Πάμε σινεμά; Οι ταινίες της εβδομάδας (26-08-2017)

Πείτε το διαίσθηση, ένστικτο ή όπως αλλιώς θέλετε, πάντως από την πρώτη κιόλας σκηνή της «Δουνκέρκης» («Dunkirk», Αγγλία / ΗΠΑ / Ολλανδία / Γαλλία, 2017), όταν βλέπουμε εγγλέζους φαντάρους κινηματογραφημένους πλάτη να περπατούν ήσυχα – σχεδόν σε αργή κίνηση – στους δρόμους της Δουνκέρκης, την ώρα που προπαγανδιστικά φυλλάδια κυματίζουν απειλητικά στον αέρα, μου έγινε σαφές ότι η τελευταία ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν, πρώτον, δεν θα είναι μια συνηθισμένη εμπειρία «κινηματογραφικού πολέμου» και, δεύτερον, θα αποκτήσει μια θέση στην ανθολογία του είδους. Εκεί, μαζί με τo «Προγεφύρωμα Σφαγής» ( a walk in the sun) του Λούις Μάιλστοουν, τη «Διάσωση του στρατιώτη Ράιαν» του Στίβεν Σπίλμπεργκ, το «Πλατούν» του Ολιβερ Στόουν, το «Fury» του Ντέιβιντ Αγιερ και την «Αποκάλυψη τώρα!» του Φράνσις Κόπολα.

Με σιγουριά τώρα, ενώ έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που είδα την ταινία, μπορώ να πω ότι δεν έπεσα έξω. Εικόνες της με στοιχειώνουν ακόμη. Το τρομαγμένο βλέμμα νεαρών παιδιών που κρατούν όπλο και τρέμουν αφού δεν ξέρουν αν η επόμενη βόμβα θα πέσει στο κεφάλι τους. Τα ανώνυμα θύματα – πολλά εκ των οποίων πολίτες – που κανένας δεν θυμάται σήμερα αλλά που και αυτά θυσιάστηκαν για εκείνον τον φαινομενικά αδύνατο στόχο – τη σωτηρία χιλιάδων ανδρών εγκλωβισμένων στο στενό της Μάγχης. Οι αερομαχίες, κινηματογραφημένες στην εντέλεια, σε αντιδιαστολή με την απέραντη γαλήνη του Ατλαντικού ωκεανού. Η συνεργασία των τριών σωμάτων στρατού (Πεζικό, Αεροπορία και Ναυτικό) που κατέληξε σε έναν θρίαμβο της μεθοδικότητας απέναντι σε μια κατάσταση απόλυτου χάους. Ολα αυτά τα στοιχεία συμπυκνώνονται με πολύ λίγα λόγια και μεγάλη σκηνοθετική σιγουριά μέσα σε κάτι παραπάνω από 90 λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Νόλαν δημιούργησε όντως μια εμπειρία, αρνούμενος μάλιστα να υποκύψει στη γοητεία του αίματος με αντίστοιχες σκηνές πολεμικής φρίκης.

Για την ακρίβεια, αίμα βλέπουμε πολύ λίγο στην ταινία, και αυτό βεβαίως λειτουργεί υπέρ της. Ο Νόλαν ενδιαφέρεται για τον τρόμο που προκαλεί το σφύριγμα της βόμβας που πέφτει, όχι για το αποτέλεσμα της ρίψης με την απεικόνιση κομμένων ποδιών και χυμένων εντοσθίων. Εξάλλου, όπως στην «Αποκάλυψη τώρα!» του Φράνσις Κόπολα, πολύ σπάνια – αν όχι καθόλου – αντικρίζουμε το πρόσωπο του εχθρού, ο φόβος του αγνώστου είναι το σημείο όπου ο Νόλαν εστιάζει. Γι’ αυτό εξάλλου συμφωνώ με την άποψή του ότι η «Δουνκέρκη» είναι μια ιστορία επιβίωσης και όχι πολέμου. Παίζουν: Κένεθ Μπράνα, Κίλιαν Μέρφι, Μαρκ Ράιλανς κ.ά. Βαθμολογία: 5

Η αγελάδα που ο Μάικλ Γουιντερμπότομ με το «Ταξίδι» (2010) κατάλαβε ότι έχει στα χέρια του εξακολουθεί να τρέφεται και φυσικά να… αρμέγεται. Μετά την Αγγλία και την Ιταλία (και ενώ μεσολάβησε και μια μίνι σειρά), ο Στιβ Κούγκαν και ο Ρομπ Μπράινταν «χτυπούν» αυτή τη φορά στην Ισπανία, για να τη γυρίσουν από άκρη σε άκρη και να καταγράψουν τις γαστρονομικές εντυπώσεις τους. Στο Ταξίδι στην Ισπανία («The trip to Spain», Αγγλία, 2017) το ντουέτο παραμένει χαριτωμένο, ιδίως όταν «κοντράρεται» σε μιμήσεις γνωστών καλλιτεχνών (Ρότζερ Μουρ, Μικ Τζάγκερ κ.ά.), ενώ αυτή τη φορά ο Μπράινταν δείχνει πιο αποφασιστικός και επιθετικός απέναντι στον Κούγκαν. Οι λιχουδιές που διαρκώς τσιμπολογούν μπορούν να προκαλέσουν λιγούρα, είναι επίσης απορίας άξιον το πώς δεν έχουν πάρει μπόλικα κιλά παραπάνω. Με λίγα λόγια, περνάς καλά χωρίς να το πολυσκέφτεσαι, σαν να είσαι διακοπές κι εσύ μαζί τους. Βαθμολογία: 2

Η ιστορία της ταινίας «Ο πυρετός της τουλίπας» («Toulipe fever», Αγγλία / ΗΠΑ, 2017) θα μπορούσε κάλλιστα να προέρχεται από μυθιστόρημα της Λένας Μαντά, αν και το αποτέλεσμα δεν παύει να είναι, τουλάχιστον, ευπρόσωπο. Ενα καλοφωτογραφημένο, «χαζευτικό» και εντελώς αφελές δράμα εποχής (Ολλανδία, 17ος αιώνας) στο οποίο μια όμορφη αλλά καταπιεσμένη γυναίκα (Αλίσια Βικάντερ) βρίσκεται στο επίκεντρο. Καθετί που συμβαίνει στην ταινία οφείλεται σε εκείνην. Για να δούμε. Ο γάμος της με τον βασιλιά της πιπεριάς (Κρίστοφ Βαλτς) βρίσκεται σε κρίση διότι δεν μπορεί να φέρει στον κόσμο το παιδί του. Την ίδια ώρα η παραδουλεύτρα της (Χόλιντεϊ Γκρέιντζερ) μένει έγκυος από έναν ψαρά (Τζακ Ο’ Κόνελ). Οταν ο ψαράς αποφασίζει να ασχοληθεί με το εμπόριο της τουλίπας και τρώει τα μούτρα του, καταλήγει στα καράβια με το ζόρι. Υπάρχει και ένας ζωγράφος (Ντιν Ντε Χάαν) που την ερωτεύεται ενώ φτιάχνει το πορτρέτο της. Και τι δεν υπάρχει δηλαδή… Με άλλα λόγια, ό,τι μπορείς να φανταστείς θα το βρεις στην ταινία του Τζάστιν Τσάντγουικ, σε σημείο που σε πιάνουν τα γέλια. Ή αν έχεις λίγη ευαισθησία, λίγο καλό γούστο, τα κλάματα. Βαθμολογία: 2

«Σκιές και σιωπή» («To kill a mockingbird», ΗΠΑ, 1962) του Ρόμπερτ Μάλιγκαν. Η δύσκολη είσοδος στην εφηβεία που βιώνουν δύο μικρά αδέλφια στον ρατσιστικό αμερικανικό Νότο της δεκαετίας του ’30, με στυλοβάτη εναντίον αυτού του «καθεστώτος» τον δικηρόρο χήρο πατέρα τους, που προσπαθεί να τα μεγαλώσει μακριά από τη στείρα και μονόχνοτη νοοτροπία των συμπολιτών του. Και όλα αυτά ενώ υπερασπίζεται έναν μαύρο, αδίκως κατηγορούμενο για φόνο.  Ηρεμη και συγχρόνως σπαραχτική κινηματογραφική μεταφορά του ημιαυτοβιογραφικού μυθιστορήματος «Οταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» της Χάρπερ Λι (Εκδόσεις BELL). Ο ορισμός του ουσιαστικού κοινωνικού δράματος α λα Χόλιγουντ χάρισε στον Πεκ το Οσκαρ για τον ρόλο του Αττικους Φιντς, του πατέρα των παιδιών και ένθερμου υπερασπιστή της δικαιοσύνης- με κάθε τίμημα Βαθμολογία: 5

«Το άγγιγµα του Κακού» («Touch of evil», ΗΠΑ, 1958). Ο «Αρχων του τρόμου», όπως είναι ο τίτλος με τον οποίο η ταινία πρωτοπαίχθηκε στις αίθουσες, σήμανε την επιστροφή του Ορσον Γουέλς στην αμερικανική παραγωγή ύστερα από μία δεκαετία απουσίας. Από τη βιρτουόζικη σκηνοθεσία του, κορύφωση της οποίας είναι ένα πολύλεπτο τράβελινγκ στην εισαγωγή της με το οποίο εισχωρούμε αυτομάτως στο σκοτεινό κλίμα της «καταραμένης» πόλης στα σύνορα Μεξικού – ΗΠΑ όπου εκτυλίσσεται η πλοκή, αντιλαμβανόμαστε πόσο παθιασμένα ο δημιουργός αγαπούσε τον κινηματογράφο αλλά και πόσο βαθύς γνώστης της δουλειάς ήταν. Ακόμα και το καστ της ταινίας προκαλεί εντύπωση, καθώς περιλαμβάνει μια παρέλαση από τις πιο γκροτέσκες φιγούρες που έχουν περάσει ποτέ από αμερικανική ταινία (Κατίνα Παξινού, Ακίμ Ταμίροφ, Μαρλένε Ντίτριχ), στις οποίες πρωτοστατεί εκείνη του Γουέλς ενώ υποδύεται τον παχύσαρκο διεφθαρμένο αστυνομικό που συγκρούεται με τον κυβερνητικό πράκτορα του Τσάρλτον Ιστον. Βαθμολογία: 4