Σύγχυση επικρατεί μεταξύ αυτοαπασχολούμενων σε σχέση με τη διαδικασία επιστροφής πιστωτικού υπολοίπου σε όσους κατέβαλαν επιπλέον ποσό για ασφαλιστικές εισφορέςσε σχέση με εκείνο που αντιστοιχούσε στο καθαρό εισόδημα το οποίο δήλωσαν το 2016.
του Δημήτρη Κατσαγάνη
Και αυτό, γιατί οι σχετικές διαδικασίες τις οποίες προβλέπει η σχετική νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο διαφέρουν από εκείνες που προβλέπει η εγκύκλιος που εκδόθηκε πριν δέκα μέρες.
Ταυτόχρονα, η ίδια εγκύκλιος ορίζει δύο διαφορετικές διαδικασίες για το ίδιο θέμα.
Συγκεκριμένα:
-Η νομοθετική ρύθμιση δεν δίνει τη δυνατότητα επιστροφής πιστωτικών υπολοίπων, εφόσον υπάρχουν οφειλές στα Ταμεία.
-Ωστόσο, η εγκύκλιος ορίζει ότι η επιστροφή μπορεί να γίνει, εκτός αν ο δικαιούχος αιτηθεί να συμψηφισθούν τα υπόλοιπα αυτά με μελλοντικές οφειλές. Στην ίδια εγκύκλιο, όμως, ορίζεται πως ο συμψηφισμός αυτός μπορεί να γίνει με τρέχουσες οφειλές του 2018.
Υπενθυμίζεται πως η δυνατότητα σχετικής επιστροφής αφορά όσους επαγγελματίες δήλωσαν για το 2015 υψηλότερο εισόδημα σε σχέση με το 2016 (και σε κάθε περίπτωση πάνω από 7.032 ευρώ σε ετήσια βάση) και έτσι κατέβαλαν αναλόγως υψηλότερες εισφορές το 2017.
Η θετική διαφορά (ή πιστωτικό υπόλοιπο) μεταξύ καταβληθεισών εισφορών (με βάση το καθαρό εισόδημα του 2015) και των καταβλητέων εισφορών (με βάση το καθαρό δηλωτέο εισόδημα του 2016) πρέπει από τον επόμενο μήνα να επιστραφεί.
Το υπουργείο, όμως, δεν έχει ξεκαθαρίσει πλήρως τη σχετική διαδικασία, όπως επισημαίνουν στο Capital.gr ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και εκπρόσωποι των αυτοαπασχολουμένων. Αναλυτικότερα:
1) Ρύθμιση: Καμία επιστροφή σε όσους χρωστούν
Η νομοθετική ρύθμιση, την οποία πέρασε η κυβέρνηση τον περασμένο Σεπτέμβριο, ορίζει ότι οι επιστροφές πιστωτικών υπολοίπων θα γίνονται μόνο εφόσον δεν υπάρχουν οφειλές προς τα Ταμεία. Σε διαφορετική περίπτωση, τα υπόλοιπα αυτά δεν θα επιστρέφονται, όπως προκύπτει από την σχετική ρύθμιση.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται αυτολεξεί πως “στις περιπτώσεις ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων, προκειμένου να προσδιοριστεί ότι πρόκειται για πράγματι αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές και ότι δεν υπάρχουν χρέη προς τον φορέα, είναι απαραίτητο να έχει προηγηθεί διαδικασία της εκκαθάρισης. Κατόπιν αυτής, αν στο τέλος του έτους προκύπτει ότι τα παραπάνω πρόσωπα έχουν καταβάλει επιπλέον εισφορές, και εφόσον δεν έχουν οφειλές, το υπερβάλλον ποσό επιστρέφεται”.
2) Εγκύκλιος – α’ εκδοχή: Επιστροφή ή συμψηφισμός με μελλοντικές οφειλές
Η εγκύκλιος, όμως, που εκδόθηκε στις 14 Φλεβάρη, για να διευκρινίσει τον τρόπο εκκαθάρισης των εισφορών του 2016, μαζί και την επιστροφή των πιστωτικών υπολοίπων λέει διαφορετικά πράγματα.
Το πρώτο σημείο της σχετικής εγκυκλίου που διαφέρει από όσα αναφέρονται στη προαναφερθείσα ρύθμιση προβλέπει πως τα πιστωτικά υπόλοιπα θα επιστρέφονται ακόμα και αν υπάρχουν οφειλές των αυτοασφαλισμένων.
Ο δικαιούχος τους μπορεί ο ίδιος -αν το ζητήσει από τον ΕΦΚΑ- να συμψηφίσει τα υπόλοιπα αυτά με ενδεχόμενες μελλοντικές (και όχι παρελθούσες) οφειλές του προς τα Ταμεία.
Συγκεκριμένα, στην εν λόγω εγκύκλιο αναφέρεται πως “σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύψει ότι ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει επιπλέον ποσό (πιστωτικό υπόλοιπο), αυτό επιστρέφεται αυτόματα, με πίστωση του τραπεζικού λογαριασμού που έχει δηλώσει ο ασφαλισμένος, μέχρι την 31/1 του επόμενου έτους (ημερομηνία λήξης καταβολής των μηνιαίων δόσεων οφειλής σε περίπτωση χρεωστικού υπολοίπου), ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχει οφειλή του ασφαλισμένου για οποιαδήποτε αιτία προς τον ΕΦΚΑ ή το ΚΕΑΟ ή τους λοιπούς φορείς για τους οποίους συνεισπράττει ο ΕΦΚΑ ασφαλιστικές εισφορές (ΕΤΕΑΕΠ, ΟΑΕΔ, ΕΟΠΥΥ) ή ο ασφαλισμένος έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών
Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν επιθυμεί την επιστροφή του πιστωτικού υπολοίπου, αυτό μπορεί να παραμείνει στον λογαριασμό του και να συμψηφιστεί με τις ασφαλιστικές εισφορές του επόμενου ή των επόμενων μηνών, εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα έως 31/12 του έτους που αφορά η εκκαθάριση”.
Σημειώνουμε ότι η ως άνω επιστροφή πιστωτικού υπολοίπου διενεργείται σε περίπτωση που το προς επιστροφή ποσό υπερβαίνει το ποσό των 50 ευρώ. Εάν το προς επιστροφή ποσό είναι μικρότερο, αυτό παραμένει ως πιστωτικό υπόλοιπο και συμψηφίζεται με τις ασφαλιστικές εισφορές του επόμενου ή των επόμενων μηνών. Σε περίπτωση που υπάρχει διακοπή ασφάλισης, και ως εκ τούτου δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, το πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται στον ασφαλισμένο, ανεξαρτήτως ύψους.
3) Εγκύκλιος – β΄ εκδοχή: Επιστροφή ή συμψηφισμός με οφειλές του 2018
Η ίδια η εγκύκλιος της 14ης Φλεβάρη διαφοροποιεί στη συνέχεια τους όρους της επιστροφής των πιστωτικών υπολοίπων. Η διαφοροποίηση αυτή αφορά τόσα τα οριζόμενα στη νομοθετική ρύθμιση, όσο και τα οριζόμενα στην ίδια την εγκύκλιο.
Και αυτό γιατί αφενός προβλέπει τη δυνατότητα επιστροφής των πιστωτικών υπολοίπων, αφετέρου ορίζει ότι αυτή πρέπει να γίνει εντός 2μήνου από την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης και, προπαντός, ότι τα πιστωτικά υπόλοιπα θα συμψηφισθούν με καθυστερούμενες οφειλές του τρέχοντος έτους (και όχι μόνο με ενδεχόμενες μελλοντικές οφειλές όπως ορίζει παραπάνω η ίδια εγκύκλιος).
Χαρακτηριστικά, η σχετική εγκύκλιος σημειώνει πως:
“Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύψει ότι ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει επιπλέον ποσό (πιστωτικό υπόλοιπο), αυτό επιστρέφεται αυτόματα στον ασφαλισμένο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα ανωτέρω, εντός διμήνου από την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης, εκτός και εάν ο ασφαλισμένος υποβάλλει αίτημα προκειμένου το ποσό να παραμείνει ως πιστωτικό υπόλοιπο στον ΕΦΚΑ.
Σημειώνεται ότι, εάν υπάρχουν καθυστερούμενες ασφαλιστικές εισφορές μηνών του έτους 2018 μέχρι την εκκαθάριση, αυτές εξοφλούνται από το πιστωτικό υπόλοιπο, και τυχόν εναπομείναν πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται στον ασφαλισμένο”.
