Yπάρχει πλέον µια εφαρµογή για κινητά τηλέφωνα που σου θυμίζει ότι θα πεθάνεις. Πέντε φορές την ημέρα, εκεί που δεν το περιμένεις, ενώ σπρώχνεις με μανία να μπεις στο λεωφορείο γιατί έξω βρέχει και έχει διαδηλώσεις στο Κέντρο, ενώ αγχώνεσαι που ο προϊστάμενος στο γραφείο σε κοίταξε λοξά, ενώ περπατάς σκυφτός σκεπτόμενος τον ΕΝΦΙΑ και τη γυναίκα σου που, τώρα πια είσαι σίγουρος, σε απάτησε, ενώ νιώθεις συντετριμμένος που η μικρή πήρε άθλιους βαθμούς στο γυμνάσιο, ενώ παρατηρείς τις φθορές. του χρόνου στο πρόσωπό σου στον καθρέφτη του ασανσέρ, πέντε φορές την ημέρα στο κινητό σου εμφανίζεται το ίδιο, μονότονο μήνυμα: «Μην το ξεχνάς, θα πεθάνεις».
της Λένα Παπαδημητρίου*
Η φιλοσοφία πίσω από την app «WeCroak» (ήτοι «τινάζουμε τα πέταλα», «ψοφάμε», «μεθιστάμεθα εις τας αιωνίους μονάς», «υποκύπτουμε εις το μοιραίον», «κοιμόμαστε τον αξύπνητο», «πάπαλα») είναι σαφής. Μια ευγενική υπενθύμιση της θνητότητάς μας μέσω της πιο εύληπτης (για εμάς τους αενάως «καλωδιωμένους») γλώσσας: της τεχνολογίας. Δεδομένου ότι ο καθένας μας «συμβουλεύεται» το κινητό του κατά μέσο όρο 80 φορές την ημέρα, δεν είναι δα και φοβερό να θυμόμαστε πού και πού το αναπότρεπτον.
Πώς είναι όταν επιστρέφεις από μια κηδεία (όχι βεβαίως πολύ οικείου σου προσώπου); Φέρεις ένα βάρος, αλλά βιώνεις και μια ψυχική ανάταση, διότι έχεις κατά έναν παράδοξο τρόπο εναγκαλισθεί τη ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η υπενθύμιση σε βοηθάει να πετάξεις περιττά «σκουπίδια» από πάνω σου, σε φέρνει σε μια κατάσταση μίνι διαλογισμού, έστω για λίγα λεπτά. Το διαπίστωσα εσχάτως. Επινα τον πικρό ελληνικό σε café του κοιμητηρίου της Καλλιθέας, όταν είδα ένα μήνυμα στο κινητό μου που υπό κανονικές συνθήκες θα με γέμιζε πανικό. Εκείνη την ώρα, κοίταξα για λίγο γύρω μου και σήκωσα ελαφρά τους ώμους: «Αυτό είναι από εκείνα που λύνονται».
Οπως γράφει η Μπιάνκα Μπόσκερ στο «Atlantic», η εφαρμογή «WeCroak» (προς το παρόν μόνο για συσκευές Apple, όχι για Android) είναι αποκύημα της σύμπραξης δύο φαντασιών: του 27χρονου Ιαν Τόμας και του 35χρονου Χάνσα Μπέργκουολ. Ο πρώτος freelance προγραμματιστής εφαρμογών, o δεύτερος υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων.
Γνωρίστηκαν μέσω Αirbnb. Πέρυσι την άνοιξη ο Τόμας νοίκιαζε ένα δωμάτιο στο διαμέρισμα του Μπέργκουολ στο Μπρούκλιν ενώ παρακολουθούσε μαθήματα Τεχνητής Νοημοσύνης. Κάποια στιγμή o Μπέργκγουολ έφερε στην κουβέντα μια λαϊκή σοφία του Μπουτάν: «Για να είσαι αληθινά ευτυχισμένος, πρέπει να σκέφτεσαι τον θάνατό σου πέντε φορές την ημέρα». Ποιος το κάνει όμως; Σκέφτηκαν «τι πιο εύκολο από το να το βάλεις στο κινητό σου ως υπενθύμιση;». Το ίδιο βράδυ, ο Τόμας άρχισε να χτίζει το πρωτότυπο της εφαρμογής και έξι εβδομάδες αργότερα (στις 26 του περασμένου Ιουλίου) το «WeCroak» έκανε το ντεμπούτο του στον κυβερνοχώρο.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, πέρα από το ολίγον βαρύ μήνυμά της, η ζεν app τού «κάποια στιγμή θα τα “κακαρώσεις”» δεν σε αγχώνει.
Δεν πολιορκεί το email σου, δεν σου τρώει χρόνο με μάταιες αλληλεπιδράσεις, απλώς σου ενσταλάζει – με πέντε «black» αποφθέγματα – λίγη φιλοσοφία μέσα στη φορτωμένη ασημαντότητες καθημερινότητά σου.
Είναι μάλιστα μία από τις ελάχιστες εφαρμογές που, όπως σχολιάζει στο «Atlantic» ο (εθισμένος κάποτε στο Candy Crush Saga) Mπέργκουολ, δεν σου παίρνει τίποτε. «Είχα εκνευριστεί πολλές φορές με το κινητό μου και όλες τις εφαρμογές πάνω του. Ηθελα να κάνω κάτι γι’ αυτό, να πάρω την κατάσταση στα χέρια μου, να δημιουργήσω κάτι που θα την επαναδιεκδικούσε, με έναν χώρο που δεν θα με έβγαζε απλώς από τον δρόμο μου, αλλά και θα με επανατοποθετούσε σε αυτόν».
Οχι ότι η «WeCroak» λέει τίποτε το καινούργιο, κάτι που δεν έχουν πει αιώνες πριν οι σοφοί (π.χ. οι Στωικοί) της προ Facebook ανθρωπότητας. Θα παραμείνω στη Νοτιοανατολική Ασία. «O διαλογισμός πάνω στον αναπότρεπτο θάνατο πρέπει να λαμβάνει χώρα κάθε ημέρα» καταθέτει ο Γιαμαμότο Τσουνετόμο, σαμουράι του 18ου αιώνα στο «Χαγκακούρε». Αν εμείς οι ίδιοι είμαστε πολύ οκνηροί ή πολύ φοβιτσιάρηδες για να ακολουθήσουμε αυτή την απλή συμβουλή, το smartphone, όπως άλλωστε και ο πορθμέας του Αδη, χάσκει πάντα κάπου εκεί δίπλα.
* το κείμενο της Λένας Παπαδημητρίου δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018
