Στο υδραίικο σπίτι του Παναγιώτη Τέτση

«Το σπίτι του Παναγιώτη Τέτση είναι το όνειρο κάθε μικρού παιδιού γιατί έχει άπειρες κρυψώνες. Tην ίδια στιγμή σε κάνει να σκεφτείς ότι εδώ ζήσανε άνθρωποι που αφήσανε τον πολιτισμό τους…».

κείμενο του Αντώνη Καρατζαφέρη-  akaratzaferis@e-typos.com

Ο Γιώργος Ρόρρης μάς ξεναγεί στο καταφύγιο του δασκάλου του στην Υδρα. Στα χρόνια που ο σπουδαίος ζωγράφος υποδεχόταν ομότεχνους και φίλους. Το πετρόκτιστο κτίριο έχει μεταμορφωθεί σε μουσείο. Είναι το νέο παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, στο νησί. «Η πρώτη μου επίσκεψη στο χώρο έγινε πριν από είκοσι χρόνια. Είδα ένα πολύ ωραίο, παραμυθένιο σπίτι. Με παλιούς τοίχους, σε χρώματα της ώχρας και του κόκκινου. Ο Τέτσης το σεβάστηκε και το διατήρησε όπως το παρέλαβε», λέει ο Γιώργος Ρόρρης.

Ο καταξιωμένος ζωγράφος είχε την τύχη και την τιμή να έχει δάσκαλο και φίλο του τον Παναγιώτη Τέτση. Να επισκεφτεί δεκάδες φορές το σπίτι της Υδρας. «Το σπίτι έχει δύο αυλές, μπροστά και πίσω, μαρμάρινη σκάλα που ανεβαίνει στον πρώτο όροφο, αλλά και μια εσωτερική ξύλινη σκάλα, που τη λένε καταρράκτη, όπως στο δικό μου το χωριό. Ο Τέτσης είχε την κρεβατοκάμαρά του στο ισόγειο, σε ένα δωματιάκι δίπλα στο καθιστικό. Εμείς είχαμε τις πιο προνομιούχες κρεβατοκάμαρες στον όροφο. Οταν άνοιγα τα παράθυρα, το δωμάτιο γινόταν… καράβι, έμπαζε το φως από παντού».

Το συγκεκριμένο σπίτι είναι μια τυπική λαϊκή υδραίικη κατοικία του 19ου αι.- αρχών του 20ού, που μάλιστα χρησίμευε και για τις επαγγελματικές δραστηριότητες της οικογένειας στεγάζοντας στο ισόγειο ένα κηροπλαστείο και ένα μπακάλικο – ταβερνείο. Η θέληση του ζωγράφου και δωρητή ήταν η συντήρηση και ανάδειξη του σπιτιού ως σύνολο, τόσο η οικογενειακή κατοικία, το μπακάλικο του ισογείου και η αποθήκη κρασιού στο υπόγειο, τα οποία διατηρούνται άθικτα ως σήμερα, όσο και το ατελιέ του ζωγράφου και τα έργα του στον όροφο. ( από το www.greekgastronomyguide.gr)

Στο λιγότερο φωτεινό ισόγειο υπάρχουν το καθιστικό και η κουζίνα, χώροι συνάντησης των ενοίκων του σπιτιού. «Ο Τέτσης ξύπναγε τα χαράματα και μας περίμενε να πιούμε καφέ. Εμείς οι νεότεροι ξυπνούσαμε αργότερα».
Συνταξιδιώτες στο «ταξίδι» της Υδρας ήταν κι άλλοι νέοι ζωγράφοι, όπως ο Μιχάλης Μαδένης. Αλλά και φίλοι του Τέτση από το νησί. «Τα βράδια ήθελε κόσμο, ο ίδιος ήταν καλός μάγειρας. Εφτιαχνε απλά και ωραία φαγητά, όπως τα σιφναίικα ρεβίθια…».

Η ζωγραφική πρωταγωνιστούσε στην καθημερινότητα του σπιτιού. «Καθόμασταν οι τρεις μας -εγώ, ο Μιχάλης και ο Τέτσης- και κρίναμε τη μορφοπλαστική εξέλιξη των έργων της προηγούμενης ημέρας. Ο καθένας μας δούλευε τότε από ένα τοπίο. Ο Τέτσης σχολίαζε τη δουλειά μας αλλά ήθελε -σχεδόν χαιρόταν- να κάνουμε παρατηρήσεις και στα δικά του έργα…».

Το σπίτι -κατοικία, αρχικά, των παππούδων του ζωγράφου- αποπνέει τη μαγεία των κτιρίων που έζησαν πολλές ζωές. «Υπάρχουν δωμάτια που δεν φανταζόμουν καν την ύπαρξή τους. Οπως ένα μικρούλικο φανταστικό δωμάτιο στο ισόγειο, με ωραίες παλιές πολυθρόνες, όπου μαζευόμασταν, συνήθως το απόγευμα, να συζητήσουμε και να καπνίσουμε».

Στα πολλά κειμήλια που μας κληροδότησε ο ζωγράφος περιλαμβάνεται και το μπακάλικο του παππού του. Παραμένει ανέγγιχτο εδώ και 50 χρόνια, από τότε που έκλεισε. «Ανοίγεις την πόρτα και βλέπεις τα εμπορεύματα, κουτιά από μπισκότα, μπουκάλια από κονιάκ, κρασιά και λάδια, την πλάστιγγα, όλα…».

; «Από τη μια, λυπάμαι που αυτό το “ζωντανό” σπίτι είναι πια ένα μουσείο. Από την άλλη, σκεφτείτε να είχε πουληθεί… Σήμερα μπορεί κανείς να το επισκεφτεί και να φανταστεί πως σε αυτό το σπίτι γεννήθηκε ένας μεγάλος ζωγράφος…».λέει ο Γιώργος Ρόρρης

«Μπορούσε να εμπνεύσει το πύρωμα ψυχής που απαιτεί η ζωγραφική»

Οι αναμνήσεις του Γιώργου Ρόρρη από τα χρόνια της φιλίας του με τον Παναγιώτη Τέτση είναι πολλές. «Ο Τέτσης δεν αντιμετώπιζε στεγνά το αντικείμενό του. Η ζωγραφική ήταν και είναι μια σωματική κατάσταση στην οποία το σώμα για να κινητοποιηθεί απαιτείται ένα πύρωμα ψυχής. Και αυτό το πύρωμα ο Τέτσης μπορούσε να σ’ το εμπνεύσει. Στην απλότητα και τη φωτεινότητα της Υδρας, ένιωθες κι εσύ, ως νέος ζωγράφος, πως έπιανες το νήμα που ξεκίνησε να ξετυλίγει ο Κωνσταντίνος Παρθένης… Τότε, προς τα τέλη της δεκαετίας του ’90 ο Τέτσης έφτιαξε μια πολύ ωραία έκθεση με τοπία της Υδρας. Δούλευε στην ταράτσα του Ιστορικού Αρχείου όλη μέρα μέσα στον ήλιο. Η αντοχή του με εντυπωσίασε. Ζωγράφιζε κάτι δύσεις του ήλιου, πέρα προς την Πελοπόννησο. Χωρίς συναισθηματισμούς, με μεγάλη ένταση».

Οι ήλιοι αυτοί θύμισαν στον Γιώργο Ρόρρη το στίχο του Κάλβου: «Ο ήλιος κυκλοδίωκτος ως αράχνη με εδίπλωνε και με φως και με θάνατον ακαταπαύστως…». Στο σπίτι τα πάντα παραμένουν στη θέση τους, όπως τα άφησε ο μεγάλος καλλιτέχνης, ακαδημαϊκός και δάσκαλος.

Info

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής