Τα τολμηρά σεξουαλικά σχέδια του Σεργκέι Αϊζενστάιν

Στις 22 Ιανουαρίου πριν από 120 χρόνια γεννήθηκε ο πρωτοπόρος της 7ης τέχνης ΣεργκέιΑϊζενστάιν. Η άλληπλευρά του σκηνοθέτη που επηρέασε όλους του επόμενους κινηματογραφιστές, είναι λιγότερο γνωστή αλλά τα τελευταία χρόνια έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον μελετητών και θαυμαστών του έργου του. Ο Αϊζενστάιν εκτός από σκηνοθέτης ήταν και ένας πολύ ταλαντούχος σκιτσογράφος.

Παράλληλα με το κινηματογραφικό του έργο,υπάρχει σήμερα μια τεράστια παραγωγή  γραπτών και σχεδίων που έκανε ο Αϊζενστάιν στη σύντομη ζωή του. Ως  στοχαστής,αφήνει μια παρακαταθήκη για το συναρπαστικό μέλλον του κινηματγράφου στα τελευταία γραπτά του. Ως σχεδιαστής άφησε περισσότερα από 5.000 σχέδια σε όλη τη ζωή του συμπεριλαμβανομένων σχεδίων για ταινίες και storyboards.

Τα σεξουαλικά του σχέδια ολοκληρώθηκαν μεταξύ του 1931-1948 και καλύπτουν την περίοδο των ταξιδιών του στο Μεξικό και τις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1930 μέχρι το θάνατό του στη Μόσχα το 1948. Τα σχέδια είναι κυρίως μονοχρωματικά, ομαδοποιημένα και με ποικιλία περιεχομένου και έχουν γίνει από χρωματιστά μολύβια σε μπλε ή κόκκινο χρώμα.

Η ιστορικός Joan Neuberg σημειώνει πως το σχέδιο δεν ήταν λιγότερο σημαντικό στο έργο του ως καλλιτέχνη από όσο η συγγραφή σεναρίων και η θεωρία, αν και παραμένει λιγότερο γνωστό.

Απεικονίζει συχνά πρόσωπα που εμπλέκονται σε σεξουαλική επαφή σε δημόσιους χώρους, όπως στο τσίρκο, σε νυχτερινά κέντρα και δρόμους. Ένα σχέδιο με κόκκινο και μαύρο μολύβι με τη λέξη “Drag” έχει δημιουργηθεί σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, πιθανότατα στη Νέα Υόρκη.

Σε άλλα σχέδια είναι σαφώς επηρεασμένος από την επαφή του με τον κόσμο του Walt Disney, καθώς θεωρούσε τις ταινίες του ως «τη μεγαλύτερη συμβολή του αμερικανικού λαού στην τέχνη».

Το 1946, όταν ταξίδεψε στο Μεξικό για να ξεκινήσει το ¡Que Viva México !, ένα επικό θέμα για την ιστορία της χώρας έγραψε ότι «στο Μεξικό το σχέδιο μου υποβλήθηκε σε μια εσωτερική κάθαρση και καθαρότητα της γραμμής». Το ενδιαφέρον αυτό υπογραμμίζει τη σύνδεσή του με το έργο των Μεξικανών muralists, συμπεριλαμβανομένου του Ντιέγκο Ριβέρα, τον οποίο ο Eisenstein συναντήθηκε για πρώτη φορά το 1927, και του οποίου το έργο θαύμαζε πολύ.

Επίσης, το 1931 στο Μεξικό, προσπάθησε να  ολοκληρώσει ένα εκτεταμένο έπος για την ιστορία της Βρετανίας. Σε μια μόνο μέρα παρήγαγε ένα τεράστιο, εκπληκτικό σε παραλλαγές κύκλο σχεδίων σχετικά με τον Μακμπέθ, τη Λαίδη Μακμπέθ  και τον Ντάνκαν. Τα σχέδια θεωρήθηκαν πολύ τολμηρά από τον Upton Sinclair, σοσιαλιστή εκατομμυριούχο υποψήφιο χρηματοδότη του και η παραγωγή ματαιώθηκε.

Κατά την αναχώρηση του Αιζενστάιν από το Μεξικό, στον έλεγχο στα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών, τα σχέδια κατασχέθηκαν και κάηκαν. Με την επιστροφή του στη Μόσχα επί Στάλιν κράτησε τα σχέδια κρυμμένα μέχρι το θάνατό του το 1948. Η χήρα του Βέρα Ατάσεβα έδωσε το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου του, εκτός από τα σεξουαλικά σχέδιά του,στα Ρωσικά κρατικά αρχεία   λογοτεχνίας και τέχνης στη Μόσχα (RGALI).Η Ατάσεβα παρέδωσε τα σχέδια στον Andrei Moskvin, ο οποίος διαφύλαξε τη φήμη του σκηνοθέτη, διατηρώντας τα σχέδια αυτά κρυμμένα. Οι κληρονόμοι του το 1990 τα πούλησαν στους σημερινούς ιδιοκτήτες ενώ το ένα τέταρτο των σχεδίων δόθηκε στη μόνιμη συλλογή του κρατικού μουσείου Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη.