Με πέντε βήματα θα πρέπει να ολοκληρώνονται άμεσα οι μερικοί έλεγχοι στις επιχειρήσεις και τις νομικές οντότητες κερδοσκοπικού χαρακτήρα που δικαιούνται επιστροφή φόρου εισοδήματος.
Του Γιώργου Κούρου*
Την εντολή αυτή έδωσε ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής, στο πλαίσιο των ενεργειών που έχουν ήδη δρομολογηθεί από την ΑΑΔΕ για την επίσπευση επιστροφής των φόρων στους δικαιούχους, με στόχο την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, αλλά και της προσπάθειας που καταβάλλει το οικονομικό επιτελείο για να μειώσει τα «φέσια» του Δημοσίου προς τους ιδιώτες με στόχο να μην «κινδυνεύσει» η υποδόση των 800 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, με βάση τις νέες οδηγίες της ΑΑΔΕ (ΔΕΛ/Β1133271ΕΞ/2017), για τις υποθέσεις επιστροφής φόρου εισοδήματος που έχουν επιλεγεί για έλεγχο, εξαιρουμένων φυσικά αυτών που έχουν κάνει διακοπή εργασιών ή βρίσκονται σε διαδικασία πτώχευσης ή εκκαθάρισης, οι ελάχιστες ελεγκτικές επαληθεύσεις που πρέπει να διενεργούνται πριν από τις επιστροφές είναι οι εξής:
Γενικές επαληθεύσεις
Ανεξάρτητα από το λογιστικό σύστημα (μέθοδοι, διαδικασίες και λογιστικά αρχεία κατά ΕΛΠ) που χρησιμοποιεί η οντότητα για την καταχώρηση των συναλλαγών και γεγονότων, καθώς και για την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, κρίνεται απαραίτητο να διενεργούνται οι ακόλουθες ελεγκτικές επαληθεύσεις, για το φορολογικό έτος/διαχειριστική περίοδο που αφορά η εντολή ελέγχου:
1. Έλεγχος υποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ.
Πέραν του φορολογικού έτους/διαχειριστικής περιόδου που αφορά η εντολή ελέγχου, ελέγχεται εάν έχουν υποβληθεί δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος/διαχειριστική περίοδο, που αφορά το αίτημα επιστροφής φόρου και μέχρι την ημερομηνία έναρξης των ελεγκτικών επαληθεύσεων.
2. Έλεγχος λογιστικών αρχείων (βιβλίων).
Ελέγχεται εάν τα δεδομένα των λογιστικών αρχείων (βιβλίων) έχουν μεταφερθεί επακριβώς στις οικείες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος. Ειδικότερα για τον ΦΠΑ και τους παρακρατούμενους φόρους (Φόρος Μισθωτής Εργασίας, Φόρος Δικαιωμάτων, Φόρος Αμοιβών Διοίκησης, κ.λπ.) ελέγχεται η συμφωνία των ποσών απόδοσης/εκκαθάρισης ΦΠΑ και λοιπών παρακρατούμενων φόρων, όπως προκύπτουν από τα μηνιαία Ισοζύγια Γενικού και Αναλυτικών Καθολικών (διπλογραφικά βιβλία) ή από τις στήλες παρακολούθησης των πάσης φύσεως φόρων και τελών (απλογραφικά βιβλία), με τα αντίστοιχα ποσά των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί.
3. Έλεγχος προσδιορισμού φορολογητέων κερδών.
Ελέγχεται εάν τα λογιστικά κέρδη και τα φορολογικά κέρδη του νομικού προσώπου, όπως αυτά απεικονίζονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, προκύπτουν ορθώς από τη λογιστική και φορολογική βάση αντίστοιχα (βάσει των δεδομένων των λογιστικών αρχείων). Ειδικότερα, ελέγχεται εάν για τις προκύπτουσες προσωρινές διαφορές μεταξύ λογιστικής και φορολογικής βάσης έχουν εφαρμοστεί ορθά οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.
4. Έλεγχος αφορολόγητων εσόδων.
Ελέγχεται αν πληρούνται οι προϋποθέσεις και υφίστανται τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά για τα τυχόν δηλωθέντα αφορολόγητα ποσά εσόδων (ενδοομιλικά μερίσματα, κεφαλαιακά κέρδη, υπεραξία, κ.λπ.). Για παράδειγμα, ελέγχεται αν πληρούνται οι προϋποθέσεις περί απαλλαγής ενδοομιλικών μερισμάτων από τον φόρο εισοδήματος.
5. Έλεγχος μεταφοράς φορολογικών ζημιών.
Όταν στο ελεγχόμενο φορολογικό έτος/διαχειριστική περίοδο δηλώνεται ζημία παρελθουσών χρήσεων, εξετάζεται αν αυτή μεταφέρθηκε σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, λαμβανομένων υπ’ όψιν και των διατάξεων περί παραγραφής του εν λόγω δικαιώματος.
Ειδικές επαληθεύσεις
1. Έλεγχος δικαιολογητικών απόδοσης των φόρων που παρακρατήθηκαν ή καταβλήθηκαν στο ελεγχόμενο φορολογικά έτος/διαχειριστική περίοδο.
Ειδικότερα ελέγχεται αν υφίστανται:
1.1 Τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά του φόρου που παρακρατήθηκε ή καταβλήθηκε στην ημεδαπή.
1.2 Τα δικαιολογητικά του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή.
1.3 Τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά του φόρου που καταβλήθηκε ή/και παρακρατήθηκε για εισπραττόμενα μερίσματα ημεδαπής μητρικής εταιρείας από ημεδαπή ή αλλοδαπή θυγατρική της, με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
1.4 Τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά του φόρου που παρακρατήθηκε για εισπραττόμενα μερίσματα ή κέρδη ημεδαπής μητρικής εταιρείας από αλλοδαπή θυγατρική της, με έδρα σε τρίτη χώρα (εκτός Ε.Ε.).
Ευνόητο είναι ότι το προς επιστροφή ποσό του φόρου εισοδήματος μειώνεται κατά το ποσό του φόρου που δεν καλύπτεται από τα νόμιμα δικαιολογητικά και η επιστροφή διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε οδηγίες της Διοίκησης.
2. Έλεγχος παραβατικότητας
Ελέγχεται αν, για το προηγούμενο φορολογικό έτος/διαχειριστική περίοδο που προκύπτει επιστροφή φόρου και μέχρι την ημερομηνία έναρξης των ελεγκτικών επαληθεύσεων, υφίστανται:
2.1 Φορολογικές παραβάσεις που αφορούν:
* Έκδοση πλαστών ή έκδοση και λήψη εικονικών (μερικώς ή ολικώς) ή νόθευση φορολογικών στοιχείων,
* Μη καταχώρηση ή ανακριβής καταχώρηση στοιχείων ή καταχώρηση ανύπαρκτης αγοράς, πώλησης, εσόδου, εξόδου,
* Παραβάσεις των διατάξεων των άρθρων 13 και 13Α του ν.2523/1997, σχετικά με τις κυρώσεις αναστολής λειτουργίας των επαγγελματικών εγκαταστάσεων και την επιβολή ειδικής χρηματικής κύρωσης,
* Παραβίαση ή παραποίηση φορολογικών μηχανισμών,
* Μη τήρηση των προβλεπόμενων από τις οικείες διατάξεις ανά χρήση, βιβλίων, λογιστικών αρχείων πρωτογενών καταχωρίσεων.
2.2 Δελτία πληροφοριών, εκθέσεις ελέγχου από άλλες ΔΟΥ, Ελεγκτικά Κέντρα, ΥΕΔΔΕ, ΣΔΟΕ, Οικονομική Αστυνομία ή άλλα έγγραφα, που υφίστανται στην Υπηρεσία.
2.3 Παρατηρήσεις στα πιστοποιητικά και στις εκθέσεις φορολογικής συμμόρφωσης, στις περιπτώσεις που το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα έχει ελεγχθεί από ορκωτούς ελεγκτές και γενικά αναγνωρισμένες ελεγκτικές εταιρείες.
Σε κάθε περίπτωση, εφόσον υφίστανται φορολογικές παραβάσεις, ο αρμόδιος προϊστάμενος ΔΟΥ υποχρεούται στη διενέργεια περαιτέρω ελεγκτικών επαληθεύσεων πριν από την επιστροφή.
Για όλες εν γένει τις υπόλοιπες περιπτώσεις που απαιτείται η διενέργεια περαιτέρω ελεγκτικών επαληθεύσεων για την επιστροφή φόρου εισοδήματος, αυτές θα ορίζονται από τον προϊστάμενο της ελεγκτικής υπηρεσίας από κοινού με τον υποδιευθυντή ελέγχου και τον επόπτη, ανάλογα με τα δεδομένα της κάθε υπόθεσης και τον οικείο φάκελο του φορολογούμενου, για τις οποίες θα γίνεται ρητή αναφορά στη σχετική έκθεση που θα συντάσσεται.
*Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ”
