Οι στρεσαρισμένοι Ιάπωνες σκηνοθετούν στ’ αλήθεια την εξαφάνισή τους; Στο μονοπάτι του Johatsu ή του φαινομένου του λαού που «εξατμίζεται»
της Μαριανίνας Πάτσα
Στα ιαπωνικά, η λέξη johatsu, σημαίνει «άνθρωπος που εξατμίζεται» (όπως λέμε «έγινε καπνός»). Κλονισμένοι από τη ντροπή της ανεργίας, ενός αποτυχημένου γάμου, ενός αυξανόμενου χρέους ή μιας δουλειάς που τους πνίγει, χιλιάδες Ιάπωνες πολίτες αφήνουν πίσω τους τις επίσημες ταυτότητές τους και να αναζητούν καταφύγιο στον ανώνυμο κόσμο εκτός δικτύου, σε μια άλλη πιο «κρυφή» κοινωνία, κάτω από την κοινωνία της Ιαπωνίας.
Σε μια κουλτούρα όπου το να παρατήσει κανείς τη δουλειά του σε μια εταιρία θεωρείται ντροπή, η εξαφάνιση είναι μια δελεαστική εναλλακτική λύση.
Το johatsu είναι τόσο ταμπού που δύσκολα μιλά κάποιος γι αυτό. Και οι νόμοι περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής της Ιαπωνίας κάνουν αρκετά εύκολο το να εξαφανιστεί κανείς, αν το επιθυμεί, αφού για παράδειγμα αν ένα άτομο δεν καταχωρίσει τη διεύθυνσή του στο δημαρχείο, ακόμη και η κυβέρνηση δεν γνωρίζει πού βρίσκεται.
Η πρόσβαση στα δημόσια αρχεία είναι σχεδόν αδύνατη ακόμα και για στενούς συγγενείς τους, ενώ η αστυνομία έχει πρόσβαση σε αυτά μόνο σε ποινικές υποθέσεις. Έτσι ουσιαστικά οι άνθρωποι εξαφανίζονται σε μια διοικητική τρύπα.
Ο ΜΚΟ Missing Persons Search Support Association of Japan (MPS) που έχει συσταθεί για να παρέχει υποστήριξη στις οικογένειες των «εξατμισμένων», υποστηρίζει ότι οι επίσημοι αριθμοί δεν αντανακλούν την πραγματικότητα αφού είναι πολύ χαμηλοί. «Ο πραγματικός, μη καταχωρημένος αριθμός εκτιμάται πολλές εκατοντάδες χιλιάδες» ισχυρίζεται ο ιστότοπος του οργανισμού.
Το 2008 ένα ζευγάρι Γάλλων δημοσιογράφων, άρχισε να ενδιαφέρεται για το φαινόμενο. Οι Léna Mauger και Stéphane Remael, το κατέγραψαν όταν μια φίλη τους είπε πως ένας φίλος της είχε εξαφανιστεί, μα αυτό δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για την Ιαπωνία. Έτσι άρχισαν να το ερευνούν περισσότερο. Στο βιβλίο τους με τίτλο «The Vanished: The ‘Evaporated People’ of Japan in Stories and Photographs», που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ, έχουν μια ολόκληρη συλλογή ιστοριών ανθρώπων που εγκατέλειψαν τη σύγχρονη κοινωνία χωρίς να αφήσουν ίχνος, αναζητώντας μια πιο μυστική και λιγότερο πιεστική ζωή.
Το ζευγάρι των Γάλλων δημοσιογράφων πέρασε πέντε χρόνια ταξιδεύοντας στην χώρα, ώστε να μάθουν για το johatsu και τα δίκτυα που το στηρίζουν.
Οι περιπτώσεις Johatsu εμφανίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ενισχυμένες από μια ταινία του 1967 με τίτλο Ο άνθρωπος που εξαφανίστηκε, στην οποία ο πρωταγωνιστής αφήνει απότομα τη δουλειά του και με τη βοήθεια της αρραβωνιαστικιάς του εξαφανίζεται. Στη δεκαετία του 1970, εμφανίστηκαν περισσότερες περιπτώσεις νεαρών εργατών που δέχονταν μεγάλη εκμετάλλευση από τους εργοδότες τους, και διέφυγαν από τις σκληρές αυτές συνθήκες στις μεγάλες πόλεις, λέει στο TIME ο Hikaru Yamagishi, ο οποίος μελετά την πολιτική επιστήμη στο Yale.
Ένας άνθρωπος που συναντήθηκε με τους Mauger και Remael, είπε ότι ήταν η δουλειά του κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 ήταν να μετακινεί τους johatsu σε μακρινές πόλεις και κωμοπόλεις.
Υπήρχαν πολλοί σαν κι αυτόν και η δουλειά τους ήταν να μεταφέρουν τους ανθρώπους σε νέες, ακοινολόγητες τοποθεσίες μέσα στη νύχτα, γι αυτό και αποκαλούσαν τους εαυτούς τους «night movers». Η οικονομία της Ιαπωνίας τότε είχε μόλις καταρρεύσει και πολλοί άνθρωποι αναζητούσαν διέξοδο.
Τους τελευταίους μήνες, η ιαπωνική κυβέρνηση έχει κάνει κάποια βήματα για τη μείωση των περιπτώσεων johatsu, όπως το να παροτρύνει τις εταιρείες να μειώσουν το ωράριό τους τις Παρασκευές. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, η κουλτούρα της εργασίας είναι τόσο έντονη που πολλοί αισθάνονται ότι τα κίνητρα εξακολουθούν να μην αντισταθμίζουν τα μειονεκτήματα της εξαφάνισης.
«Είναι ταμπού το θέμα, είναι κάτι για το οποίο δεν μπορείς να μιλήσεις πραγματικά, αλλά οι άνθρωποι μπορούν να εξαφανιστούν επειδή υπάρχει μια άλλη κοινωνία κάτω από την κοινωνία της Ιαπωνίας» λέει η Mauger. «Όταν οι άνθρωποι εξαφανίζονται, ξέρουν ότι μπορούν να βρουν έναν τρόπο να επιβιώσουν».
πηγή: www.doctv.gr
