Κρυφές ανατροπές πέρασαν στο καθεστώς των βαρέων με πρόσφατη διάταξη που επιφέρει είτε μείωση συντάξεων είτε έμμεση αύξηση ορίων ηλικίας.
του Κώστα Κατίκου
Η εν λόγω διάταξη που πέρασε το υπουργείο Εργασίας με το άρθρο 24 του ν. 4445/2016 (Α’ 236) λέει ότι αν οι ασφαλισμένοι επιλέξουν να συνταξιοδοτηθούν με τα όρια ηλικίας που προβλέπονται στα βαρέα, δεν θα παίρνουν την προσαύξηση 0,075% ανά έτος στο ποσό της σύνταξης. Ενώ αν θελήσουν να πάρουν μεγαλύτερο ποσό, τότε θα πρέπει να συνταξιοδοτηθούν χωρίς τις διατάξεις των βαρέων, δηλαδή με όρια ηλικίας μεγαλύτερα κατά 5 χρόνια, οπότε σε αυτή την περίπτωση θα έχουν την προσαύξηση του 0,075% ανά έτος ασφάλισης στο ποσό της σύνταξης!
Η τροποποίηση έγινε στο άρθρο 30 του νόμου 4387/2016 που προέβλεπε ότι οι ασφαλισμένοι με βαρέα παίρνουν προσαύξηση με ποσοστό 0,075% για κάθε μία μονάδα επιπλέον εισφοράς που κατέβαλλαν ανά έτος με το καθεστώς των «βαρέων». Η προσαύξηση αν δεν καταργείτο θα ενίσχυε το ποσό της σύνταξης για τους συνταξιοδοτούμενους με βαρέα κατά 0,27% για κάθε έτος ασφάλισης. Για 20 έτη δηλαδή η προσαύξηση θα ήταν 5,4% (0,27Χ20=5,4) στο ποσοστό αναπλήρωσης της ανταποδοτικής τους σύνταξης, ενώ για 25 χρόνια (7.500 ένσημα) στα βαρέα θα είχαν προσαύξηση 7,02% και το ποσοστό αναπλήρωσης από 20% θα πήγαινε στο 27% για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης.
Εξαίρεση προβλέφθηκε μόνο για εργαζόμενους με βαρέων της ΔΕΗ, στα ορυχεία, σε σταθμούς παραγωγής και δίκτυα διανομής ρεύματος, για τους οποίους η προσαύξηση σύνταξης παραμένει εφόσον ασφαλίστηκαν πριν από το 1993 και το σύνολο τω εισφορών (εργοδότη-εργαζόμενου) είναι πάνω από 27%.
Για τους ασφαλισμένους με βαρέα στο ΙΚΑ αυτό σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος που έχει 7.500 ημέρες ασφάλισης στα βαρέα και συνολικά 10.500 θα πάρει μεν σύνταξη με μικρότερα όρια ηλικίας, αλλά θα βγει ζημιωμένος με χαμηλότερη σύνταξη, γιατί τα ένσημα των βαρέων και το επασφάλιστρο 3,6% θα πιαστούν σαν να ήταν στην κανονική ασφάλιση.
Αν αποφασίσει να πάρει την προσαύξηση των βαρέων ενσήμων, τότε θα χάσει το ευνοϊκό όριο ηλικίας και θα αναγκαστεί να αποχωρήσει μετά τα 62 και με 12.000 ένσημα.
Παράδειγμα:
• Ασφαλισμένος ΙΚΑ που συμπλήρωσε τις 7.500 ημέρες ασφάλισης στα βαρέα και 10.500 συνολικά το 2014 παίρνει πλήρη μόλις κλείσει το 61ο έτος και 6 μήνες ή μειωμένη στα 59,6 μήνες. Εστω ότι ο μέσος μισθός είναι 1.200 ευρώ και αποχωρεί το 2017. Για τα 25 χρόνια στα βαρέα, δικαιούται προσαύξηση 7,02%. Η σύνταξη για μέσες αποδοχές 1.000 ευρώ θα έβγαινε στα 490 ευρώ η ανταποδοτική και στα 384 ευρώ θα ήταν το ποσό της εθνικής σύνταξης. Συνολικά θα είχε 874 ευρώ. Με την κατάργηση της προσαύξησης θα πάρει 790 ευρώ, δηλαδή 84 ευρώ λιγότερα. Για να κερδίσει τη διαφορά των 84 ευρώ, θα πρέπει να μη συνταξιοδοτηθεί με διατάξεις βαρέων, αλλά με τα όρια ηλικίας που ισχύουν για την «κοινή ασφάλιση». Στην πράξη αλλάζει ασφαλιστικό καθεστώς και θα έχει αύξηση του ορίου ηλικίας για σύνταξη στα 62 με 40 χρόνια.
Εξοδος με «βαρέα» από το ΙΚΑ:
Οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ πριν από το 1993 πρέπει να έχουν 10.500 ημέρες σύνολο, εκ των οποίων 7.500 στα βαρέα από το 2010 ως το 2015 για να αποχωρήσουν από τα 55 ως 62 με πλήρη ή από 53 ως 60 με μειωμένη σύνταξη. Αναγνωρίζονται πλασματικοί χρόνοι για όσους έχουν ήδη τις 7.500 ημέρες στα βαρέα, μέχρι να συμπληρώσουν τις 10.500 ημέρες ασφάλισης.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος με 7.500 στα βαρέα το 2014, που δεν έχει συνολικά τις 10.500, αλλά τις συμπληρώνει το 2015, θα πάρει πλήρη σύνταξη στα 62 ή μειωμένη στα 60.
Παράθυρο εξόδου κατά 5 ως 10 χρόνια νωρίτερα για όσους εξαιρέθηκαν
Οσοι βγήκαν από τα βαρέα από το 2012 και δεν συμπλήρωσαν τη χρονιά αυτή τα 3.600 ένσημα (από τα 4.500 που απαιτούνται για να πάρουν σύνταξη) μπορούν να προβούν σε αναγνώριση πλασματικού χρόνου βαρέων μέχρι και 300 ημέρες ώστε να συμπληρώσουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με το καθεστώς των βαρέων.
Αυτό διευκρινίζεται σε εγκύκλιο που εφαρμόζει το ΙΚΑ.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να συνέχισαν να απασχολούνται στην ίδια ειδικότητα που είχαν πριν εξαιρεθούν από τη νέα λίστα.
Η εγκύκλιος δίνει την ίδια δυνατότητα και στους πριν αλλά και στους μετά το 1993 ασφαλισμένους σε επαγγέλματα που εξαιρέθηκαν το 2012 από τα βαρέα.
Παράδειγμα:
• Γυναίκα με 3.400 ένσημα στα βαρέα το 2011, σε ειδικότητα που εξαιρέθηκε από τη νέα λίστα το 2012. Αν δεν έβγαινε από τη λίστα, θα έπαιρνε σύνταξη στα 57. Με την έξοδό της από τη λίστα παίρνει στα 67 ή στα 62 μειωμένη. Με την εγκύκλιο του ΙΚΑ θα αναγνωρίσει στα βαρέα ως 300 ημέρες για το 2012 στην ειδικότητα που εξαιρέθηκε και θα συμπληρώσει τις 3.600 ημέρες με βαρέα. Ετσι διατηρεί το δικαίωμα να αποχωρήσει στα 57 αντί 62 ή 67. Γλιτώνει δηλαδή 5 ως 10 χρόνια από το όριο ηλικίας.
Από το ένθετο Ασφάλιση και Συντάξεις της έντυπης έκδοσης του Ελεύθερου Τύπου
