Ενα ντοκιμαντέρ για τα αιλουροειδή τετράποδα, μια ταινία για δύο σπουδαίους φιλοσόφους και ένα κλασικό μυθιστόρημα της Αγκαθα Κρίστι έχουν τον πρώτο λόγο στις αίθουσες
«Εγκλημα στο Οριαν Εξπρές» («Murde on the Orient Express», ΗΠΑ / Μάλτα, 2017)
Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία στο «Εγκλημα στο Οριαν Εξπρές» («Murde on the Orient Express», ΗΠΑ / Μάλτα, 2017), την τελευταία κινηματογραφική μεταφορά βιβλίου της Αγκαθα Κρίστι με ήρωα τον ντετέκτιβ Πουαρό, είναι ο ίδιος ο Πουαρό. Επιτέλους, να ένας Πουαρό με σάρκα, οστά και αισθήματα, όχι μια υστερική καρικατούρα, όπως ήταν εκείνος των Αλμπερτ Φίνεϊ και Πίτερ Γιούστινοφ που έχουμε δει ως τώρα στο σινεμά. Ο Μπράνα πλησιάζει διαφορετικά τον ήρωα, αναζητεί τον καλά κρυμμένο του εαυτό πίσω από την καλοντυμένη, γκουρμέ φιγούρα που ο Πουαρό αρέσκεται να παρουσιάζει. Θέλει να βγάλει στην επιφάνεια τον ψυχισμό του ήρωα, θέλει να του δώσει μια ανθρώπινη μορφή, γήινη. Σαν όλους μας.
Και τα καταφέρνει θαυμάσια, με την εξαίρεση ίσως ενός φρικαλέου μουστακιού που παραμορφώνει το πρόσωπό του που φέρνει στον νου το «χαμόγελο» του χαρακωμένου προσώπου του Τζόκερ στις ταινίες «Μπάτμαν». Αλλά και πάλι, δεν θα μπορούσε να λείπει μια νότα υπερβολής και παράταιρου στο παρουσιαστικό αυτού του ούτως ή άλλως υπερβολικού σε όλα του ντετέκτιβ, έτσι δεν είναι;
Το μυθιστόρημα της Κρίστι έχει ξαναγυριστεί στο παρελθόν από τον Σίντνεϊ Λουμέτ με ένα λαμπρό καστ, συμπεριλαμβανομένων των Σον Κόνερι, Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, Ινγκριντ Μπέργκμαν (που μάλιστα βραβεύθηκε με Οσκαρ Β’ ρόλου), Τζον Γκίλγκουντ και τον Φίνεϊ ως Πουαρό. Ωραία ταινία, στιβαρή, καλό whodunit. Ομως ως εκεί.
Στη νέα ταινία η υπόθεση παραμένει η ίδια, ένα τρένο ακινητοποιημένο στη μέση του πουθενά, ανάμεσα σε γκρεμούς και χιόνι, ένα έγκλημα, αρκετοί ύποπτοι και ο Πουαρό στη μέση να ανακαλύψει ποιος το έκανε. Η κλασική, δοκιμασμένη πατέντα της Κρίστι – κομμάτι βαρετή για μένα αλλά με φανατικούς υποστηρικτές. Ο Μπράνα δεν ενδιαφέρεται όμως τόσο για το ποιος το έκανε, σχεδόν το καταλαβαίνουμε από την αρχή, αλλά για το αν ο Πουαρό μπορεί για πρώτη ίσως φορά τόσο έντονα να συγκρουστεί με τη συνείδησή του. Βαθμολογία: 3
«Οταν ο Μαρξ συνάντησε τον Ενγκελς» («Der Junge Karl Marx», Γερμανία / Γαλλία / Βέλγιο, 2017)
Μόνο συγκίνηση μα και μελαγχολία μπορεί σήμερα να προκαλέσει μια ταινία που ασχολείται με τον Καρλ Μαρξ και τον Φρίντριχ Ενγκελς στα νιάτα τους, βουτηγμένη μέσα στον παθιασμένο αγώνα τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για τη δικαιοσύνη και για την ισότητα των τάξεων, αλλά και για τον ίδιο τον χαρακτήρα τους. Τέτοια συναισθήματα προκαλεί το «Οταν ο Μαρξ συνάντησε τον Ενγκελς» («Der Junge Karl Marx», Γερμανία / Γαλλία / Βέλγιο, 2017) του ταϊτινού σκηνοθέτη Ραούλ Πεκ, μια ταινία που άρεσε πολύ στην πρώτη προβολή της στο τελευταίο Φεστιβάλ Βερολίνου (έγιναν αρκετές επαναληπτικές προβολές) αλλά δεν διακρίθηκε στα βραβεία.
Με σταθμούς την Κολονία, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες και το Λονδίνο και με σχεδόν αποκλειστικό οδηγό την αλληλογραφία του Κ. Μαρξ, ο Πεκ ανίχνευσε την περίοδο της τρίτης δεκαετίας της ζωής του, όταν ο ευφυής νέος που υποδύεται ο Ογκόστ Ντιλ γνωρίστηκε με τον Φρίντριχ Ενγκελς (Στέφαν Κονάρσκε). Ο αλληλοθαυμασμός και η κριτική που ασκούσε ο ένας προς τον άλλον τούς βοήθησαν να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν τις γνήσια ανθρωπιστικές ιδέες τους. Από τη σχέση τους, που είναι βεβαίως ο κορμός της ταινίας, περνούν επίσης πρόσωπα όπως ο Πιερ Ζοζέφ Προυντόν και ο ρώσος αναρχικός Μιχαήλ Μπακούνιν, ο οποίος «είδε» στους δύο νέους τον δρόμο για το μέλλον.
Χωρίς ποτέ να ξεχνά ότι υπηρετεί κατ’ αρχάς ένα κινηματογραφικό έργο (και ότι δεν γράφει μάθημα Ιστορίας), ο Πεκ εμμένει στο κοινό πάθος τους για την καλυτέρευση του κόσμου σε συνάρτηση με τον προσωπικό τους κόσμο, τις αδυναμίες τους, τα οικογενειακά τους δράματα, τις χαρές τους, και το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.
Πάντως η απόφαση του Πεκ να σκηνοθετήσει μια βιογραφία των δύο ιερών τεράτων της φιλοσοφίας δεν έγινε τυχαία. Ως φοιτητής στη Γερμανία τη δεκαετία του 1970 ο Πεκ μελέτησε το «Κεφάλαιο» στα γερμανικά και αυτή ακριβώς η ενασχόλησή του με την πολιτική ήταν που τον οδήγησε στον κινηματογράφο: δηλώνει θαυμαστής της δυνατότητας να μιλήσεις ψυχαγωγικά για κάτι που θεωρείς ουσιαστικό. Και αυτό ακριβώς βγαίνει από την ταινία. Βαθμολογία: 3
«Γάτες της Κωνσταντινούπολης» («Kedi», Τουρκία, ΗΠΑ, 2016)
Με μια λέξη αξιολάτρευτο είναι το ντοκιμαντέρ «Γάτες της Κωνσταντινούπολης» («Kedi», Τουρκία, ΗΠΑ, 2016) της Κέιντα Τορούν, ένας ύμνος για τα πανέξυπνα τετράποδα που χωρίς αυτά η Πόλη (όπως ακούμε στην ταινία) θα έχανε ένα κομμάτι από την ψυχή της. Η Τοκούρ εστιάζει στις ιστορίες επτά γατών από διαφορετικές γειτονιές της Πόλης και με πολλή αγάπη αναλύει τον χαρακτήρα της καθεμιάς.
Ανάμεσά τους η Μπεντζού (Ερωμένη), μια παθιασμένη ζηλιάρα, έτοιμη να επιτεθεί αν κάποιος χαϊδέψει άλλη γάτα, αλλά και η Ψυχοπαθής που δεν θέλει να την αγαπούν γλυκανάλατα αλλά έντονα και δεν φεύγει ακόμα κι αν την διώχνουν. Θα βρούμε και τον Γκαμσίζ (Παίκτης) που παρότι έχει τραβήξει πολλά στη ζωή του εξακολουθεί να είναι ανέμελος και ευχάριστος – αν τον αγαπήσεις γίνεται ακόμη πιο επίμονος.
Από την ταινία απουσιάζουν τελείως οι δυσάρεστες εικόνες, ενώ κάποιες ιστορίες γατών – όπως εκείνη του ναυτικού με το πορτοφόλι – μπορούν να σε αφήσουν άφωνο. «Οταν μια γάτα χαϊδεύεται και τρίβεται στα πόδια σου, είναι σαν να σου χαμογελάει η ίδια η ζωή» ακούμε στην ταινία και αυτό ακριβώς είναι το πνεύμα της. Βαθμολογία: 3
ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ
-«Saw legacy» (ΗΠΑ, 2017), θρίλερ τρόμου σε σκηνοθεσία Spierig Brothers, με τους Ματ Πάσμορ, Τόμπιν Μπελ κ.ά.
-«Μια χαρούμενη οικογένεια» («Happy family», ΗΠΑ, 2017), κινούμενα σχέδια σε σκηνοθεσία Χόλγκερ Τάπε (μεταγλωττισμένη).
Βαθμολογία
5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: μέτρια, 0: απαράδεκτη
*Ο Γιάννης Ζουμπουλάκης είναι κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
