Ο Πέτρος Ταρέλλας έπεσε στη μάχη του Πέτα το 1822. Ιταλός στην καταγωγή, ήταν διοικητής του πρώτου συντάγματος τακτικού στρατού που συστάθηκε στην Ελλάδα.
του Νίκου Βατόπουλου
Το δρομάκι που θυμίζει τη θυσία του υπέρ των Ελλήνων βρίσκεται ανάμεσα στην πλατεία Βάθης και την πλατεία Καραϊσκάκη, μέσα στη νοητή αγκύλη που σχηματίζουν η Λιοσίων, η Μάρνη και η Καρόλου. Είναι, με άλλα λόγια, στην καρδιά της παλιάς, αστικής Αθήνας.
Συνάντησα την οδό Ταρέλλα σε έναν αναγνωριστικό περίπατο στην περιοχή και αρχικά μου τράβηξε την προσοχή το ογκώδες, πολυώροφο γκαράζ, στη γωνία Ταρέλλα και Μαιζώνος. Είναι ένα μπρουταλιστικό κτίριο, απέναντι από το σχολείο, το 42ο Λύκειο Αθηνών. Υπάρχει, όμως, μία δύναμη που σε τραβάει να περπατήσεις τη μικρή οδό Ταρέλλα και αυτή οφείλεται στη γοητεία των προσόψεών της.
Η Ταρέλλα είναι μια εγκάρσια τομή στο μεγάλο τετράγωνο που ορίζουν οι οδοί Κων. Παλαιολόγου, Ακομινάτου, Μαιζώνος και Σωνιέρου. Και είναι αυτό το διακριτικό της μέγεθος που της δίνει αυτή τη μυστηριακή αύρα.
Η μία πλευρά του δρόμου (προς την Ακομινάτου) διασώζει ένα γοητευτικό σύνολο νεοκλασικών διώροφων σπιτιών, κατά τρόπο αντίστοιχο σε δρόμους γύρω από την Αχαρνών. Είναι η ίδια τυπολογία και η ίδια μελαγχολική όψη με τα κλειστά παράθυρα και τις σφραγισμένες εξώθυρες. Υπάρχουν και εξαιρέσεις.
Το πρώτο σπίτι αριστερά, όπως θα μπει κανείς από την οδό Μαιζώνος, είναι σε καλή κατάσταση και κατοικείται. Ηγείται αυτής της σειράς σπιτιών που με έναν τρόπο οξύμωρο, μέσα στην εγκατάλειψή τους, μας δείχνουν το αθηναϊκό μέτρο και την αττική κλίμακα της νεοκλασικής πρωτεύουσας. Είναι μία αστική οπτασία.
Παρατηρώντας από κοντά αυτή τη σειρά των τριών σπιτιών, μπορεί να δει κανείς ότι ήταν όλα διπλοκατοικίες. Φαίνεται από τις δύο εξώθυρες ανά σπίτι. Είναι σπίτια παλιά, με αυθεντική έκφραση νεοκλασικής οργάνωσης στην όψη, από τη βαθιά δεξαμενή του αθηναϊκού ύφους που έδινε σπίτια με μέτρο και αισθητική. Κανένα δεν ήταν ίδιο με το άλλο. Αν δεν είχε γκρεμιστεί και το τέταρτο στη σειρά, που είναι κενό οικόπεδο, η εντύπωση θα ήταν σπαρακτικά δυνατή.
Το καθένα έχει την ιδιομορφία του. Είναι ισοϋψή, με στέγες και μπαλκόνια στον όροφο. Κάθε σιδεριά είναι διαφορετική. Το σπίτι στον αριθμό 3 (αναστηλωμένο και στέγη της Caritas Hellas) έχει σχέδια από ανθέμια, το σπίτι στον αριθμό 7 έχει ελικοειδή μοτίβα και το σπίτι στον αριθμό 5 έχει τους περίφημους ερωτιδείς, ένα από τα αγαπημένα θέματα του αθηναϊκού νεοκλασικισμού.
Πότε να χτίστηκαν αυτά τα σπίτια, πόσο παλιά να είναι; Πιθανώς γύρω στο 1900. Είναι καθαρόαιμα κλασικά, με σωστές αναλογίες, ρυθμό και κλίμακα. Διασώθηκαν ίσως από τύχη, ενώ άλλα σπίτια παρόμοια, απέναντι, δίπλα ή στους γειτονικούς δρόμους, γκρεμίστηκαν και μαζί σαρώθηκε μία πολύ πλούσια αισθητική παλέτα από μοτίβα, σύμβολα, χρώματα, υλικά, παραστάδες και φουρούσια, ένα ολόκληρο απόθεμα καλλιτεχνικής πνοής, λόγιας και λαϊκής, που σφράγιζε την αθηναϊκή γειτονιά στο επίπεδο του δρόμου, στον ρυθμό της καθημερινότητας.
Αναλογίζομαι ποια μπορεί να είναι η τύχη αυτών των σπιτιών. Το μέλλον τους έχει να κάνει και με την εξέλιξη της περιοχής, αλλά το ένα φέρνει το άλλο. Είναι μία βαθιά, αθηναϊκή συνοικία, ακόμη όμορφη μέσα στην παρακμή της. Πρέπει να περπατήσει κανείς σε αυτούς τους δρόμους για να αντιληφθεί τις δυνατότητες. Είναι μια πρόκληση.
πηγή: Έντυπη Καθημερινή
