Με συνεχή ζιγκ-ζαγκ από τη γωνία Βουλής και Κολοκοτρώνη, στην καρδιά της Αθήνας, ώς κάτω από την Αθηνάς προς το Μοναστηράκι, επιχειρούσα να δω τα λιγότερο προφανή. Γιατί μέσα στα αιμοφόρα αγγεία της Αθήνας όπως είναι όλα τα στενά γύρω από την Πραξιτέλους, την Αιόλου και την Αθηνάς, υπάρχουν χιλιοφωτογραφημένα και αγαπημένα κτίρια, αλλά στη σκιά τους διασώζονται δεκάδες άλλα.
του Νίκου Βατόπουλου
Είναι εντυπωσιακό πως παρά την εκτεταμένη ανοικοδόμηση των μεταπολεμικών δεκαετιών, που αντικατέστησε τα μικρής κλίμακας κτίρια, τα χτισμένα πριν από το 1920, ως επί το πλείστον, με ογκώδεις κατασκευές ποικίλης ποιότητας, επιζούν πολλά αθηναϊκά κτίρια με τεράστιο ενδιαφέρον. Δεν είναι όλα σε εγκατάλειψη αλλά σπανίως θα βρει κανείς ένα κτίριο του 19ου αιώνα που να αναπνέει κανονικά. Θα είναι εξαίρεση.
Παρατηρούσα τα σκόρπια νεοκλασικά ή τα εκλεκτικιστικά ή τα μοντέρνα του ’30 και διαπίστωνα σε όλα την ποιότητα εκείνη που τους προσδίδει την αθηναϊκή ιδιότητά τους. Οπως έχει η Πάτρα αναγνωρίσιμα νεοκλασικά που δεν θα μπορούσαν να είναι αλλού, έτσι και ο αθηναϊκός ρυθμός είναι αναγνωρίσιμος και οικείος.
Θα έλεγα ότι υπάρχει ο ευρύτερος νεοκλασικισμός της παλιάς Ελλάδας, του μικρού και «νεαρού» βασιλείου, που έχει κορωνίδα την αθηναϊκή εκδοχή και παραφυάδες τον κλασικισμό της Πάτρας, της Χαλκίδας, του Ναυπλίου, της Καλαμάτας ή του Πύργου (η Σύρος είναι αυτόνομο κεφάλαιο). Είναι ένα βαθύ κοίτασμα που ακόμη λειτουργεί.
Ετυχε στη μικρή αυτή διαδρομή να δω και τέτοια νεοκλασικά αλλά τα πιο πολλά σωζόμενα κτίρια στην Αθήνα, στο παλιό εμπορικό κέντρο, είναι της περιόδου 1910-1940. Και είναι σχεδόν συγκινητικό να παρατηρεί κανείς τα πειράματα της μορφής ιδίως πριν από το 1930.
Διασχίζοντας την Κολοκοτρώνη και λοξοδρομώντας στη Χαβρίου βγήκα στην Πραξιτέλους. Λίγο μετά είδα το ανακαινισμένο γωνιακό κτίριο στην Πραξιτέλους και Παπαρρηγοπούλου (προφανώς από τα τέλη της δεκαετίας του ’20) και αμέσως έστριψα αριστερά στην οδό Λεωχάρους (που έχει ανοικοδομηθεί σε μεγάλο βαθμό) αλλά εκεί πρόλαβα να εντοπίσω ένα θαυμάσιο μοντέρνο του ’30 στον αριθμό 7 της μικρής αυτής οδού.
Ξανά στην Κολοκοτρώνη, με τη μεγάλη πυκνότητα από ενδιαφέροντα κτίρια (όπως στους αριθμούς 27, 29 και 31), στάθηκα στη γωνία με την Ευαγγελιστρίας και εκεί έχει κανείς την αίσθηση μιας παλιάς κλίμακας. Συνεχίζοντας την Κολοκοτρώνη βγήκα στη Νικίου. Αν δεν την έχετε περπατήσει, αξίζει να το κάνετε γιατί θα δείτε στη σειρά γοητευτικές προσόψεις. Η αγορά δείχνει να λειτουργεί. Η όμορφη οδός Νικίου που τέμνεται από την εξίσου όμορφη οδό Μιλτιάδου, μας οδηγεί στην Αιόλου και στην καρδιά του Αθηναϊκού Τριγώνου του Δήμου Αθηναίων.
Νικίου και Αιόλου, θα δείτε ένα από τα αθηναϊκά ψηλόλιγνα κτίρια της μεταπολεμικής εποχής (το συγκεκριμένο είναι του 1957) και απέναντι επί της Αιόλου το ιστορικό κατάστημα του Σγούρδα.
Στη σκιά της Χρυσοσπηλιώτισσας, πλέον, μπορείτε να στρίψετε αριστερά για να βγείτε στη Βύσσης, που είναι πεζόδρομος πλέον, με καθαρές προσόψεις. Αν προχωρήσετε λίγο ακόμη περνώντας μικρούς δρόμους με τη δική τους ιστορία, όπως τις οδούς Πολυκλείτου και Καΐρη, θα βγείτε στην Αθηνάς.
Αριστερά σας είναι πλέον το Μοναστηράκι αλλά προσέξτε το κτίριο στη δεξιά γωνία της Αθηνάς με την οδό Πρωτογένους, ιδίως αν εκτιμάτε το μοντερνιστικά κτίρια του Μεσοπολέμου. Είναι ένα ιδιαίτερο κτίριο που με έφερε κοντά στην οδό Πρωτογένους.
Και ευτυχώς γιατί συστήθηκα στο εγκαταλελειμμένο νεοκλασικό στον αριθμό 3, εκεί όπου στεγαζόταν παλιά το ιστορικό κατάστημα Μαρτάκου (τώρα είναι στην Αθηνάς). «Εδώ ήταν ένα από τα παλαιότερα μαγαζιά», μου είπε ένας περαστικός. Τα ίχνη της επιγραφής υπάρχουν ακόμη.
πηγή: Έντυπη Καθημερινή
