Παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία: I dance,you dance, we all dance στην Στέγη

Τι σημαίνει λοιπόν μια τέτοια μέρα; Ίσως αυτό που μου είπε η Ντέμη Παπαθανασίου, χορεύτρια με κινητική αναπηρία που συμμετείχε στα εκπαιδευτικά εργαστήρια χορού της Στέγης του ΙδρύματοςΩνάση και σε αντίστοιχα του εξωτερικού και κάνει τώρα Bachelor χορού στο Deree:

«Δεν θεωρώ ότι είμαι άτομο με αναπηρίες, απλά ότι περπατώ με πατερίτσες. Έτσι είμαι, αυτό δεν αλλάζει, αλλά δεν είμαι διαφορετική. Ίσως μπορώ να βοηθήσω άλλους μέσα απ’ το δικό μου παράδειγμα να εξελιχθούν και να μάθουν ότι δεν πρέπει να τα παρατάνε ποτέ. Αυτό σκέφτομαι γι’ αυτή τη μέρα: Ότι είναι μια ευκαιρία να δείξεις σ’ έναν άνθρωπο κάτι που μπορεί να μην είχε σκεφτεί μέχρι τώρα».

Την ημέρα αυτή, Κυριακή 3 Δεκεμβρίου, η Στέγη διοργανώνει ημερίδα με Έλληνες και ξένους καλεσμένους για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στον πολιτισμό

Η Στέγη υλοποιεί εδώ και τέσσερα χρόνια το πρόγραμμα idance, δηλαδή εκπαιδευτικά εργαστήρια χορού για μεικτές ομάδες στις οποίες συμμετέχουν άνθρωποι με και χωρίς αναπηρία. Ξεκίνησε με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Unlimited Access του Creative Culture και τα συνεχίζει με το πρόγραμμα Erasmus+.

Συναντήθηκα με τη Μυρτώ Λάβδα, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Στέγης και πιάσαμε το νήμα απ’ την αρχή: «Η ιδέα είχε ξεκινήσει από ένα εργαστήριο της ομάδας χορού Πλεύσις για παιδιά ακούοντα και μη, το οποίο πέτυχε. Το 2013 ξεκινήσαμε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα με εταίρους την Αγγλία, Πορτογαλία και Κροατία. Στόχος ήταν να βγει από τη δουλειά των εργαστηρίων ένα αξιόλογο καλλιτεχνικό προϊόν που να ενσωματώνεται στο πρόγραμμα του οργανισμού και να απευθύνεται στον γενικό πληθυσμό. 

Οι μικτές ομάδες χορού απευθύνονταν η καθεμιά σε άτομα με νοητική στέρηση και μη, σε άτομα με κινητικές αναπηρίες και μη και σε βλέποντες και μη. Και οι εκπαιδευτές είναι άτομα με και χωρίς αναπηρία. Αυτό είναι κι ένα κίνητρο για τους συμμετέχοντες να δραστηριοποιηθούν, τους βλέπουν ως πρότυπο».

Φέτος είναι ο δεύτερος χρόνος του προγράμματος Erasmus+ για εκπαίδευση σύγχρονου χορού σε μικτές ομάδες και η Στέγη συμπράττει με το Holland Dance Festival (Ολλανδία), τo Skånes Dansteater (Σουηδία) και το Stopgap Dance Company (Ην. Βασίλειο). Στα εργαστήρια έχουν διδάξει ή διδάσκουν οι Μέντη Μέγα, Ειρήνη Κουρούβανη, Μαρία Κολιοπούλου, Ανδρέας Κολίσογλου, Μενέλαος Τσαούσης, Ίρις Καραγιάν.

«Το σωματικό θέατρο ευνοεί τη μη λεκτική επικοινωνία. Αυτό που προκαλεί εμπόδια είναι η άγνοια. Επιδιώξαμε την εξοικείωση του κοινού με την αναπηρία, μέσα από φεστιβάλ, θεατρικές παραστάσεις και εργαστήρια. Το κοινό και, πολύ σημαντικό, τα παιδιά βλέπουν καλλιτέχνες με αναπηρία, που δεν ανεβαίνουν στη σκηνή επειδή έχουν την αναπηρία, αλλά επειδή είναι επαγγελματίες. Η δουλειά γίνεται με επαγγελματικούς όρους και συστηματική κατάρτιση, δεν γίνεται χαριστικά. Οι παραστάσεις έχουν καλλιτεχνική αξία, δεν είναι απλά μια ευκαιρία. […]

Η Σμαράγδα Βαγία συμμετείχε στην ομάδα χορευτών με και χωρίς προβλήματα όρασης. Πλέον είναι και εκπαιδεύτρια στο εργαστήρι: «Ασχολούμαι από πολύ μικρή με το χορό. Ένας λόγος που σταμάτησα το χορό μικρή, ενώ έκανα μπαλέτο, ήταν ότι δεν μπορούσα να χορέψω στην αίθουσα της σχολής. Η όρασή μου είναι μειωμένη και η δασκάλα δεν καταλάβαινε τι δεν μπορούσα να δω κι ήταν δύσκολο να το περιγράψω. Ακόμα δεν έχω ξεπεράσει το ότι το σταμάτησα, τώρα όμως βρήκα τον τρόπο και είμαι πολύ χαρούμενη, είναι σαν να ξαναξεκίνησα από μικρή! Τα εργαστήρια της Στέγης ήταν αυτή ακριβώς η ευκαιρία, προσαρμοσμένη πάνω στις δικές μας ανάγκες».[…]

Η Ντέμη Παπαθανασίου μιλά για τη δική της εμπειρία: «Ξεκίνησα χωρίς να ξέρω τι είναι. Στην πρώτη συνάντηση νόμιζα ότι μόνο θα μιλάμε για το χορό! Αλλά μέσα από τους εκπαιδευτές άλλαξε η κινητική μου κατάσταση και έβλεπα ότι αισθανόμουν καλύτερα, δοκίμασα την κατάστασή μου. Βλέπω ότι βελτιώνει όχι μόνο την κινητική μου κατάσταση, αλλά και την ψυχολογική. Η πρώτη μας παράσταση στο πρόγραμμα Unlimited access θεωρήθηκε επαγγελματικού επιπέδου. Σε αυτό στοχεύει το idance. Δεν είναι μόνο μια δημιουργική απασχόληση, πρέπει να βγει ένα καλό ποιοτικά αποτέλεσμα. Μετά επίσης μπορείς να διδάξεις, να πας σε ομάδα. Και υπάρχουν άτομα που συμμετέχουν απ’ το 2013 διαρκώς, με την ίδια αγάπη και σθένος».

«Προβληματιστήκαμε αν θα προσφέρουμε τα εργαστήρια δωρεάν ή με συμμετοχή», συνεχίζει η Μυρτώ Λάβδα. «Τελικά αποφασίσαμε ένα ενδιάμεσο, χαμηλό κόστος. Υπάρχουν βέβαια οι αντιδράσεις της “σχολής” που θέλει να είναι όλα δωρεάν για τα άτομα με αναπηρία. Εμείς τείναμε προς την άλλη “σχολή” που ζητά τη συμμετοχή όλων, ακριβώς για να είναι επί ίσοις όροις, ισότιμα μέλη της κοινωνίας. Έχουμε δεσμευτεί στους εαυτούς μας ότι θα συνεχίσουμε αυτά τα εργαστήρια ανεξαρτήτως ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως άλλωστε κάνουμε μέσα στη χρονιά. Υπάρχει προσμονή, είναι ένα σημείο αναφοράς που μας δεσμεύει, δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω. Χαίρονται οι συμμετέχοντες, αλλά και οι οικογένειές τους. Υπάρχει άτομο που μετά από τα εργαστήρια άνοιξε δικό της στούντιο χορού και συμπεριέλαβε μάθημα για άτομα με αναπηρία. Αυτή είναι η ουσία του προγράμματος, λειτουργεί πολλαπλασιαστικά» [..,]