Kατά την αρχαιότητα η ηθική εκπαίδευση και καθοδήγηση των πολιτών ξεκινούσε μεν από τους παιδαγωγούς και παιδοτρίβες της νεαρής ηλικίας, αλλά συνεχιζόταν αργότερα στα μαντεία, τα οποία, εκτός από τις χρησμοδοτήσεις τους για τα μελλούμενα και τις θελήσεις των θεών, έδιναν και ένα πλήθος ηθικών παραγγελμάτων και προτροπών συμβουλευτικού χαρακτήρα για τα προβλήματα της καθημερινής ζωής.
Περίοπτη θέση βέβαια, κατείχε σε όλα αυτά ,το διάσημο σε όλο τον κόσμο Μαντείο των Δελφών, του οποίου τα ομώνυμα ηθικά παραγγέλματα είχαν καταγραφεί στους τοίχους του Προνάου του Ναού του Απόλλωνος,στο υπέρθυρο ή ακόμα και σε διάφορες στήλες που είχαν τοποθετηθεί περιμετρικά στις πλευρές του ναού.
Τα 147 Δελφικά Παραγγέλματα ή Πυθίας Γράμματα, ήταν λιτά αποφθέγματα ελαχίστων λέξεων και ανήκαν στους 7 σοφούς της αρχαιότητας: Τον Θαλή τον Μιλήσιο, τον Πιττακό τον Μυτιληναίο, τον Βία τον Πρηνεύ, τον Σόλωνα τον Αθηναίο, τον Κλεόβουλο τον Ρόδιο, τον Περίανδρο τον Κορίνθιο και τον Χίλωνα τον Λακεδαιμόνιο.
Στο αέτωμα του ναού δέσποζαν τα τρία σπουδαιότερα Δελφικά Παραγγέλματα, τα οποία εύκολα μπορούσε να διακρίνει ο πλησιάζων επισκέπτης:
•Κάτω αριστερά το ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ (να γνωρίσεις τον εαυτό σου).
•Κάτω δεξιά το ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ (να κάνεις τα πάντα με μέτρο, αποφεύγοντας την υπερβολή).
•Ανάμεσά τους, στη κορυφή, το περίφημο «ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ Ε» (ή ΕΙ), για το οποίο ο ιερέας των Δελφών Πλούταρχος έγραψε ολόκληρη πραγματεία («Περί τού έν Δελφοίς Ε»), προσπαθώντας να ερμηνεύσει την απωλεσθείσα σημασία του.
Ο θαυμασμός των αρχαίων Ελλήνων για τα ανηρτημένα αυτά αποφθέγματα στο Μαντείο των Δελφών ήταν τόσο μεγάλος, ώστε ο λυρικός ποιητής Πίνδαρος (522 π.Χ.) θεωρούσε τους επτά σοφούς, γιους του Ήλιου, που με την ακτινοβολία τους φώτιζαν και καθοδηγούσαν τον άνθρωπο στην οδό της αρετής.
Αυτά τα σοφά παραγγέλματα χρησιμοποιήθηκαν στην συνέχεια και απο άλλους λαούς ,που τα παρουσίασαν σαν “θρησκευτικές εντολές”. Σας παραθέτουμε τα παραγγέλματα αυτά , όπως οι επισκέπτες της αρχαιότητας αντίκριζαν στους Δελφούς.( η μεταφορά στην σύγχρονη ελληνική γλώσσα έγινε σε ελέύθερη απόδοση)
“Εν δέ τώ προνάω τά έν Δελφοίς γεγραμμένα, έστιν ώφελήματα άνθρώποις” Παυσανίας
| 147 Δελφικά παραγγέλματα | ||
|---|---|---|
| Αρ. | Αρχαία ελληνικά | Απόδοση στα νέα ελληνικά |
| 001. | Επου θεω | Ακολούθησε το θεό |
| 002. | Νομω πειθου | Υπάκουε το νόμο |
| 003. | Θεους σεβου | Σεβάσου τους θεούς |
| 004. | Γονεις αιδου | Σεβάσου τους γονείς σου |
| 005. | Ηττω υπο δικαιου | Υποτάξου στη δικαιοσύνη |
| 006. | Γνωθι μαθων | Αφού λάβεις γνώση, μάθε |
| 007. | Ακουσας νοει | Αφού ακούσεις, κατανόησε |
| 008. | Σαυτον ισθι | Να είσαι ο εαυτός σου |
| 009. | Γαμειν μελλε | Σχεδίαζε να παντρευτείς |
| 010. | Καιρον γνωθι | Μάθε το σωστό χρόνο για την ευκαιρία σου |
| 011. | Φρονει θνητα | Σκέψου ως θνητός |
| 012. | Ξενος ων ισθι | Αν είσαι ξένος, να ενεργείς όπως αναμένεται από τους ξένους |
| 013. | Εστιαν τιμα | Τίμα το σπίτι σου |
| 014. | Αρχε σεαυτου | Έλεγξε τον εαυτό σου |
| 015. | Φιλοις βοηθει | Βοήθα τους φίλους σου |
| 016. | Θυμου κρατει | Κράτα το θυμό σου |
| 017. | Φρονησιν ασκει | Άσκησε τη φρόνησή σου |
| 018. | Προνοιαν τιμα | Τίμα την προνοητικότητα |
| 019. | Ορκω μη χρω | Μην χρησιμοποιείς όρκο |
| 020. | Φιλιαν αγαπα | Αγάπα τη φιλία |
| 021. | Παιδειας αντεχου | Να αντέχεις τις δυσκολίες της εκπαίδευσης |
| 022. | Δοξαν διωκε | Επιδίωξε τη δόξα |
| 023. | Σοφιαν ζηλου | Ζήλευε τη σοφία |
| 024. | Καλον ευ λεγε | Για τους καλούς λέγε θετικά |
| 025. | Ψεγε μηδενα | Μην ψέγεις κανένα (μην κατηγορείς κανένα) |
| 026. | Επαινει αρετην | Επαίνεσε την αρετή |
| 027. | Πραττε δικαια | Πράξε δίκαια |
| 028. | Φιλοις ευνοει | Ευνόησε τους φίλους σου |
| 029. | Εχθρους αμυνου | Να αμύνεσαι ενάντια στους εχθρούς σου |
| 030. | Ευγενειαν ασκει | Εξάσκησε την ευγένεια |
| 031. | Κακιας απεχου | Να απέχεις από την κακία |
| 032. | Κοινος γινου | Γίνε κοινωνικός |
| 033. | Ιδια φυλαττε | Να διαφυλάττεις όσα σου ανήκουν |
| 034. | Αλλοτριων απεχου | Να απέχεις από όσα ανήκουν σε άλλους (Να μην παίρνεις όσα ανήκουν σε άλλους) |
| 035. | Ακουε παντα | Άκουγε τα πάντα |
| 036. | Ευφημος ιοθι | |
| 037. | Φιλω χαριζου | Κάνε χάρη στο φίλο σου |
| 038. | Μηδεν αγαν | Μην κάνεις τίποτα σε υπερβολή |
| 039. | Χρονου φειδου | Να μην ξοδεύεις το χρόνο σου |
| 040. | Ορα το μελλον | Πρόβλεψε το μέλλον |
| 041. | Υβριν μισει | Να μισείς την ύβρη |
| 042. | Ικετας αιδου | Τους ικέτες σεβάσου |
| 043. | Πασιν αρμοζου | |
| 044. | Υιους παιδευε | Εκπαίδευε τα παιδιά σου |
| 045. | Εχων χαριζου | Αν έχεις, χάριζε |
| 046. | Δολον φοβου | Να φοβάσαι το δόλο |
| 047. | Ευλογει παντας | Μίλα καλά για όλους |
| 048. | Φιλοσοφος γινου | Γίνε φιλόσοφος |
| 049. | Οσια κρινε | Κρίνε όσα είναι όσια |
| 050. | Γνους πραττε | Αν γνωρίζεις, πράξε |
| 051. | Φονου απεχου | Να απέχεις από φόνους (Μη φονεύεις) |
| 052. | Ευχου δυνατα | Να προσεύχεσαι για όσα είναι δυνατά |
| 053. | Σοφοις χρω | Συμβουλεύσου τους σοφούς |
| 054. | Ηθος δοκιμαζε | Δοκίμαζε το ήθος |
| 055. | Λαβων αποδος | Αν πάρεις, δώσε |
| 056. | Υφορω μηδενα | Μην υποτιμάς κανένα |
| 057. | Τεχνη χρω | Χρησιμοποίησε τις ικανότητές σου |
| 058. | Ο μελλεις, δος | Ότι σχεδιάζεις, κάνε το |
| 059. | Ευεργεσιας τιμα | Τίμα την ευεγερσία |
| 060. | Φθονει μηδενι | Μη φθονείς κανένα |
| 061. | Φυλακη προσεχε | Όταν είσαι σε επιφυλακή, πρόσεχε |
| 062. | Ελπιδα αινει | Επαίνεσε την ελπίδα |
| 063. | Διαβολην μισει | Να μισείς τη διαβολή |
| 064. | Δικαιως κτω | Να αποκτάς δίκαια |
| 065. | Αγαθους τιμα | Τίμα τους αγαθούς (καλούς) |
| 066. | Κριτην γνωθι | Γνώριζε τον κριτή |
| 067. | Γαμους κρατει | Κράτα (τίμα) τον γάμο σου |
| 068. | Τυχην νομιζε | Αναγνώριζε την τύχη |
| 069. | Εγγυην φευγε | Απόφευγε τις δεσμεύσεις / υποσχέσεις |
| 070. | Αμλως διαλεγου | Μίλα απλά |
| 071. | Ομοιοις χρω | Κάνε παρέα μα τους ομοίους σου |
| 072. | Δαπανων αρχου | Έλεγχε τις δαπάνες σου |
| 073. | Κτωμενος ηδου | Με αυτά που έχεις αποκτήσει, να ευχαριστιέσαι |
| 074. | Αισχυνην σεβου | Να σέβεσαι την ντροπή |
| 075. | Χαριν εκτελει | Κάνε χάρη |
| 076. | Ευτυχιαν ευχου | Να εύχεσαι ευτυχία |
| 077. | Τυχην στεργε | Να αγαπάς την τύχη |
| 078. | Ακουων ορα | Αφού ακούσεις, δες |
| 079. | Εργαζου κτητα | Δούλεψε για να αποκτήσεις |
| 080. | Εριν μισει | Να μισείς την έριδα (τους τσακωμούς) |
| 081. | Ονειδος εχθαιρε | Να εχθρεύεσαι το όνειδος, την ντροπή |
| 082. | Γλωτταν ισχε | Να υπερισχύεις της γλώσσας σου (Κράτα τη γλώσσα σου) |
| 083. | Υβριν αμυνου | Να αμύνεσαι από τις ύβρεις |
| 084. | Κρινε δικαια | Κρίνε δίκαια |
| 085. | Χρω χρημασιν | Χρησιμοποίησε όσα έχεις |
| 086. | Αδωροδοκητος δικαζε | Δίκαζε χωρίς να δωροδοκηθείς |
| 087. | Αιτιω παροντα | Κατηγόρησα όποιον είναι παρών |
| 088. | Λεγε ειδως | Αν ξέρεις, λέγε |
| 089. | Βιας μη εχου | Μην έχεις βία |
| 090. | Αλυπως βιου | Ζήσε χωρίς λύπη |
| 091. | Ομιλει πραως | Να μιλάς με πράο τρόπο |
| 092. | Περας επιτελει μη αποδειλιων | Φτάσε στο τέλος χωρίς να δειλιάσεις |
| 093. | Φιλοφρονει πασιν | Να φιλοφρονείς όλους |
| 094. | Υιοις μη καταρω | Να μην καταριέσαι τα παιδιά σου |
| 095. | Γυναικος αρχε | Να είσαι αρχηγός στη γυναίκα σου |
| 096. | Σεαυτον ευ ποιει | Να κάνεις καλό στον εαυτό σου |
| 097. | Ευπροσηγορος γινου | Να είσαι ευγενικός |
| 098. | Αποκρινου εν καιρω | Να αποκρίνεσαι (να απαντάς) εγκαίρως |
| 099. | Πονει μετ ευκλειας | |
| 100. | Πραττε αμετανοητως | Πράττε έτσι που να μην μετανοείς |
| 101. | Αμαρτανων μετανοει | Αν αμαρτάνεις, να μετανοείς |
| 102. | Οφθαλμου κρατει | Έλεγξε το τι κοιτά το μάτι σου |
| 103. | Βουλευου χρονω | |
| 104. | Πραττε συντομως | Πράξε σύντομα |
| 105. | Φιλιαν φυλαττε | Να διαφυλάττεις την φιλία |
| 106. | Ευγνωμων γινου | Να είσαι ευγνώμων |
| 107. | Ομονοιαν διωκε | Επιδίωκε την αρμονία |
| 108. | Αρρητον κρυπτε | Τα μυστικά κρύψε |
| 109. | Το κρατουν φοβου | Να φοβάσαι τους έχοντες έξουσία |
| 110. | Το συμφερον θηρω | Κυνήγα το συμφέρον σου |
| 111. | Καιρον προσδεχου | |
| 112. | Εχθρας διαλυε | Διάλυε τις έχθρες σου |
| 113. | Γηρας προσδεχου | Αποδέξου τα γηρατειά |
| 114. | Επι ρωμη μη καυχω | Όταν είσαι δυνατός μην καυχιέσαι |
| 115. | Ευφημιαν ασκει | |
| 116. | Απεχθειαν φευγε | Απόφευγε την απέχθεια |
| 117. | Πλουτει δικαιως | Απόκτησε πλούτη με δίκαιο τρόπο |
| 118. | Δοξαν μη λειπε | Μην εγκαταλείπεις τη δόξα |
| 119. | Κακιαν μισει | Να μισείς την κακία |
| 120. | Κινδυνευε φρονιμως | Κινδύνευε φρονίμως |
| 121. | Μανθανων μη καμνε | Μην κουράζεσαι να μαθαίνεις |
| 122. | Φειδομενος μη λειπε | Να μην σου λείπει η οικονομία |
| 123. | Χρησμους θαυμαζε | Θαύμαζε τους χρησμούς |
| 124. | Ους τρεφεις αγαπα | Αγάπα αυτούς που θρέφεις |
| 125. | Αποντι μη μαχου | Να μην αντιμάχεσαι τους απόντες |
| 126. | Πρεσβυτερον αιδου | Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους |
| 127. | Νεωτερον διδασκε | Δίδασκε τους νεώτερους |
| 128. | Πλουτω απιστει | Μην εμπιστεύεσαι τον πλούτο |
| 129. | Σεαυτον αιδου | Να σέβεσαι τον εαυτό σου |
| 130. | Μη αρχε υβριζειν | Μην υβρίζεις τις αρχές |
| 131. | Προγονους στεφανου | Στεφάνωσε τους προγόνους σου |
| 132. | Θνησκε υπερ πατριδος | Πέθανε για την πατρίδα σου |
| 133 | Τω βιω μη αχθου. | Μη βαρυγκομάς τη ζωή |
| 134. | Επι νεκρω μη γελα | Μη γελάς για τους νεκρούς |
| 135. | Ατυχουντι συναχθου | Με όποιον ατύχησε μοιράσου το φορτίο του |
| 136. | Χαριζου αβλαβως | |
| 137. | Μη επι παντι λυπου | Μη λυπάσαι για τα πάντα |
| 138. | Εξ ευγενων γεννα | Να δημιουργείς από καλής προέλευσης στοιχεία |
| 139. | Επαγγελου μηδενι | Μην υπόσχεσαι τίποτα |
| 140. | Φθιμενους μη αδικει | Μην αδικείς τους πεθαμένους |
| 141. | Ευ πασχε ως θνητος | Να περνάς καλά σαν θνητός |
| 142. | Τυχη μη πιστευε | Μην πιστεύεις στην τύχη |
| 143. | Παις ων κοσμιος ισθι | Ως παιδί να είσαι ευγενικός |
| 144. | Ηβων εγκρατης | Ως νέος, εγκρατής |
| 145. | Μεσος δικαιος | Ως μεσήλικας δίκαιος |
| 146. | Πρεσβυτης ευλογος | Ως μεγάλος να δίνεις σωστές συμβουλές |
| 147. | Τελευτων αλυπος | Όταν πεθαίνεις, να μη λυπηθείς |
΄
