Τον τελευταίο καιρό, η Ελλάδα βιώνει τον πόλεμο μεταξύ των ελλήνων αντιεξουσιαστών-αντισπισιστών που μάχονται υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων και των κρεοπωλείων-ιχθυοπολείων. Οι πρωτοι σπάζουν κρεοπωλεία ή πετούν μπογιές στις βιτρίνες υπερασπιζόμενοι τα δικαίωμα των ζώων στη ζωή
της Άννας Νίνη
«Το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία είναι αδιαπραγμάτευτο. Τα ζώα δεν είναι εμπορεύματα. Τα ζώα ανήκουν στους εαυτούς τους και δεν είναι ιδιοκτησία κανενός. Η ζωή είναι δικαίωμα και δεν έχει αφεντικά».
Σε ανακοινώσεις τους, μεταξύ άλλων αναφέρουν: «Να σπάσουμε κρεοπωλεία, να πυρπολήσουμε γουναράδικα, να βανδαλίσουμε pet-shop, να απελευθερώσουμε έγκλειστα ζώα, να σαπίσουμε στο ξύλο κυνηγούς και σφαγείς, να δράσουμε με αντισπισιστική φαντασία.. ».
Τι συμβαίνει με τον αντισπισισμό στην Ελλάδα; Πώς μπορεί να διαχωριστεί η δράση από τις απόψεις; Τι λένε οι έλληνες αντισπισιστές; Ο Βασίλης είναι αντισπισιστής αλλά και φαρμακοποιός, ενώ δηλώνει αναρχικός. Εννοείται πως όπως λέει κι εκείνος, «η αναρχία δεν είναι προϋπόθεση για να γίνει κάποιος αντισπισιστής». Μπορεί να μη συμμετείχε στις παραπάνω δράσεις, μας απαντά όμως σε δέκα ερωτήσεις που αφορούν τον αντισπισισμό.
Βασίλης (αντισπισιστής): Ο όρος προκύπτει από τις λέξεις speciesism, species, δηλαδή είδος. Ο σπισισμός είναι ο διαχωρισμός που κάνουν οι άνθρωποι στα υπόλοιπα έμβια όντα της γης ως προς την αξία που υποτίθεται πως έχει η ζωή τους. Δημιουργούν μια ιεραρχία στην οποία ο άνθρωπος έχει όλα τα προνόμια, είναι πρώτος και ως εκ τούτου μπορεί να κάνει ό,τι θέλει στον πλανήτη, στα ζώα, στο περιβάλλον. Μοιάζει αρκετά με τον φασισμό, τον ναζισμό, τον σεξισμό και τις υπόλοιπες μορφές καταπίεσης και εξόντωσης που δημιούργησε ο άνθρωπος για τους ανθρώπους.
Για να είσαι αντισπισιστής, σημαίνει ότι έχεις απορρίψει φυσικά και τις μορφές καταπίεσης που αφορούν τον άνθρωπο. Σε συγκινεί ο πόνος των ζώων όπως και του ανθρώπου και θέλεις την απόλυτη ελευθερία για όλα τα είδη που αναπνέουν.
Τι περιλαμβάνουν οι σπισιστικές πρακτικές δηλαδή και τι θέλει να εξαλείψει ο αντισπισισμός;
Το βιομηχανικό σύστημα αναπαραγωγής και εκτροφής ζώων είναι μια εικόνα αυτών των πρακτικών. Μια εταιρία μεταχειρίζεται τα ζώα ακριβώς όπως και τις μηχανές για να παράξει γάλα, κρέας, γούνα και οτιδήποτε άλλο μπορεί και στη συνέχεια να εξοντώσει το ζώο είτε θανατώνοντάς το είτε βασανίζοντάς το μέχρι θανάτου.
Πεθαίνουν 20 ζώα ανά δευτερόλεπτο πάνω σε έρευνες φαρμακευτικών εταιριών ή άλλων εταιριών. Το να χρησιμοποιούνται ζώα για πειράματα ώστε να φτιαχτούν κραγιόν, σαμπουάν ή φάρμακα, είναι λοιπόν μια άλλη μορφή σπισισμού.
Το να αιχμαλωτίζουμε δελφίνια σε θεματικά πάρκα ή άλλες μορφές άγριας ζωής σε κλουβιά αδιαφορώντας για τις συνθήκες ζωής τους και να τα τιμολογούμε βάζοντας πέντε ευρώ είσοδο, είναι επίσης καταπίεση. Οτιδήποτε απορρέει από την καταπίεση, τον βασανισμό ή τον θάνατο των ζώων είναι σπισιμός.
Πότε έγινες vegan και αντισπισιστής;
Σήμερα, είμαι 38. Πριν από 18 χρόνια, όταν έφυγα από την Ελλάδα και πήγα στην Αγγλία για σπουδές, άρχισα να συναναστρέφομαι περισσότερο κόσμο, να ανοίγει το μυαλό μου, να διαβάζω και να παίρνω πληροφορίες. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στην Ελλάδα είμαστε πίσω. Αρχικά έγινα χορτοφάγος, διότι θεώρησα τον vegan τρόπο ζωής υπερβολικό και ελιτίστικο. Μετά από δύο χρόνια όμως άρχισα σταδιακά να κόβω και τα ζωικά προϊόντα, διότι είδα πως δεν τα χρειάζομαι. Έπαιξε σημαντικό ρόλο το γεγονός ότι έφυγα από το σπίτι μου, επειδή μπορούσα να μαγειρεύω μόνος και έβλεπα τι ακριβώς μαγείρευα. Μύριζα το αίμα των κρεάτων για παράδειγμα, ενώ ποτέ πριν δεν είχα ασχοληθεί να ψήσω μια μπριζόλα. Φυσικά, έπαιξε καθοριστικό ρόλο το ότι δεν έμενα πλέον με τους δικούς μου ούτε κι όταν επέστρεψα στην Ελλάδα. Δεν είχα αυτόν τον ψυχολογικό πόλεμο από το κοντινό περιβάλλον, που είχαν αρκετοί φίλοι όταν ξεκίνησαν να γίνονται χορτοφάγοι ή vegan […] Οι περισσότεροι άνθρωποι μάθαμε πως το κρέας και τα ζωικά παράγωγα πρέπει να είναι μέρος της διατροφής μας. Μάθαμε πως είναι φυσιολογικό και γι’ αυτό ενδεχομένως πολλοί άνθρωποι είναι αρνητικοί στο να δουν την άλλη πλευρά, δηλαδή ότι η θανάτωση των ζώων είναι κάτι φρικιαστικό με όποιον τρόπο κι αν συμβαίνει.
Έχεις τραμπουκίσει ποτέ κρεατοφάγους;
Έχω κάνει καβγάδες σε οικογενειακά τραπέζια για το κρέας. Όχι επειδή υπάρχει στο τραπέζι, αλλά επειδή οι άλλοι κρίνουν τον τρόπο διατροφής μου με επιχειρήματα που είναι πολύ ηλίθια για να μπω στη διαδικασία να τα αντικρούσω. Για να γελάσουμε και λίγο, έχω έναν θείο ο οποίος, κάθε φορά που με βλέπει, μου λέει πως θα πάθω καρκίνο επειδή δεν τρώω κρέας. Με νέους ανθρώπους, σπάνια έχω πρόβλημα. Οι περισσότεροι έχουν απορίες σχετικά με το τι γίνεται αφού το κόψεις και με ρωτάνε ή μου λένε μπράβο που τα καταφέρνω και είναι ανοιχτοί στο να δοκιμάσουν. Διάφορες μελέτες δείχνουν πως η χορτοφαγία και ο vegan τρόπος ζωής έχουν αρχίσει να γίνονται αποδεκτές έννοιες κι αυτό με κάνει να πιστεύω πως σιγά-σιγά οι άνθρωποι τείνουν προς αυτήν την πλευρά. Θα πάρει χρόνο, όμως πιστεύω πως λόγω της πληροφόρησης που μπορούμε να έχουμε και της εγγύτητας, θα αποκτήσουμε κι άλλες ηθικές αξίες στο μέλλον.
Έχει κάνει προόδους το αντισπισιστικό κίνημα όλα αυτά χρόνια;
Φυσικά και έχει κάνει – και μάλιστα, πολύ γρήγορη πρόοδο. Ας εξετάσουμε το πιο απλό παράδειγμα. Μερικά χρόνια πριν ήταν must να φοράνε γούνες οι άνθρωποι, σήμερα βλέπουμε από τους περισσότερους πως δεν είναι τόσο αποδεκτό πια το να κουβαλάς ένα γδαρμένο πτώμα στην πλάτη σου σε μια δυτική κοινωνία. Φυσικά υπάρχουν αυτοί που ακόμη θέλουν να ντύνονται με δέρματα ζώων, όμως δεν αποτελεί τάση πια. Οι άνθρωποι βλέπουν πως υπάρχει τρόπος να ντύνονται κι αλλιώς, είτε με συνθετικές γούνες είτε με άλλου είδους πανωφόρια, επειδή κατάλαβαν ότι είναι παράλογο, επειδή είδαν εικόνες για το πώς φτιάχτηκε αυτό που φοράνε και ένιωσαν μέσα τους πως δεν χρειάζεται να υποφέρει ένα ζωντανό για να ντυθούν. Ο σκύλος και η γάτα κάποτε ήταν αδιανόητο να ζουν στο ίδιο σπίτι με τους ανθρώπους. Βλέπουμε πως αργά και σταθερά τους παραχωρήθηκαν συνταγματικά δικαιώματα που αφορούν την κακοποίηση ή την κακομεταχείρισή τους σε ορισμένα μέρη του κόσμου και στην Ελλάδα. Ενώ όμως αντιμετωπίζουμε έτσι τα συγκεκριμένα ζώα, κάποια άλλα τα μαγειρεύουμε, τα χρησιμοποιούμε για πειράματα, πρώτες ύλες. Ξεχνάμε πως όλα τα ζώα έχουν την ικανότητα να νιώσουν ευχαρίστηση, πόνο και θλίψη και πως απλώς εκφράζονται διαφορετικά. […]
Θα έτρωγες ένα ζώο αν είχες ναυαγήσει σε κάποιο νησί και δεν υπήρχε κάτι άλλο να φας;
Ναι. Και όποιος λέει πως δεν θα έτρωγε, λέει ψέματα ή δεν βάζει τον εαυτό του ακριβώς σε αυτήν την κατάσταση. Είναι ζήτημα επιβίωσης και το ένστικτο αυτό είναι τόσο ισχυρό που θα ανάγκαζε κάποιον να φάει και άνθρωπο. Σίγουρα όμως θα έψαχνα πρώτα άλλες μορφές τροφής όπως καρπούς και θα φρόντιζα να είμαι σίγουρος πως είναι η ύστατη επιλογή.
Υπήρξε ποτέ κάποια φάση που να ήρθες σε δύσκολη θέση λόγω της διατροφικής επιλογής σου;
Νομίζω η πιο άβολη στιγμή ως προς αυτό, ήταν όταν πήγα για φαγητό στους γονείς της κοπέλας μου. Όταν την είχα γνωρίσει έτρωγε κρέας, σήμερα το έχει σταματήσει επειδή το αποφάσισε η ίδια. Όταν είχα πάει στους δικούς της, είχε ξεχάσει να τους αναφέρει ότι δεν τρώω ούτε ζωικά παράγωγα ούτε κρέας και η μητέρα της δεν είχε ετοιμάσει τίποτα χορτοφαγικό. Ευτυχώς είχαν χιούμορ και ανοιχτό μυαλό και τελικά μου παρήγγειλαν χορτοφαγική πίτσα.
Πώς φαντάζεται τον ιδανικό κόσμο ένας αντισπισιστής;
Χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς ανισότητα – είτε κοινωνική είτε σχετικά με την καταπίεση των ζώων. Βλέποντας το θέμα ιστορικά, αν αποστασιοποιηθεί κάποιος θα καταλάβει πως τα ζώα ήταν η πρώτη μορφή κεφαλαίου. Η ανθρωπότητα άρχισε να λειτουργεί σαν κατακτητής και όχι σαν μέρος του κόσμου και της φύσης. Υποτάξαμε λοιπόν τα ζώα, τα κάναμε περιουσία μας, τα χρησιμοποιήσαμε στην ανταλλακτική οικονομία. Το ίδιο κάναμε αργότερα και με τους ανθρώπους, χρησιμοποιώντας τους σαν δούλους. Στη συνέχεια η ανθρωπότητα έδωσε μάχες για την κατάργηση της δουλείας. Επίσημα καταργήθηκε, όμως έχουμε βρει άλλους τρόπους να εξουσιάζουμε τους ανθρώπους και να τους χρησιμοποιούμε για δικό μας όφελος. Οι κατευθύνσεις που μπορούμε να πάρουμε είναι δύο. Η μια είναι προς την κοινωνική απελευθέρωση και προϋποθέτει ίδια δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες για τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την καταγωγή, το φύλο, την σεξουαλική τους προτίμηση, το χρώμα τους. Κατ’ επέκταση, τα ζώα θα μπορούν να ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον, είτε στα σπίτια μας σε αστικά κέντρα. Δεν θα τα τρώμε, δεν θα τα κακομεταχειριζόμαστε και δεν θα πληρώνουμε εισιτήρια για να τα βλέπουμε να βασανίζονται σε κάποιο ζωολογικό κήπο. Η άλλη οδός συνεχίζει και επεκτείνει την καταπίεση, τον πόνο και τη βία που βιώνουν άνθρωποι και ζώα.
Έχεις πάρει ποτέ μέρος σε παράνομες δραστηριότητες που αφορούσαν τα δικαιώματα των ζώων;
Nαι, στην Αγγλία γίνονται συχνά απελευθερώσεις ζώων από pet shop. Είναι και οι δράσεις που με αφορούσαν περισσότερο εκείνο το διάστημα, γιατί ήμουν αρκετά ευαισθητοποιημένος ως προς τα σκυλιά από μικρός. Είναι άρρωστο ότι, όπως και στους ανθρώπους, επιλέγουμε τους σκύλους και τις γάτες ανάλογα με τη ράτσα τους και το πόσο ακριβή είναι. Έχει στηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία ακριβώς πάνω στον διαχωρισμό των σκύλων και άλλων ζώων ανάμεσα σε καλή και κακή ράτσα ή φθηνή και ακριβή. Την ώρα που αδέσποτα σκυλιά πεθαίνουν στον δρόμο, άλλα σκυλιά ράτσας γίνονται μηχανές αναπαραγωγής στα υπόγεια των pet shop για να ικανοποιήσουν τη συμπλεγματική ανωτερότητα του κάθε ιδιοκτήτη που θα αγοράσει έναν σκύλο ράτσας για να ικανοποιήσει το εγωιστικό του συναίσθημα. Θα αδιαφορήσει που η μητέρα του ζώου πέθανε από τις επαναλαμβανόμενες γέννες ή έζησε όλη τη ζωή της σε ένα ατομικό κλουβί που ίσα-ίσα τη χωρούσε. Το ότι είναι νόμιμο να πωλούνται ζώα και αν είναι «ελαττωματικά» να θανατώνονται ήταν αυτό που με έβαλε στη διαδικασία να το κάνω.
Αυτό που κάναμε ήταν να σπάσουμε το τζάμι και να μπούμε στο μαγαζί. Πήραμε όσα κλουβιά βρήκαμε και τα μεταφέραμε σε άλλους χώρους, σπάσαμε τις κλειδαριές, τα περιθάλψαμε και τα δώσαμε σε φιλόζωους λίγο αργότερα. Στην Ελλάδα έχω πάρει μέρος μόνο σε διαμαρτυρίες υπέρ των ζώων.
Πρόσφατα έγινε μια επίθεση σε ένα κρεοπωλείο στα Εξάρχεια. Θέλεις να μου πεις τη γνώμη σου γι’ αυτό;
Διάβασα για το περιστατικό, τις αντιδράσεις που υπήρξαν – θετικές και αρνητικές. Η άποψή μου είναι πως σπάζοντας ένα κρεοπωλείο δεν κάνεις κάποια ιδιαίτερη αλλαγή, αλλά ούτε και να το καταδικάσω μπορώ. Αυτό που γνωρίζω είναι πως θα προτιμούσα να δω να σώζουν ζώα που είναι ήδη ζωντανά και να εξηγήσουν το μήνυμά τους χωρίς απειλές, λαμβάνοντας υπόψη τους πως πρέπει να θέσουν τις βάσεις στην κοινωνία για να καταλάβει αυτά που έχουν να πουν. Δεν μπορείς να αλλάξεις μια συνήθεια αιώνων με απειλές. Θα πρέπει να πείσεις τον άνθρωπο να αναθεωρήσει τη συνήθεια μονάχος του.
πηγή: https://www.vice.com/
