Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή μπαίνει στην τελική ευθεία για να στεγάσει τη θρυλική συλλογή του ζεύγους Γουλανδρή με πίνακες που προκαλούν ίλιγγο!
της Ματούλας Κουστένη
Aνεβαίνοντας την Ερατοσθένους στο Παγκράτι, πριν προλάβεις να φτάσεις στην πλατεία του Αγίου Σπυρίδωνα, τα μάτια καρφώνονται σε ένα πολυώροφο νέο κτίριο που ανεγέρθηκε στην «αγκαλιά» ενός νεοκλασικού κτιρίου που δέσποζε στη γειτονιά από δεκαετίες. Όσοι ξέρουν ότι αυτό είναι τελικά το σημείο όπου μετά από πολλές παλινωδίες υψώθηκε το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή συμπεραίνουν ότι ο χρόνος μετρά ήδη αντίστροφα. Όσοι πάλι δεν έχουν ιδέα συνεισφέρουν άθελά τους στο μυστήριο ενός πολυαναμενόμενου μουσείου που έχει γίνει μύθος πριν καν εγκαινιαστεί.
Αλλεπάλληλες προσφυγές και πολυετείς δικαστικές περιπέτειες, έργα που δεν έχουν εκτεθεί παρά στους τοίχους των ανά τον κόσμο κατοικιών της οικογένειας Γουλανδρή, ιστορίες από δημοπρασίες και μυστήριες διαδρομές φαίνεται ότι πλέον ανήκουν στο παρελθόν. Σήμερα ο γερανός δουλεύει ασταμάτητα, οι σκαλωσιές έχουν περικυκλώσει το κτίριο απ’ άκρη σ’ άκρη, ενώ το παλιό τμήμα του νεοκλασικού που παρέμεινε έχει σχεδόν αποκατασταθεί.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του μουσείου Κυριάκο Κουτσομάλλη, το υπερσύγχρονο μουσείο που απλώνεται σε 7.300 τ.μ. θα εγκαινιαστεί μέσα στο 2018. «Οι εργασίες ανέγερσης βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Δύο φορές την εβδομάδα πια έχουμε συσκέψεις στο εργοτάξιο. Αρχικά υπήρχε μια δέσμευση από τους υπευθύνους της κατασκευής ότι θα το παραλαμβάναμε στο τέλος του 2017. Ωστόσο, απρόβλεπτες καταστάσεις που προέκυψαν και τεχνικές δυσκολίες μας υποχρέωσαν να αλλάξουμε το χρονοδιάγραμμα» λέει ο ίδιος. «Ελπίζω ότι μέχρι το Πάσχα θα έχει παραδοθεί το κτίριο. Έπειτα, θέλουμε τουλάχιστον μία δίμηνη περίοδο δοκιμαστικής λειτουργίας, καθώς είναι πολλά και απαιτητικά τα συστήματα που θα τοποθετηθούν εντός και εκτός του μουσείου. Στη συνέχεια θα περάσουμε στην τελική φάση της μεταφοράς των έργων. Ημερομηνία εγκαινίων δεν έχουμε προβλέψει ακόμα, αλλά μιλάμε σίγουρα για το δεύτερο εξάμηνο του 2018».
Στην τελική ευθεία μπαίνει, λοιπόν, το έργο που ξεκίνησε το 2009 με την αγορά του γωνιακού διατηρητέου τριώροφου κτιρίου και ενός όμορου οικοπέδου στην πλατεία του Αγίου Σπυρίδωνα, στο Παγκράτι.
Το νέο μουσείο θα αποτελείται από 12 ορόφους, πέντε από τους οποίους θα βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, και πληροί τις διεθνείς μουσειογραφικές προδιαγραφές. Το παλιό κτίριο, που διατηρείται ως κέλυφος, θα αποκατασταθεί και θα αναβαθμιστεί, ενώ η σύγχρονη επέκταση θα επενδυθεί με πλάκες πωρόλιθου.
Η αρχιτεκτονική μελέτη εκπονήθηκε από το γραφείο Ι. & Α. Βικέλα, ενώ τη διεύθυνση έργου έχει η εταιρεία Ν.Κ. Μαλατέστας & Συνεργάτες. Η μελέτη για το αμφιθέατρο εκπονήθηκε από τον Νίκο Μουστρούφη, ενώ για το καφέ και πωλητήριο από τον Κώστα Στάικο. Τη μελέτη διαμόρφωσης της πλατείας και του πρασίνου γενικότερα ανέλαβε το αρχιτεκτονικό γραφείο Studio75.
Στο ισόγειο του μουσείου θα λειτουργήσει χώρος υποδοχής, βεστιάριο και πωλητήριο. Στο μεσοπάτωμα που θα διαμορφωθεί στο νέο κτίριο θα λειτουργήσει το ένα από τα δύο καφέ του μουσείου με πρόσβαση στον ακάλυπτο χώρο του κτιρίου που θα χρησιμοποιηθεί ως μικρός κήπος. Στη δε ταράτσα του παλιού κτιρίου, απ’ όπου η θέα στην Ακρόπολη είναι εξαιρετική, θα διαμορφωθεί το δεύτερο, υπαίθριο καφέ.
Οι εκθεσιακοί χώροι θα περιλαμβάνουν συνολικά πέντε επίπεδα.
Στο πρώτο υπόγειο, σε μια έκταση 400 τ.μ., στα πρότυπα λειτουργίας του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος στην Άνδρο, θα αναπτύσσονται οι περιοδικές εκθέσεις, ενώ στους τέσσερις ορόφους πάνω από το ισόγειο (έκτασης 1.200 τ.μ.) θα φιλοξενείται η μόνιμη συλλογή του Ιδρύματος (ο Κυριάκος Κουτσομάλλης επιμένει ότι είναι τόσο πολλά τα έργα, που αναγκαστικά θα εκτίθενται εκ περιτροπής).
Στον τελευταίο όροφο θα στεγαστούν τα γραφεία της διοίκησης. Τέλος, στους λοιπούς υπόγειους ορόφους θα κατασκευαστεί θεματική βιβλιοθήκη κυρίως με βιβλία τέχνης, παιδικό εργαστήριο, ένα άρτια εξοπλισμένο αμφιθέατρο 190 θέσεων με δικό του φουαγέ, χώροι φύλαξης και το εργαστήριο συντήρησης, μαζί με τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους.
Το νέο μουσείο θα αποτελείται από 12 ορόφους, πέντε από τους οποίους θα βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, και πληροί τις διεθνείς μουσειογραφικές προδιαγραφές. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Κι ενώ οι πληροφορίες για το Νέο Μουσείο ολοένα και πληθαίνουν, η μυστικοπάθεια γύρω από τη μυθική συλλογή του ζεύγους Γουλανδρή με αριστουργήματα του 19ου και 20ού αιώνα παραμένει. Τον ακριβή κατάλογο των έργων γνωρίζει μόνο το υπουργείο Πολιτισμού, καθώς το Ίδρυμα έχει καταθέσει σχετική λίστα ήδη από τα πρώτα χρόνια προσπαθειών.
Σε κάθε περίπτωση, τα ονόματα των Βαν Γκογκ, Πικάσο, Ντεγκά, Σεζάν, Γκογκέν, Μονέ, Σαγκάλ, Πόλοκ, Ροντέν, Τζακομέτι, Μπέικον και Κλε που κατά καιρούς έχουν ακουστεί προκαλούν ίλιγγο.
Άλλωστε, η απουσία ανάλογου μουσείου διεθνούς εμβέλειας από τη χώρα αλλά και το γεγονός ότι το ζεύγος Γουλανδρή επιθυμούσε να παραμείνει πάση θυσία η αδιανόητη αυτή συλλογή στην Ελλάδα υποχρέωσαν κάποτε την ελληνική κυβέρνηση να δεσμευτεί ότι θα δωρίσει το οικόπεδο που θα βρεθεί για την ανέγερση του μουσείου.
Από εκείνη την πρώτη πράξη της περιπέτειας, όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη παραχώρησε στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή το οικόπεδο στην οδό Ρηγίλλης, πέρασαν περισσότερα από 25 χρόνια. Τα σχέδια του πρώτου εκείνου μουσείου είχε εκπονήσει ο διάσημος Κινέζος αρχιτέκτονας Ιεό Μινγκ Πέι, αλλά το όραμα ναυάγησε μετά την ανακάλυψη των καταλοίπων του Λυκείου του Αριστοτέλη στην περιοχή.
Την ίδια κατάληξη είχαν στη συνέχεια και οι φιλοδοξίες για την ανέγερσή του στο Μετς, στην οδό Ριζάρη. Όμως αυτές οι πολλαπλές ματαιώσεις και απογοητεύσεις ανήκουν οριστικά στο παρελθόν. Αν τελικά το νέο χρονοδιάγραμμα επιβεβαιωθεί, σε μερικούς μήνες θα τελειώσει μια μυθιστορηματική περιπέτεια και θα ξεκινά μια άλλη, πιο λαμπερή και αποκαλυπτική, που θα μας χαρίσει την ευκαιρία να περπατήσουμε στους διαδρόμους ενός σπουδαίου ελληνικού μουσείου, χαζεύοντας γυμνές γυναίκες του Πικάσο και χαριτωμένες χορεύτριες του Ντεγκά.
Τo άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη Lifo
πηγή: www.lifo.gr
