Πάμε σινεμά; Οι ταινίες της εβδομάδας (04-11-2017)

Το μόνο βέβαιο με τον Γιώργο Λάνθιμο είναι ότι ξέρει πώς να σοκάρει – γνωστό βέβαια από τον «Κυνόδοντα» – και πώς να κρατά τον θεατή στο κάθισμά του, έστω και αν ο θεατής δεν καταλαβαίνει τι ακριβώς παρακολουθεί – επίσης γνωστό από τον «Κυνόδοντα». Οπως ακριβώς συμβαίνει και στον «Θάνατο του ιερού ελαφιού» («The killing of the sacred deer», Αγγλία/Ιρλανδία, 2017), όπου ένας έφηβος (Μπάρι Κέογκαν) θα γίνει ο φόβος και ο τρόμος ενός ζεύγους γιατρών (Κόλιν Φάρελ, Νικόλ Κίντμαν), απειλώντας τη ζωή των παιδιών τους (Ράφεϊ Κάσιντι, Σάνι Σάλτζικ). Πώς ακριβώς θα το κάνει;

Α, μα αυτό δεν είναι πρόβλημα του σκηνοθέτη, ούτε του συνσεναριογράφου του, Ευθύμη Φιλίππου. Απλώς γίνεται.

Οι συνέπειες αλλά και το κίνητρο αυτής της απειλής που στην πράξη μοιάζει να είναι η «παραλυτική διαταραχή» των παιδιών, δημιουργούν το κλίμα και την ατμόσφαιρα μιας ολοφάνερα πειραγμένης, «βραχυκυκλωμένης» και απίστευτα νοσηρής ταινίας, την οποία ο καθένας μπορεί να διαβάσει όπως θέλει (προφανής στόχος του σκηνοθέτη και μέρος της γοητείας της ταινίας).

Ψυχολογικό θρίλερ εκδίκησης; Οικογενειακό-υπαρξιακό δράμα; Ολα «παίζουν». Εξάλλου ο Λάνθιμος ούτε για ταμπέλες ενδιαφέρεται ούτε και για την προβολή συγκεκριμένων «απαντήσεων». Βέβαια, ποια ακριβώς είναι τα ερωτήματα, ούτε και αυτό το κατάλαβα πλήρως.

Αυτό που κατάλαβα είναι ότι θέλει απλώς να εκφράσει με εικόνες κάποιες ιδέες και ότι το κάνει μέσα από σκηνές που θυμίζουν ταινίες άλλων δημιουργών (για παράδειγμα ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ και ο Μίκαελ Χάνεκε), οι οποίες σίγουρα προκαλούν μια ποικιλία συναισθημάτων – από οργή έως ακόμα και θαυμασμό.

Το μόνο που δεν νιώθεις βλέποντας τον «Θάνατο του ιερού ελαφιού» (σημειωτέον ο τίτλος είναι μια παραπομπή στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη) είναι αγάπη για κανένα απολύτως πρόσωπο της ταινίας, λες και η έννοια της αγάπης είναι άγνωστη για τον δημιουργό της ταινίας. Ξέρει να σε παρασύρει στον δικό του κινηματογραφικό κόσμο όπου όλα λειτουργούν κόντρα στις συμβάσεις (η ταινία απέσπασε το βραβείο σεναρίου στο τελευταίο Φεστιβάλ των Καννών). Βαθμολογία: 2

Η κωμική φλέβα του Νίκου Περάκη είναι γνωστή, το ίδιο και η ικανότητά του να «στύβει» την ελληνική κοινωνία και να αντλεί γέλιο μέσα από τα τρωτά σημεία της, περιγράφοντας καταστάσεις ακραίες, μα συνάμα τόσο δίπλα μας. Και πράγματι, οι χαρακτήρες της τελευταίας ταινίας του, «Success story» (2017), όπου κεντρικό πρόσωπο είναι ένας υπερόπτης, διάσημος ψυχαναλυτής (Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης), ο οποίος όπως ακούμε «όσο μπόι του λείπει το έχει στο μποξεράκι», είναι τύποι που ξέρουμε καλά: τα ζόμπι και οι βρικόλακες που κυκλοφορούν καθημερινά δίπλα μας, τα κατακάθια μιας ξεφτιλισμένης Ελλάδας, μιας χώρας-μπορντέλο, γεμάτης από διεφθαρμένους, άπληστους, αχόρταγους και ξερόλες. Αυτά ως βασική ιδέα. Στην πράξη και ως σύνολο έχουμε μπροστά μας ένα χαοτικό, υστερικό έργο που χοροπηδά χωρίς ιδιαίτερο λόγο στον χρόνο, σε σημείο που χάνεις τον μπούσουλα, που δεν έχει τόση πλάκα όσο περιμένεις και που θέλει να χώσει βίαια ό,τι μπορεί στην ιστορία για να καταλήξει σε ένα άκρως επιδερμικό και εδώ που τα λέμε άκρως βαρετό σχόλιο για την Ελλάδα της οικονομικής  κρίσης. Συμπρωταγωνιστούν οι Φιόνα Γεωργιάδη, Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Τζένη Θεωνά, Πάνος Μουζουράκης κ.ά. Βαθμολογία: 1

 «Thor: Ragnarok» (ΗΠΑ, 2017) 

«Το μόνο λογικό εδώ μέσα είναι ότι τίποτε δεν είναι λογικό» ακούμε σε κάποια σκηνή της τελευταίας περιπέτειας του Thor, του θηριώδους Βίκινγκ υπερήρωα τηs Marvel Comics. Και είναι αλήθεια, όσοι δεν έχουν ιδέα για το τι είναι ο Thor, όσοι δεν έχουν δει τις δύο προηγούμενες ταινίες του, ή ξεφυλλίσει τα κόμικ, αμφιβάλλω αν θα πάρουν πρέφα τού τι συμβαίνει στο «Thor: Ragnarok» (ΗΠΑ, 2017) του Τάικα Γουαϊτίτι. Οσοι γνωρίζουν βέβαια, θα μείνουν μάλλον ικανοποιημένοι από μια comic περιπέτεια που στηρίζεται κυρίως στο χιούμορ αλλά και στην απομυθοποίηση του κεντρικού της ήρωα, ο οποίος και πάλι με το πρόσωπο του Κρις Χέμσγουορθ θυμίζει την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, μόνος και αβοήθητος σε ένα σύμπαν όπου όπως είπαμε τίποτε δεν βγάζει νόημα. Πέρα του ότι τον κουρεύουν, κάτι που φαίνεται ότι τον επηρεάζει έτσι όπως το κόψιμο του μαλλιού ήταν η αχίλλειος πτέρνα του Σαμψών, τρώει διαρκώς τα μούτρα του και λέει κι ευχαριστώ. Περάσματα κάνουν και άλλοι ήρωες της Marvel, το μεγαλύτερο μάλιστα είναι ενός άλλου θηρίου, του πράσινου «βουνού» που λέγεται Hulk (Μαρκ Ράφαλο), με τον οποίο ο Thor αναγκάζεται να μονομαχήσει σε μια ρωμαϊκή αρένα σε στυλ «Μονομάχου». Αυτά τα δύο στοιχεία, το χιούμορ και ο αυτοσαρκασμός, είναι που προσθέτουν τη νοστιμιά της ανανέωσης στον τελευταίο Thor, που βέβαια ακολουθεί κατά γράμμα τις υπόλοιπες συμβάσεις που επιβάλλει το είδος της. Τρελά οπτικοακουστικά εφέ, ατελείωτες μάχες, η διάσωση του Σύμπαντος από το Κακό και τα λοιπά και τα λοιπά. Βαθμολογία: 2 1/2

Από τα πρώτα κιόλας πλάνα της ταινίας «Σημαδεμένες καρδιές» («Inimi cicatrizate», Ρουμανία/Γερμανία, 2016) βλέπουμε ότι η Νόσος του Ποτ, εξαιτίας της οποίας φθείρεται η σπονδυλική στήλη του ασθενούς, φέρνει τον νεαρό συγγραφέα Εμάνουελ (Λούσιαν Ρους) σε ένα νοσοκομείο στην ύπαιθρο της Ρουμανίας του Μεσοπολέμου, εκεί όπου για παραπάνω από δύο ώρες θα παραμείνει και η ταινία. Αυτό εξάλλου είναι και το στοίχημα του ρουμάνου σκηνοθέτη Ράντου Ζούντε, να αφηγηθεί με συνέπεια και χωρίς υποχωρήσεις μια ιστορία ποίησης και πόνου (και μιλάμε για πόνο με ουρλιαχτά που διαπερνούν σαν ξυράφι τα τύμπανα των αφτιών), μέσα σε ένα περιβάλλον που σε κάνει να νιώθεις (τουλάχιστον) δυσάρεστα, ή αν θέλετε αμήχανα. «Πάπιες», σύριγγες, γύψοι, πύον, αναπηρικά καρότσια, συρόμενα κρεβάτια και στη μέση όλων αυτών ο Εμάνουελ, ένας κατά βάση παρατηρητής καταστάσεων και καταγραφέας εμπειριών, καθότι πρόκειται για την αποκρυστάλλωση ενός πραγματικού προσώπου, του ρουμάνου ποιητή Μαξ Μπλέτσερ, από έργο του οποίου είναι εμπνευσμένη η ταινία. Ναι, είναι αργόσυρτη, ναι, διαρκεί δύο ώρες και 20 λεπτά, και ναι, έχει σκηνές που επαναλαμβάνονται, όπως επίσης έχει σκηνές λεπτομερούς αναπαράστασης των ιατρικών μεθόδων της εποχής που επίσης προκαλούν αμηχανία. Ομως καθηλώνει με έναν υπνωτικό τρόπο, και αυτό για μια τέτοια ταινία είναι μεγάλο σκηνοθετικό επίτευγμα. Βαθμολογία: 3

Ενα και μόνο ένα είναι το στοιχείο που μπόρεσε να με κρατήσει στην ταινία «Τι συνέβη στη Δευτέρα;» («What happened to Monday?», ΗΠΑ, 2017), και αυτό ήταν οι επτά διαφορετικές μορφές της Ναόμι Ραπάτσε («Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι»), η οποία μάλιστα εμφανίζεται με όλες αυτές τις μορφές σε αρκετά πλάνα. Θεωρητικά (και μόνο) η ταινία του Τόμι Γουίρκολα ανήκει στο είδος της «σκεπτόμενης επιστημονικής φαντασίας», της οποίας η βασική ιδέα βρίσκεται στον σχολιασμό για τις  επικίνδυνες συνέπειες του υπερπληθυσμού της Γης. Κάποια στιγμή στο μέλλον, όταν ο πλανήτης πολύ απλά δεν αντέχει άλλους ανθρώπους γιατί δεν υπάρχει αρκετό φαγητό, αποφασίζεται ότι κάθε οικογένεια θα μπορεί να κάνει ένα και μόνο ένα παιδί. Ομως οι γονείς της Ραπάτσε έκαναν επτάδυμα και ο παππούς τους (Γουίλεμ Νταφόε) που δίνει στο καθένα το όνομα μιας ημέρας, είναι αποφασισμένος να τα μεγαλώσει με ασφάλεια. Μέχρις ενός σημείου τα καταφέρνει. Ομως, όπως πολύ καλά μπορούμε να φανταστούμε, κάποια στιγμή το μεγάλο μυστικό διαρρέει και οι επτά κοπέλες γίνονται στόχος της κυβέρνησης, στην οποία ηγείται μια διαβολική Γκλεν Κλόουζ. Από εκεί και πέρα η ταινία χάνεται στην ευκολία της περιπέτειας, όπου για τον σκηνοθέτη μεγαλύτερη σημασία έχουν οι επιδεικτικές σκηνές δράσης, όντως εντυπωσιακές (κυρίως οι χορογραφίες βίας με τη Ραπάτσε εν δράσει), όμως αποδυναμώνουν τη φιλοσοφική διάθεση της ταινίας, κάτι που για παράδειγμα δεν είχε συμβεί στα «Παιδιά των ανθρώπων» του Αλφόνσο Κουαρόν, μια ταινία που χειρίστηκε το ίδιο θέμα τόσο καλά, που ανέβασε τον πήχη σε σημείο άπιαστο.Βαθμολογία: 1 1/2

«Ελεγεία υπανάπτυξης», ντοκιμαντέρ του Σπύρου Τέσκου για την κατάρρευση της Εταιρείας Λιπασμάτων της Δραπετσώνας.

«Ο μεγάλος περίπατος της Αλκης», ντοκιμαντέρ της Μαργαρίτας Μαντά για τη συγγραφέα Αλκη Ζέη.

«Νάνος στο σπίτι» («Gnome alone» (ΗΠΑ, 2017), κινούμενα σχέδια των Πίτερ Λεπενιότις, Σέλεϊ Σενόι.