Πάμε σινεμά; Οι ταινίες της εβδομάδας (21-1-2017)

του Γιάννη Ζουμπουλάκη*

Δύο αδέλφια χτυπημένα από τα τερτίπια της μοίρας που έχουν καταλήξει ληστές τραπεζών και δύο Texas Rangers που προσπαθούν να αντιληφθούν τις κινήσεις των πρώτων χωρίς να γνωρίζουν την ταυτότητά τους είναι τα πρόσωπα που κυριαρχούν στην πολύ όμορφη, πολύ στέρεα αλλά και πολύ μελαγχολική ταινία «Πάση θυσία» («Hell or high water», ΗΠΑ, 2016) που γύρισε αξιοποιώντας στην εντέλεια το ερημικό τοπίο του Τέξας ένας Σκωτσέζος, ο Ντέιβιντ Μακ Κένζι.

Το κυνηγητό είναι περισσότερο η αφορμή για το στήσιμο μιας πολύ «πειραγμένης» περιπέτειας που ενώ ακολουθεί με ευλάβεια τους «κανόνες» του αρχετυπικού γουέστερν, είναι την ίδια ώρα απολύτως επίκαιρη εφόσον το ουσιαστικό θέμα της είναι η προσπάθεια ενός ανθρώπου να σώσει από τις τράπεζες τη γη των πατέρων του, τη γη των παιδιών του (μας λέει κάτι αυτό;).

Με αυτόν τον τρόπο η ταινία καταφέρνει να αποκτήσει άμεσες κοινωνικοπολιτικές διαστάσεις, θίγοντας επίσης παράπλευρα θέματα όπως ο ισχυρός δεσμός αίματος ανάμεσα σε δύο αδέλφια με εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα το καθένα, η επιτακτική ανάγκη ενός γερο-αστυνομικού πολύ κοντά στη σύνταξη να μην περιθωριοποιηθεί, η κοινωνία του όπλου που είναι το Τέξας, ακόμα και η ενοχή κάποιων λευκών απέναντι στους Ινδιάνους τους οποίους καταβρόχθισαν («Κομάντσι σημαίνει “εχθρός για πάντα”» ακούμε χαρακτηριστικά σε μια σκηνή).

Ο Μακ Κένζι κινηματογραφεί το θέμα του κοφτά και άμεσα, οι Κρις Πάιν και Μπεν Φόστερ έχουν ολοφάνερα χημεία στους ρόλους των δύο παράνομων αδελφών – ο πρώτος συγκροτημένος και με ξεκάθαρους στόχους, ο δεύτερος απρόβλεπτος, απερίσκεπτος, επικίνδυνος – και ο Τζεφ Μπρίτζες έχει τη μερίδα του λέοντος στον ρόλο του βετεράνου Ranger που ακολουθεί το ένστικτο που έχει καλλιεργηθεί από την εμπειρία του. Οι σκηνές του Μπρίτζες με τον συνάδελφό του Ινδιάνο Ranger (Γκιλ Μπέρμινγκχαμ) είναι η πηγή πικρού χιούμορ σε μια σκληρή αλλά συνάμα τρυφερή ταινία που σίγουρα θα βρει θέση στην καρδιά σας. Βαθμολογία: 3 ½

«Η καλή σύζυγος» («Dobra zena», 2016) είναι το θαυμάσιο σκηνοθετικό ντεμπούτο της 60χρονης σέρβας ηθοποιού και σταρ Μιργιάνα Καράνοβιτς (πρωταγωνίστρια στο «Σαράγεβο, σ’ αγαπώ»), με την ίδια στον ρόλο του τίτλου: της παντρεμένης μητέρας που έχει περάσει μια ολόκληρη ζωή υπακούοντας στις «απαιτήσεις» των άλλων μα για πρώτη φορά βρίσκεται σε δίλημμα αν θα πρέπει ή όχι να κάνει την επανάστασή της.

Τα χρόνια έχουν περάσει, η Μιλένα έχει βιώσει αρκετά άσχημα στάδια αλλά σήμερα βρίσκεται σε καλό σημείο: οι σεξουαλικές σχέσεις με τον σύζυγό της (Μπόρις Ισάκοβιτς) συνεχίζονται, εκείνος την αγαπά, έχουν τρία μεγάλα παιδιά που φτιάχνουν σιγά-σιγά και εκείνα τη ζωή τους. Μόνο που η ζωή της δεν είναι τελικά τόσο ομαλή ζωή όσο δείχνει, αντιθέτως μοιάζει βυθισμένη στα μυστικά και ψέματα, την ώρα που ελλοχεύει ο κίνδυνος να έχει κάποιο  πρόβλημα με την υγεία της.

Η Καράνοβιτς εξετάζει ενδελεχώς αυτή τη «γυναίκα της διπλανής πόρτας» και το αποτέλεσμα είναι ένα πληρέστατο πορτρέτο στο οποίο η ίδια συμβάλλει τα μέγιστα. Δεν είναι μόνον αυτό όμως η ταινία. Το αιματοβαμμένο παρελθόν του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας που δεν έχει σβήσει ακόμα, οι ενοχές που δεν έχουν φύγει, τα εγκλήματα  για τα οποία κάποιοι οφείλουν να πληρώσουν είναι στοιχεία που διαπερνούν με λεπτότητα το σενάριο (στο οποίο συνεργάστηκε η ίδια η Καράνοβιτς), πάντα σε συνάρτηση με τον ανθρώπινο παράγοντα.  Βαθμολογία: 3

 Φορτωμένη με διακρίσεις, η πρώτη ταινία της νεαρής τυνήσιας σκηνοθέτριας Λέιλα Μπουζίντ «Με τα μάτια ανοιχτά» («A Peine J’Ouvre les Yeux», Γαλλία/ Τυνησία, 2015) είναι και αυτή ένα έκτακτο γυναικείο πορτρέτο, σε αυτή την περίπτωση μιας έφηβης (Μπάγια Μεντχαφέρ) που προσπαθεί να βρει τον δρόμο της ενώ η χώρα της βρίσκεται σε αναβρασμό – εφόσον μιλάμε για την Τυνησία λίγους μήνες πριν από την «Επανάσταση των Γιασεμιών», προάγγελου της «Αραβικής Ανοιξης».

Ακούραστη, παθιασμένη και κυρίως μόνη, η 18χρονη Φάρα τραγουδά τραγούδια με πολιτικό στίχο σε συναυλίες, κοντράρεται με το σύστημα, κοντράρεται με το σπίτι της που τη «βλέπει» γιατρό, κάτι που η ίδια δεν θέλει, καταπίνει τη ζωή με την κουτάλα από το να την τσιμπά με την οδοντογλυφίδα.

Αυτή ακριβώς η  πορεία της Φάρα είναι ολόκληρη η ταινία, που δεν μένει ποτέ σε χλωρό κλαρί, που βαστά τον θεατή σφιχτά από το χέρι  δίνοντάς του μια πολύ καλή εικόνα του τι ακριβώς συμβαίνει με τη νέα γενιά μιας χώρας που αρνείται να υποταχθεί στη στυγνή καταπίεση, που μάχεται για να βρει τον δρόμο της ελεύθερης βούλησης και τελικά τον βρίσκει.  Βαθμολογία: 3

Δύο χρόνια μετά τον «Κοινό παρανομαστή», το ντεμπούτο του στην κινηματογραφική σκηνοθεσία, ο Σωτήρης Τσαφούλιας παρουσιάζει σαφέστατα σημάδια ωριμότητας με την ταινία «Ετερος εγώ» (Ελλάδα, 2016). Κατ’ αρχάς κάνει μια σοβαρή απόπειρα στο σινεμά «είδους», εν προκειμένω το θρίλερ μυστηρίου, διανθίζοντας πικάντικα την πλοκή με έντονα στοιχεία μαθηματικών και Πυθαγορείου Θεωρήματος. Φυσικά δεν μένει στους αινιγματικούς αριθμούς (για την ακρίβεια ο 220 παίζει σημαίνοντα ρόλο) και στους γρίφους. «Κτίζει» έναν πολύ ιδιαίτερο κεντρικό ήρωα, για τον οποίο η λύση του μυστηρίου της σειράς φόνων που ερευνά είναι κάτι πέρα από αποστολή προς διεκπεραίωση. Είναι ψυχανάλυση. «Σε έναν άδικο και σάπιο κόσμο» αναρωτιέται, «τι κάνεις για να βοηθήσεις;». Ετσι η ταινία με αφορμή την έρευνα του ερευνητή γίνεται μια έρευνα πάνω στον ίδιο τον ερευνητή, αυτόν τον ντροπαλό, παχουλό διοπτροφόρο (Πυγμαλίων Δαδακαρίδης) που σαν ήρωας μυθιστορήματος του Φραντς Κάφκα βάλλεται από παντού ενώ το μόνο που στην ουσία θέλει είναι να προσφέρει το καλό. Ο συνδυασμός καταλήγει θετικά για τη δημιουργία ενός πνευματώδους θρίλερ διανθισμένου από ένα πολύ καλό καστ δευτεραγωνιστών, ανάμεσα στους οποίους ο Μάνος Βακούσης (αφοσιωμένος αστυνομικός), ο Δημήτρης Καταλειφός (αυστηρός αλλά ανθρώπινος προϊστάμενος του ερευνητή) και σε ρόλο-έκπληξη ο γάλλος ηθοποιός Φρανσουά Κλουζέ που υποδύεται τον επιστήμονα o οποίος βοηθά τον κεντρικό ήρωα. Βαθμολογία: 3

 Η βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα «Υπόθεση Φριτς Μπάουερ: Μυστική ατζέντα» («Der Staat gegen Fritz Bauer», Γερμανία, 2015) του Λαρς Κράουμε είναι μια ακαδημαϊκά γυρισμένη, κάπως στείρα σε χυμούς παρότι ενδιαφέρουσα σε θέμα καταγραφή της προσπάθειας του θρυλικού, εβραϊκής καταγωγής γερμανού εισαγγελέα Φριτς Μπάουερ να εντοπίσει τα ίχνη του «αρχιτέκτονα» του Ολοκαυτώματος Αντολφ Αϊχμαν, ενώ ο τελευταίος κρύβεται στην Αργεντινή. Η ταινία τοποθετείται στο 1957 και καθότι ολοκληρωτικά «πάνω» στον γερμανό ηθοποιό Μπούργκχαρτ Κλάουσνερ μοιάζει περισσότερο σαν φόρος τιμής στον Φριτς Μπάουερ, έναν ακούραστο γερόλυκο της Δικαιοσύνης, ο οποίος στο έργο του αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες καθώς το γερμανικό κράτος σαμποτάριζε τον παθιασμένο αγώνα του σε μια εποχή που η πλειοψηφία στη Γερμανία ήθελε μάλλον να ξεχάσει και όχι να τιμωρήσει, θέμα που επίσης αγγίζει θαρραλέα η ταινία..Βαθμολογία: 2 ½

 Η βρετανική «Αρνηση» («Denial», 2016) του Μικ Τζάκσον ασχολείται με την πιο πρόσφατη υπόθεση της δικαστικής μάχης που έδωσε η αμερικανίδα ιστορικός Ντέμπορα Λίπσταντ (Ρέιτσελ Βάις) για να αντιμετωπίσει τη μήνυση για δυσφήμηση που άσκησε εναντίον της ο βρετανός συγγραφέας Ντέιβιντ Ερβινγκ (Τίμοθι Σπολ) όταν ο τελευταίος θίχτηκε από την έκδοση του κλασικού βιβλίου της για το Ολοκαύτωμα «Denying the Holocaust: The Growing Assault on Truth and Memory». Δίνοντας έμφαση στη σχολαστική προετοιμασία της δίκης από την πλευρά της Λίπσταντ με τον «βράχο» Τομ Γουίλκινσον στον ρόλο του δικηγόρου της, ο Τζάκσον ακολουθεί τον δρόμο του κλασικά δομημένου δικαστικού δράματος αποσπώντας έκτακτες ερμηνείες από τους ηθοποιούς. Βαθμολογία: 2

* Στην περιπέτεια «XXX Επανεκκίνηση» («xXx: Return of Xander Cage», ΗΠΑ, 2017) του Ντ. Τζ. Καρούζο ο Βιν Ντίζελ υποδύεται για ακόμη μία φορά τον αλαζόνα ανίκητο πρώην κυβερνητικό πράκτορα που επαναπροσλαμβάνεται για να δώσει τη λύση σε μια σκοτεινή υπόθεση στην οποία εμπλέκονται επίσης κυβερνητικοί πράκτορες. Συμπρωταγωνιστεί η Τόνι Κολέτ στον ρόλο της προϊσταμένης του.Βαθμολογία: –

*Το ντοκιμαντέρ της Αλεξάνδρας Ανθονυ «Lost in bewilderness» αναφέρεται στην απαγωγή ενός συγγενικού προσώπου της σκηνοθέτριας, του Λουκά, σε μικρή ηλικία και την προσπάθεια της  οικογένειάς του να το βρει. Αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι η ταινία γυρίστηκε κατά τη διάρκεια 30 χρόνων. Βαθμολογία: –

* Η «Μάγια η μέλισσα» είναι ταινία κινουμένων σχεδίων βασισμένη στο παιδικό και πολύ αγαπημένο σε όλον τον κόσμο βιβλίο του γερμανού συγγραφέα Βάλντεμαρ Μπόνσελς. Βαθμολογία: –