Στις εννέα ταινίες Α’ προβολής, οι περισσότερες εστιάζουν στα γοητευτικά μυστήρια της γυναικείας φύσης
του Γιάννη Ζουμπουλάκη*
(Woman at war, Ισλανδία, 2018).
Κοινωνική ταινία του Μπένεντικτ Ερλινγκστον.
Η ισλανδική ταινία που απέσπασε το βραβείο Lux του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2018 (απονέμεται σε ταινίες κοινωνικού προσανατολισμού) είναι το ολοκληρωμένο πορτρέτο μιας σύγχρονης, δυναμικής ακτιβίστριας, την οποία παρακολουθούμε κατά τη διάρκεια του προσωπικού πολέμου που έχει κηρύξει κατά της τοπικής βιομηχανίας αλουμινίου στο Ρέικιαβικ. Η βιομηχανία στοχεύει στο κέρδος εις βάρος της ήδη ταλαιπωρημένης και μονίμως απειλούμενης φύσης και η 50χρονη Μαρία (Χαλντόρα Γκεϊρχασντότιρ) καταφέρνει να μας παρασύρει με το πηγαίο πάθος και την αδιαπραγμάτευτη στάση της.
Είναι μια σύγχρονη αμαζόνα, με άποψη για τη ζωή και που όταν δεν μάχεται για τον σκοπό της εργάζεται ως δασκάλα της τοπικής μουσικής χορωδίας. Αποφεύγοντας κάθε ίχνος διδακτισμού, ο σκηνοθέτης Μπένεντικτ Ερλινγκστον παραμένει απολύτως αφοσιωμένος στην αποκρυπτογράφηση του εσωτερικού κόσμου αυτής της γυναίκας μέσα από σκηνές όπου τη βλέπουμε να συνδιαλέγεται με άλλους ανθρώπους προσπαθώντας να υποστηρίξει τον αγώνα της για δικαιοσύνη. Βαθμολογία:3
Μαίρη, η Βασίλισσα της Σκωτίας
(Mary Queen of Scots, Αγγλία, 2018). Δράμα εποχής της Τζόζι Ρουρκ.
Δύο δυναμικές, πανέξυπνες γυναίκες με εξουσία «παγιδευμένες» μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο, πατριαρχικό κόσμο που στην πραγματικότητα δεν τις θέλει στον θρόνο, βρίσκονται στο επίκεντρο μιας ταινίας που αποτελεί κινηματογραφικό ντεμπούτο της Τζόζι Ρουρκ, γνωστής από τη δουλειά της στο βρετανικό θέατρο. Με οδηγό το βιβλίο «Queen of Scots: The True Life of Mary Stuart» του Τζον Γκάι, η ταινία μάς μεταφέρει στους διαδρόμους των παλατιών της Αγγλίας και της Σκωτίας του 16ου αιώνα και εστιάζει στις συνωμοσίες και στις δολοπλοκίες που η βασίλισσα της Σκωτίας Μαίρη (Σίρσα Ρόναν) και η αντίπαλός της βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ (Μάργκοτ Ρόμπι) έπρεπε διαρκώς να αντιμετωπίσουν (ή να στήνουν) προκειμένου να παραμείνουν στον θρόνο. Αν και αντίζηλες, οι δύο γυναίκες στην ουσία αλληλοθαυμάζονταν και κοινός εχθρός τους ήταν ο μισογυνισμός και η αμφισβήτηση του φύλου τους. Αυτά τα στοιχεία ενδιαφέρουν τη Ρουρκ, που σκηνοθέτησε ακαδημαϊκά την ιστορία της στοχεύοντας σε μια αδιόρατη σύνδεση μιας παλιάς ιστορίας με τη σύγχρονη εποχή. Η «Μαίρη, η Βασίλισσα της Σκωτίας» προτάθηκε για τα Οσκαρ κοστουμιών και μακιγιάζ/κομμώσεων. Βαθμολογία: 2
Η Dilili στο Παρίσι
(Dilili à Paris, Γαλλία, 2018), του Μισέλ Οσελό.
Ευφάνταστο γαλλικό κινούμενο σχέδιο που έκανε την πρεμιέρα στην Ελλάδα πριν από λίγο καιρό στο πλαίσιο του 1ου Παιδικού και Εφηβικού Φεστιβάλ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Είναι το οδοιπορικό μιας μικρής Αφρικανής στην πανέμορφη Πόλη του Φωτός, το Παρίσι, την εποχή της Μπελ Επόκ.
Στην προσπάθειά της να εξιχνιάσει ένα μυστήριο γύρω από εξαφανισμένα κορίτσια, η Ντιλιλί συλλέγει στοιχεία από μια μικρή «στρατιά» επιφανών προσωπικοτήτων, από τον Παστέρ ως τον Μονέ, από τον Προυστ ως τη μαντάμ Κιουρί.
Πανέμορφη, ποιητική και πραγματικά πρωτότυπη ταινία χειροποίητου κινούμενου σχεδίου, με τη σφραγίδα τον θρυλικού γάλλου κομίστα Μισέλ Οσελό, δημιουργού των «Ο Κιρικού και η Μάγισσα» και «Αζούρ και Ασμάρ». Βαθμολογία: 3
Εγώ η Ολγα
(Ja, Olga Hepnarova, Τσεχία, 2016), των Κέτρ Κάζντα, Τόμας Γουάινραμπ.
Ακόμα μια αληθινή ιστορία για αυτή την εβδομάδα, εκείνη της Ολγκα Χεπνάροβα, της τελευταίας Τσέχας που καταδικάστηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού. Το γιατί έφτασε ως εκεί είναι το δυσάρεστο «ταξίδι» μιας πολύ συνεπούς στο ύφος της ταινίας, η οποία εξετάζει κάθε πτυχή της δύσκολης παιδικής ηλικίας της Χεπνάροβα, από την αυστηρότητα του οικογενειακού της πλαισίου ως το bullying από τους συνομηλίκους της στη δεκαετία του 1960. Αποξένωση, περιθωριοποίηση, ψυχική διαταραχή και εν συνεχεία «εκδίκηση» μέσω ενός φρικτού εγκλήματος.
Η ταινία, που άνοιξε το Πανόραμα του Φεστιβάλ Βερολίνου 2017, ξεχωρίζει χάρη στην αποστασιοποιημένη αλλά διεισδυτική ματιά των σκηνοθετών της πάνω σε μια κοινωνία σήψης, την οποία όμως δεν κρίνουν πολιτικά όσο και για την ηλεκτρισμένη ερμηνεία της Μιχαλίνα Ολζάνκα σε έναν ρόλο που σίγουρα θα την ακολουθεί για πολύ καιρό ακόμα. Βαθμολογία: 3
«Χοντρός και Λιγνός»
(Stan & Ollie, ΗΠΑ/ Καναδάς/ Αγγλία, 2018). Δραματική βιογραφική του Τζον Μπερντ.
Ξεχασμένοι εδώ και καιρό, οι θρύλοι της κωμωδίας Σταν Λόρελ (1890 – 1965) και Ολιβερ Χάρντι (1892 – 1957) «ανασταίνονται» μέσα από την κινηματογραφική αυτή βιογραφία που εστιάζει σε μια από τις πιο θλιβερές περιόδους της καριέρας τους, αδιαφορώντας τελείως για τις μέρες δόξας. Οταν στη δεκαετία του 1940 το ντουέτο είχε πια ξεπεραστεί, σύντομα οδηγήθηκε στην παρακμή.
Οι δύο κωμικοί πήραν διαφορετικούς δρόμους αλλά από τη στιγμή που δεν ήταν πια μαζί, δεν μπόρεσαν να βρουν και την ανάλογη επιτυχία. Τελευταία ευκαιρία για μια ανάκαμψή τους τούς δόθηκε το 1953, όταν συμφώνησαν να κάνουν μια περιοδεία στην Αγγλία με απώτερο στόχο μια τελευταία μεγάλου μήκους ταινία.
Η ταινία εξετάζει τη σχέση τους έτσι όπως είχε διαμορφωθεί ενώ είχαν πια μεγαλώσει, βαρύνει, χάσει την παλιά τους αίγλη. Είναι μια συγκινητική αν και κάπως ακαδημαϊκά φτιαγμένη ταινία πάνω σε δύο διάσημους μεροκαματιάρηδες της κωμωδίας, τους οποίους υποδύονται με πραγματική χημεία μεταξύ τους ο Στιβ Κούγκαν (Λιγνός) και ο Τζον Σ. Ράιλι (Χοντρός). Βαθμολογία: 2 ½
Το νησί της αποπλάνησης
(Serenity, ΗΠΑ, 2019). Ψυχολογικό θρίλερ του Στίβεν Νάιτ.
Δεν θα περάσει πολλή ώρα από τη στιγμή που ο θεατής θα αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι κάτι πολύ αλλόκοτο υπάρχει στην ιστορία του Μπέικερ Ντιλ (Μάθιου Μακόναχι), ενός μοναχικού βετεράνου του πολέμου στο Ιράκ που πλέον ζει μισθώνοντας το σκάφος του για το κυνήγι μεγαλόσωμων ψαριών (τόνοι, ξιφίες, καρχαρίες), απομονωμένος από τον υπόλοιπο κόσμο στο νησί Πλίμουθ.
Η πρώην γυναίκα του (Αν Χάθαγουεϊ), με την οποία έχει κάνει ένα παιδί, τον πλησιάζει και του προτείνει να σκοτώσει τον νυν πάμπλουτο σύζυγό της (Τζέισον Κλαρκ) που την κακοποιεί και ταλαιπωρεί το παιδί τους.
Ομως κάτι δεν κολλά στην όλη ιστορία. Αναρωτιέσαι, ας πούμε, πώς και ο νυν σύζυγος δεν ξέρει τίποτε για τον ίδιο τον Μπέικερ; Και γιατί ένας άνθρωπος με τόσα λεφτά που θέλει να κυνηγήσει τόνο καταλήγει σε μια σακαράκα όπως το σκάφος του Μπέικερ; Και ποιος είναι ο ρόλος ενός μυστηριώδους τύπου με το κοστούμι (Τζέρεμι Στρονγκ) που ξέρει για το σχέδιο της γυναίκας και το λέει στον πρώην σύζυγό της; Αργότερα, όταν η ταινία αρχίζει να δείχνει τις πραγματικές της προθέσεις της και ενώ ο Μπέικερ όπως ο αστυνομικός Τέντι Ντάνιελς του Λεονάρντο Ντι Κάπριο στο «Νησί των καταραμένων» οδηγείται προς την πλήρη κατάρρευση, όλες αυτές οι απορίες βρίσκουν την απάντησή τους.
Γιατί το «Νησί της αποπλάνησης», τόσο στην πλοκή του όσο και ως ταινία, είναι πέρα από κάθε τι ένα παιχνίδι μυαλού που πατά όχι και με τόση σιγουριά στα ίχνη και στο στυλιζάρισμα ενός παραδοσιακού φιλμ νουάρ. Βαθμολογία: 1 ½
Χίτλερ εναντίον Πικάσο
(Hitler Versus Picasso and the others, Ιταλία/ Γαλλία/ Γερμανία, 2018). Ντοκιμαντέρ του Κλάουντιο Πόλι.
To ενδιαφέρον αυτό ντοκιμαντέρ μιλάει για τη λεηλασία της πολιτισμικής κληρονομιάς της Ευρώπης από τους ναζιστές, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου άρπαξαν εκατοντάδες χιλιάδες πίνακες και άλλα έργα τέχνης από μουσεία ή προσωπικές συλλογές – ιδίως Εβραίων.
Ενα από τα ερωτήματα που το ντοκιμαντέρ προσπαθεί να φωτίσει είναι τι απέγιναν αυτοί οι θησαυροί, καθώς δεκάδες χιλιάδες έργα από τα περίπου 600.000 που εκλάπησαν εξακολουθούν να αγνοούνται. Στο πρώτο μέρος η ταινία με σκηνές αρχείου δείχνει την ασυγκράτητη βουλιμία των ναζιστών για τα έργα τέχνης (ειδικά από τον Χέρμαν Γκέρινγκ, τον αρχηγό της Λούφτβάφε) και αργότερα εστιάζει σε μερικές μεμονωμένες ιστορίες κλοπών, σε Γαλλία και Ολλανδία.
Ανάμεσά τους εκείνη του διάσημου συλλέκτη και εμπόρου τέχνης Πολ Ρόζενμπεργκ, στην κατοχή του οποίου βρισκόταν η «Καθιστή γυναίκα» του Ματίς που εκλάπη από τους ναζί και το χαϊλάιτ του ντοκιμαντέρ η περίπτωση των κλεμμένων έργων που βρέθηκαν στο σπίτι του Κορνέλιους Γκούρλιτ στο Μόναχο το 2012: 1.280 έργα τέχνης βρίσκονταν κρυμμένα εκεί, όλα κλοπές του πατέρα του Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ, ο οποίος ήταν έμπορος τέχνης, συνεργάτης των ναζιστών.
Η αφήγηση είναι του ιταλού ηθοποιού Τόνι Σερβίλο, αλλά η φωνή του έλληνα αφηγητή της μεταγλώττισης έχει τη ζεστασιά προγράμματος κομπιούτερ. Βαθμολογία: 2 ½
Πιστό αντίγραφο
(Replicas, ΗΠΑ, 2017), του Τζέφρεϊ Νάχμανοφ.
Ενας επιστήμονας (Κιάνου Ριβς) που δουλεύει πάνω σε κυβερνητικό πρόγραμμα με στόχο την επαναφορά των νεκρών στον κόσμο των ζωντανών, θα κάνει πειράματα πάνω στα πτώματα των μελών της οικογένειάς του που σκοτώθηκαν σε τροχαίο όπου οδηγούσε ο ίδιος. Μια ιδέα που από μόνη της ακούγεται υπερβολική, μετουσιώνεται σε αυτή τη φτηνιάρικη παραλλαγή του μύθου του Φρανκενστάιν, στην οποία όλα γίνονται πολύ εύκολα, πολύ πρόχειρα και χωρίς τίποτε το κινηματογραφικά γοητευτικό στην όλη διαδικασία. Βαθμολογία: 1
Η αρχή της ισότητας
(On the basis of sex, ΗΠΑ, 2018),της Μίμι Λέντερ.
Κινηματογραφική «αναπαράσταση» της πραγματικής ιστορίας της δικηγόρου Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπουργκ (Φελίσιτι Τζόουνς), η οποία αγωνίστηκε για την ισότητα στα δικαιώματα ανδρών και γυναικών στοχεύοντας στην αλλαγή του τρόπου αντιμετώπισης των σεξουαλικών διακρίσεων από τα δικαστήρια. Βαθμολογία:-
Βαθµολογία. 5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: µέτρια, 0: απαράδεκτη
*Ο Γιάννης Ζουμπουλάκης είναι κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα
το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
