματα βρίσκουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την απάντηση ενώ εκτυλίσσεται η ιστορία αυτού του πρωτότυπου, ασυνήθιστου road movie που προσπαθεί να παραμείνει αποστασιοποιημένο απέναντι στο θέμα του παρότι σαφώς παρακολουθεί με συμπάθεια την προσπάθεια του αφοσιωμένου πατέρα δίνοντας στον Βίγκο Μόρτενσεν την ευκαιρία να υποδυθεί έναν ακόμη χυμώδη, ενδιαφέροντα κινηματογραφικό ήρωα δίπλα σε ένα τσούρμο παιδιών που κλέβουν την καρδιά μας: Τζορτζ Μακέι, Σαμάνθα Ισλερ, Αναλιζ Μπάσο, Νίκολας Χάμιλτον, Σρι Κρουκς, Τσάρλι Σότγουελ. Βαθμολογία: 3

Ο Μπραντ Πιτ και η Μαριόν Κοτιγιάρ είναι δύο πρόσωπα που μπορούν να «συμμαχήσουν» στη μεγάλη οθόνη γιατί ποιος αλήθεια θα μπορούσε να αμφισβητήσει ότι «γράφουν» πραγματικά υπέροχα – πόσω μάλλον όταν είναι μαζί. Και ναι, οι δύο ηθοποιοί είναι ο άσος της ταινίας «Σύμμαχοι» («Allied», ΗΠΑ, 2016), ενός χλιδάτου ερωτικού δράματος κατασκοπείας και μυστηρίου που εκτυλίσσεται στην Αλγερία και στην Αγγλία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Πιτ είναι αμερικανός αεροπόρος και κατάσκοπος σταλμένος στην Καζαμπλάνκα για μια αποστολή δολοφονίας, η Κοτιγιάρ παίζει την α λα Μάτα Χάρι σύνδεσμό του. Παριστάνουν τους παντρεμένους αλλά κάνουν το λάθος να ξεφύγουν από τις οδηγίες και φλερτάρουν στ’ αλήθεια, ερωτεύονται ο ένας τον άλλο και όπως πολύ σοφά η Κοτιγιάρ προφητεύει το συναίσθημα και όχι το σεξ είναι που προκαλεί τα πραγματικά προβλήματα. Αυτό ακριβώς το καταραμένο το συναίσθημα εξάλλου θα φέρει σε δύσκολη θέση τον Πιτ όταν στην Αγγλία η Κοτιγιάρ θα θεωρηθεί ύποπτη προδοσίας…

Σίγουρα η ταινία έχει όλα τα υλικά για να γίνει ένα αξιοπρεπώς «χαζευτικό» θέαμα και πράγματι, αν μη τι άλλο, χαζεύεις τις βόλτες στην αφρικανική έρημο και στα καφέ της Καζαμπλάνκα, τα φίνα κοστούμια της Τζοάνα Τζόνστον, τις παμπ του βροχερού Λονδίνου, τον Πιτ να μιλά γαλλικά (όπως είχε κάνει και στην ταινία «Δίπλα στη θάλασσα» της Αντζελίνα Τζολί) και την Κοτιγιάρ να παρατηρεί με στυλ ότι οι άντρες πρώτα προσφέρουν στις γυναίκες τσιγάρο και μετά παίρνουν για τον εαυτό τους. Ομως από την ταινία απουσιάζουν ο παλμός και ο ρυθμός που θα μπορούσαν να τη μεταφέρουν σε πολύ υψηλότερα επίπεδα, να την κάνουν πραγματικά αξέχαστη. Η γέφυρα που συνδυάζει το ρομάντζο με την κατασκοπεία είναι φτιαγμένη από βρεγμένο χαρτί και από το όλο πράγμα το μόνο που τελικά θυμάσαι είναι την τέλεια ανασύσταση της εποχής από την ιταλίδα σκηνογράφο Ραφαέλα Τζιοβανέτι και τον σχεδιαστή παραγωγής Γκάρι Φρίμαν. Βαθμολογία: 2 ½

 

Ο «Χορευτής» («Dancer», 2016) του Στίβεν Κάντορ είναι ένα πυκνό χρονικό της ως τώρα ζωής του 27χρονου ρώσου χορευτή Σεργκέι Πολούνιν που έχει χαρακτηριστεί διάδοχος του Ρούντολφ Νουρέγεφ και του Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ αλλά και «κακό» παιδί του κλασικού μπαλέτου (εμφανίζεται στο Παλλάς στις 1, 2, 3 Δεκεμβρίου). Η ιστορία του είναι από μόνη της συναρπαστική, πρώτον, επειδή σε ηλικία 25 ετών ο Πολούνιν εγκατέλειψε τη θέση του χορευτή του Βασιλικού Μπαλέτου του Λονδίνου (μια κίνηση αυτοκαταστροφής είχε χαρακτηριστεί) και, δεύτερον, επειδή πριν από μερικά χρόνια έκανε το μπαλέτο viral στο Internet μέσα από τη χορογραφία του Τζέιντ Χέιντ Κριστόφι στο τραγούδι «Take me to Church» του Hozier.

Κομβικό σημείο του ντοκιμαντέρ, το οποίο περιέχει πλούσιο υλικό και από τα παιδικά  χρόνια του Πολούνιν, είναι ο χωρισμός των γονιών του. Υπήρξε καταλυτικός – η αρχή της πτώσης του και ο λόγος για τον οποίο εγκατέλειψε το Βασιλικό Μπαλέτο. Η διάλυση της οικογένειας αλλά και η επανασύνδεσή της από τον ίδιο τον Πολούνιν είναι τελικά ο πυρήνας της ταινίας αλλά και ο λόγος για τον οποίο ο «Χορευτής» ξεφεύγει από το απλό ντοκουμέντο (που ενδεχομένως θα αφορούσε μόνο τους θαυμαστές του χορού) για να γίνει μια ταινία που μπορούν να αγκαλιάσουν οι πάντες. Βαθμολογία: 3

Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να συμφωνήσω με τον αξιαγάπητο Τζιμ Τζάρμους που στην αρχή του ντοκιμαντέρ του «Gimme Danger – Η ιστορία των Stooges» (ΗΠΑ, 2016) λέει ότι οι Stooges είναι «το καλύτερο ροκ εντ ρολ συγκρότημα όλων των εποχών», ξέρω όμως πως αυτή η ταινία απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στους οπαδούς του Ιγκι Ποπ, την ψυχή του συγκροτήματος. Με αφηγητή κυρίως τον Ιγκι και κάποια μέλη του συγκροτήματος Stooges, ο Τζάρμους μάς εισάγει στην παλαβή ιστορία τους, μια ιστορία βουτηγμένη στη μαριχουάνα και στο LSD, στην αμφισβήτηση, στη θορυβώδη μουσική (την οποία ομολογώ ότι δεν ακολουθώ), στην αμερικανική ποπ τηλεόραση των fifties και των sixties και πάνω απ’ όλα στον εκκεντρικό εγκέφαλο του Ιγκι Ποπ, ο οποίος δεν καταλάβαινε τίποτε και έκανε αποκλειστικώς το δικό του. Ο Ιγκι μιλά για την τεχνική του στο τραγούδι, τις επιρροές του (η Nico, ο Τζον Κέιλ, οι… κλόουν της τηλεόρασης), τον γνήσιο κομμουνισμό των νιάτων του, το ότι αποφάσισε να σταματήσει να είναι ντράμερ όταν βαρέθηκε να βλέπει τους πισινούς των άλλων μελών, την εξάρτησή του από την ηρωίνη. Βαθμολογία:2 ½

Τρίτο ντοκιμαντέρ για αυτή την εβδομάδα (!), αν και όχι ακριβώς ντοκιμαντέρ, γιατί το «Μήδεια, Κρείσσων των Εμών Βουλευμάτων» (Ελλάδα, 2016) είναι περισσότερο ένας ελεύθερος στοχασμός πάνω στη «Μήδεια» του Ευριπίδη από τον σκηνοθέτη Νίκο Γραμματικό (ο οποίος πάλευε επί χρόνια για την ολοκλήρωσή της). Ο ίδιος παραδέχεται ότι το «Αναζητώντας τον Ρίτσαρντ» του Αλ Πατσίνο ήταν πηγή έμπνευσής του για κάτι παρόμοιο, αντικαθιστώντας τον διάσημο σαιξπηρικό ήρωα, τον παρανοϊκό βασιλιά Ριχάρδο Γ’, με την παιδοκτόνο ηρωίδα του Ευριπίδη. Η κάμερα του σκηνοθέτη αναζητεί με όρεξη ερμηνείες της «Μήδειας», ο σκηνοθέτης συζητεί με απλό κόσμο, με λόγιους (επιστημονικός σύμβουλος υπήρξε ο καθηγητής Φιλολογίας στο ΑΠΘ Νίκος Χ. Χουρμουζιάδης) και ειδικούς, αλλά και με τους ηθοποιούς που πρόκειται να παίξουν σε μια ταινία βασισμένη σε αυτήν (Βαγγέλης Μουρίκης, Μηνάς Χατζησάββας, Τάσος Νούσιας, Δήμητρα Χατούπη κ.ά.). Πρόβες, ανταλλαγές απόψεων, συνεντεύξεις στον δρόμο, μια γυναίκα αναλύει την απόλυτη σχέση του έργου με τη φύση, κάποιος λέει ότι η ουσία του έργου είναι «αντιμετωπίστε τα φαντάσματά σας». Αυτό όμως που πραγματικά σε συνεπαίρνει εδώ είναι το γνήσιο πάθος του σκηνοθέτη για το αντικείμενο της ταινίας του. Βαθμολογία: 2 ½

 

Η δραματική πορεία προς την ενηλικίωση ενός μικρού αγοριού σε συνάρτηση με τον πατέρα του και φόντο το προπολεμικό Κόσοβο της δεκαετίας του 1990 είναι το θέμα που διαχειρίζεται με ηρεμία και προσήλωση στα πρόσωπα ο κοσοβάρος σκηνοθέτης Βίσαρ Μορίνα στο «Babai: ο μπαμπάς μου» (Γερμανία / Κόσοβο / Γαλλία, 2015).

Η προσπάθεια του μικρού Νούρι (Βαλ Μαλόκου) να παραμείνει όρθιος, ακλόνητος δίπλα στον πατέρα του (Αστρίτ Καμπάσι) ενώ εκείνος έχει το μυαλό του στη μετανάστευση στη Γερμανία είναι με μια λέξη σπαρακτική, ενώ αυτό που προσθέτει ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον στην ταινία είναι ότι ο Μορίνα επιλέγει να μην κινητοποιήσει τους μοχλούς του κλασικού μελοδράματος για χάρη εύκολων συγκινήσεων. Αντιθέτως, καταγράφει λιτά και απέριττα τις καταστάσεις, επιτρέπει στην ιστορία να ξεδιπλωθεί χωρίς πιέσεις και αποσπά ρεαλιστικές ερμηνείες από όλους τους ηθοποιούς, από τους οποίους εύλογα ξεχωρίζει ο Βαλ Μαλόκου. Βαθμολογία: 3

«Σφαγείο» («Abattoir», ΗΠΑ, 2016) του Ντάρεν Λιν Μπούσμαν. Μια δημοσιογράφος κτηματομεσιτικού ρεπορτάζ (Τζέσικα Λόουντες) αποφασίζει να ανακαλύψει τα αίτια δολοφονίας της οικογένειάς της. Υστερα από τρεις ταινίες «Σε βλέπω» και πολλά ακόμα θρίλερ ρουτίνας, ο Μπούσμαν ξαναβουτά στον φτηνιάρικο τρόμο και μεταφέρει στο σινεμά με τη χαρακτηριστική κακογουστιά του ένα δικό του κόμικ. Βαθμολογία: 1

«Τρεχάτε ποδαράκια μου» («Ozzy», ΗΠΑ, 2016) του Αλμπέρτο Ροντρίγκεζ. Οι περιπέτειες ενός καλόκαρδου μπιγκλ στην Ιαπωνία. (Φωνές στα ελληνικά Σπύρος Κυριαζόπουλος, Αφροδίτη Αντωνάκη, Χρήστος Πλαΐνης κ.ά.) Βαθμολογία: –

«Το κυνήγι των χαμένων βελανιδιών» («Get squirelly», ΗΠΑ, 2016) του Ρος Βενοκούρ. Ενας κουλ σκίουρος, πρώην κατάδικος στον Ζωολογικό Κήπο Υψίστης Ασφαλείας,  μαθαίνει πως το δάσος στο οποίο μεγάλωσε βρίσκεται σε τεράστιο κίνδυνο και αποφασίζει να αλλάξει την κατάσταση. (Φωνές στα ελληνικά Χρήστος Πλαΐνης, Χρήστος Θάνος, Κώστας Δαρλάσης κ.ά.) Βαθμολογία: 1