Δύο ταινίες πάνω σε ανθρώπους με όραμα ξεχωρίζουν αυτή την εβδομάδα στις αίθουσες που κατακλύζονται από νέες αφίξεις – 12 για την ακρίβεια
του Γιάννη Ζουμπουλάκη*
«Ο καθηγητής και ο τρελός»(«The professor and the madman», Ιρλανδία, 2019).
Βιογραφικό δράμα του Φαρχάντ Σαφίνια
Η απόφαση για τη δημιουργία του σημαντικότερου λεξικού στον κόσμο, του λεξικού της Οξφόρδης, υπήρξε το αποτέλεσμα της ακούραστης επιμονής και του ακλόνητου πείσματος του Τζέιμς Μάρεϊ (Μελ Γκίμπσον), ενός σκωτσέζου γλωσσολόγου που μπορούσε να μιλήσει πάρα πολλές γλώσσες, αν και δεν είχε πανεπιστημιακή μόρφωση. Και όμως, αυτός ο λάτρης των λέξεων ήταν που κατάφερε να πείσει το συντηρητικό διοικητικό συμβούλιο των Ακαδημαϊκών της Οξφόρδης να ξεκινήσει την εκστρατεία δημιουργίας του λεξικού που χρειάστηκε 70 χρόνια για να ολοκληρωθεί.
Στην πορεία, όλως παραδόξως, ένας από τους πολυτιμότερους βοηθούς του Μάρεϊ έμελλε να γίνει δι’ αλληλογραφίας ο Γουίλιαμ Μάινορ (Σον Πεν), αμερικανός γιατρός και βετεράνος του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου ο οποίος είχε οδηγηθεί στην παράνοια και στον φόνο (ήταν έγκλειστος σε ψυχιατρική κλινική της Αγγλίας).
Συνδέοντας αυτούς τους φαινομενικά ασύνδετους κρίκους, δύο εντελώς ανόμοιους μεταξύ τους, ασυνήθιστους χαρακτήρες, η ταινία με αγάπη και ανάγκη να προσφέρει γνώση, εξετάζει τα πρώτα, δύσκολα χρόνια της δημιουργίας του «λεξικού της δημοκρατίας» αλλά και τον κόπο που χρειάστηκε να καταβληθεί για την «καταγραφή της εξέλιξης του νοήματος».
Από τις ιστορίες των δύο κεντρικών ηρώων που μοιράζονται το κατά δύναμιν ισομερώς, εκείνη του Μάρεϊ είναι σαφώς πιο ελκυστική, αν και ο ρόλος του Μάινορ είναι πιο αβανταδόρικος και φαντεζί (κυρίως επειδή υπάρχει εξέλιξη στην προσωπικότητά του.
Ως ντουέτο οι δύο βασικοί ηθοποιοί δεν μοιράζονται και τόσες σκηνές όσες η ταινία υπόσχεται. Με τη σκωτσέζικη προφορά του ο Γκίμπσον είναι εντελώς μέσα στο πετσί του ρόλου. Από την άλλη πλευρά, η υπερβολή τόσο στο παίξιμο όσο και στην εμφάνιση του Πεν (που με τα μακριά μούσια και το βλοσυρό πρόσωπο συχνά θυμίζει Ταλιμπάν) ενίοτε λειτουργεί κάπως ανασταλτικά.Βαθμολογία: 3
«Κωδικός Κολίμπρι»
(«The Hummingbird project», HΠΑ, 2018). Δραματική περιπέτεια του Κιμ Ενγκογιέν
Αν και αυτή η ταινία είναι γεμάτη με λεπτομέρειες πάνω στην κατασκευή του φιλόδοξου μηχανολογικού έργου που προσπαθούν να υλοποιήσουν δύο ξαδέλφια από τη Νέα Υόρκη, ελάχιστη σημασία τελικά έχουν αυτές οι λεπτομέρειες. Τα δύο ξαδέλφια (Τζέσι Αϊζενμπεργκ – ο δαιμόνιος, επικοινωνιακός πωλητής, Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ – ο ιδιοφυής αλλά αντικοινωνικός εγκέφαλος της επιστήμης) έχουν οραματιστεί τη δημιουργία μιας υπόγειας οπτικής ίνας που θα συνδέει τη Νέα Υόρκη με το Κάνσας Σίτι έτσι ώστε ακόμα και το ένα δευτερόλεπτο καλύτερης σύνδεσης να προσφέρει πακτωλούς εκατομμυρίων στις χρηματιστηριακές συναλλαγές υψηλής συχνότητας των διεθνών αγορών.
Ωστόσο, σημασία στην ταινία έχουν οι ανθρώπινες σχέσεις. Τόσο των δύο αυτών ανθρώπων μεταξύ τους όσο και με τον κόσμο που συναντούν· από τη «σκύλα» ανταγωνίστρια και πρώην εργοδότριά τους (Σάλμα Χάγεκ) που θέλει να τους καταστρέψει, μέχρι τον χωρικό της κοινότητας Αμις (Γιόχαν Χέλντενμπεργκ) που δεν τους επιτρέπει να σκάψουν κάτω από τη γη του διότι, όπως υποστηρίζει, «ο κόσμος που τρέχει γρηγορότερα δεν είναι απαραιτήτως καλύτερος». Βασισμένο σε μια αληθινή ιστορία, το φιλμ του Κιμ Ενγκογιέν σκανάρει την αρνητική πλευρά του αμερικανικού ονείρου και παρά την ελαφριά διδακτικότητά του, εμμένει στη ματαιότητα της απόκτησης όλο και περισσότερων χρημάτων όταν τελικά η ζωή είναι αλλού.Βαθμολογία: 3
«Ευτυχισμένος Λάζαρος»
(«Lazzaro felice», Ιταλία / Ελβετία / Γαλλία / Γερμανία, 2018). Αλληγορία της Αλίτσε Ρορβάχερ
Η σχέση φύσης – ανθρώπου παίζει καθοριστικό ρόλο στο σκηνοθετικό όραμα της Ιταλίδας Αλίτσε Ρορβάχερ, αρκεί να θυμηθούμε τα «Θαύματα», τη δεύτερη ταινία της (και εκείνη που την έκανε γνωστή), μια μυστικιστική ματιά πάνω στη ζωή μιας πολυμελούς οικογένειας απομονωμένης στην επαρχία. Ενας «άλλος κόσμος» πρωταγωνιστεί και στην τελευταία ταινία της σκηνοθέτριας, που εξετάζει τη ζωή μιας κοινότητας δουλοπάροικων που υπηρετεί μια μαρκησία σε μια ακαθόριστη εποχή.
Ενώ η «επίμορτη αγροληψία» ανήκει πλέον στο παρελθόν, η μαρκησία εκμεταλλεύεται το προσωπικό της που δεν έχει ιδέα για το τι συμβαίνει στον έξω κόσμο (μάλιστα, η κεντρική ιδέα της ταινίας είναι βασισμένη σε πραγματικό περιστατικό που συνέβη στην Ιταλία τη δεκαετία του 1980). Ενας από τους υπηρέτες, ο νεαρός Λαζάρο (Αντριάνο Ταρντιόλο), θα γίνει ο πλοηγός της ιστορίας, άξονας της οποίας είναι η σχέση του με τον αριστοκράτη συνομήλικό του Τανκρέντι (Λούκα Τσικοβάνι).
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η Ρορβάχερ σκηνοθέτησε ένα μυστηριώδες, παράξενο ταξίδι στον χωροχρόνο, ένα σύγχρονο παραμύθι όπου ελάχιστα εξηγούνται και πολλά υπονοούνται (το σχόλιο για το μεταναστευτικό για παράδειγμα). Μια ευαίσθητη, εύθραυστη σχεδόν ταινία που ζητεί να την παρακολουθήσουμε χωρίς να θέσουμε ερωτήματα για την πλοκή αλλά να φύγουμε από την αίθουσα με πολλά ερωτήματα για τα νοήματά της. Βαθμολογία: 2½
«Ντάμπο»
(«Dumbo», ΗΠΑ, 2019). Παιδική φαντασίας του Τιμ Μπάρτον
Επιστροφή στον μύθο της ταινίας «Ντάμπο, το ελεφαντάκι» της Ντίσνεϊ που έκανε την εμφάνισή της στις αίθουσες πριν από 80 χρόνια και σήμερα επανέρχεται σε μια live-action περιπέτεια, παραμυθένια μεν αλλά και συγχρόνως σκοτεινή, όπως θα περίμενε κανείς από τον δημιουργό της, τον Τιμ Μπάρτον. Ο αμερικανός σκηνοθέτης (που έχει ασχοληθεί με τη μεταφορά στον κινηματογράφο κλασικών παραμυθιών όπως η «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» και ο «Τσάρλι και το εργοστάσιο σοκολάτας») χρησιμοποιεί ως εργαλείο το παραμύθι των Ελεν Αμπερσον και Χάρολντ Περλ και τιμώντας μία από τις πιο αγαπημένες ταινίες του, αποτίνει φόρο τιμής στον μαγικό και ανεξάντλητο κόσμο των «τεράτων».
Ανάμεσα στους πολλούς ηθοποιούς που πλαισιώνουν το αμίλητο ελεφαντάκι με τα αφτιά-φτερά βρίσκουμε την Εύα Γκριν, τον Κόλιν Φάρελ, τον Μάικλ Κίτον και τον Ντάνι Ντε Βίτo, τον αξέχαστο Πιγκουίνο στην ταινία «Ο Μπάτμαν επιστρέφει» του Μπάρτον.Προβάλλεται μεταγλωττισμένη, με υποτίτλους, σε 3D ή 2D. Βαθμολογία: 2
«Ο άγγελος»
(«El Angel», Αργεντινή / Ισπανία, 2018). Βιογραφικό δράμα του Λουίς Ορτέγκα
Το χρονικό ενός έφηβου δολοφόνου, βασισμένο μάλιστα σε αληθινά περιστατικά που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη της Αργεντινής όπου συνέβησαν αρχές της δεκαετίας του 1970, έγινε το σκηνοθετικό ντεμπούτο του νεαρού και σίγουρα ταλαντούχου Λουίς Ορτέγκα (παραγωγή του Πέδρο Αλμοδόβαρ).
Ο Αγγελος του τίτλου, κυριολεκτικά ένας Αγγελος του Θανάτου, είναι ο Κάρλος Ρομπλέδο Πουτς (Λορέντζο Φέρο), ένας έφηβος με ξανθές μπούκλες, γαλανά μάτια και κοριτσίστικα χαρακτηριστικά που, ενώ τα έχει όλα, χωρίς λόγο και αιτία γίνεται κλέφτης και εν συνεχεία δολοφόνος· λες και η όλη διαδικασία είναι για εκείνον κάτι το απολύτως φυσιολογικό.
Το νοσηρό πορτρέτο αυτού του άψυχου τέρατος εικονογραφείται με συνέπεια από τον Ορτέγκα, ο οποίος βέβαια, πονηρά, ντύνει τη δυσάρεστη ιστορία του με όμορφα πλάνα και νοσταλγική 70s μουσική (η σκηνική ακρίβεια είναι εντυπωσιακή) προκειμένου να εξωραΐσει το θέαμα.
Αν κάτι με ενόχλησε εδώ είναι η αίσθηση μιας περίεργης συμπάθειας (πολύ κοντά στα όρια του θαυμασμού) του δημιουργού προς το τερατώδες «αντικείμενο» της ταινίας του.
Μια αποστασιοποιημένη ματιά θα ήταν προτιμότερη, το παράδειγμα του «Εν ψυχρώ» του Ρίτσαρντ Μπρουκς παραμένει ζωντανό. Βαθμολογία: 2
«Ελεύθερο θέμα»
(Ελλάδα, 2018). Κοινωνική ταινία της Στέλλας Θεοδωράκη
Η Θεοδώρα Τζήμου υποδύεται την αντισυμβατική καθηγήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών που αναθέτει σε οκτώ μαθητές της μια άσκηση ελεύθερου, άνευ περιορισμών, θέματος. Μέσα από τη διαδικασία που ακολουθεί αναδεικνύεται η αστείρευτη ανάγκη της νέας γενιάς καλλιτεχνών να εκφραστεί απεριόριστα και χωρίς δεσμεύσεις απέναντι σε μια στεγνή κοινωνία που θέλει να της επιβάλει ακριβώς το αντίθετο.
Αναμφισβήτητα μια ταινία που πραγματεύεται ένα ζήτημα επίκαιρο αλλά που τελικά αν σε κερδίζει είναι ακριβώς λόγω του θέματός της· όχι του σκηνοθετικού χειρισμού της. Οι αδυναμίες της αφορούν κυρίως την εκτός ουσιαστικού… θέματος προσωπική ζωή και τις φαντασιώσεις της καθηγήτριας, αλλά και το γεγονός ότι η Θεοδωράκη εμμένει στην παρουσίαση όλων των ιστοριών φτιάχνοντας μια ταινία υπερβολικής διάρκειας που συχνά κουράζει.Βαθμολογία: 2
«Στιγμιαία οικογένεια»
(«Instant family», ΗΠΑ, 2019).
Οικογενειακή κομεντί του Σον Αντερς. Ο Μαρκ Γουόλμπεργκ και η Ρόουζ Μπερν δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά και υιοθετούν τρία αδέλφια λατινικής καταγωγής.
Χαριτωμένα προβλέψιμη κομεντί για όλη την οικογένεια, που ούτε σε προσβάλλει, ούτε όμως σου προφέρει ιδιαίτερη απόλαυση, πέραν ίσως των σκηνών όπου είναι εμφανής η σάτιρα απέναντι στην πολιτική ορθότητα που ορίζει πλέον τη ζωή μας σε σημείο παράνοιας. Προσέξτε την Ισαμπέλα Μονέρ που υποδύεται τη μεγάλη αδελφή των υιοθετημένων. Αυτό το κορίτσι έχει μέλλον. Βαθμολογία: 2
«Mekhtoub, αγάπη μου»
(«Mektoub, My Love: Canto Uno», Γαλλία). Κοινωνική ταινία του Αμπντελατίφ Κεσίς
Από τον δημιουργό της υπερτιμημένης «Ζωής της Αντέλ», το πρώτο μέρος της ιστορίας του Μεκτούμπ, ενός νεαρού τυνήσιου συγγραφέα (Σεν Μπουμεντίν) που περνά το καλοκαίρι του σε μια παραλιακή πόλη της Νότιας Γαλλίας, ανάμεσα στην παιδική φίλη του, τους εστιάτορες γονείς του και τους φίλους του. Ο φακός του Τυνήσιου Αμπντελατίφ Κεσίς χαϊδεύει με ελευθερία όμορφα πρόσωπα και σώματα, αλλά αυτό το σιντριβάνι νατουραλισμού, παρότι θαρραλέο στην κατασκευή του, εύκολα μπορεί να κουράσει καθότι μεγάλο σε διάρκεια, στατικό, και σε πολλά σημεία ιδιαιτέρως φλύαρο, χωρίς τα όσα λέγονται να έχουν απαραιτήτως σχέση με τη δραματουργική εξέλιξη της ιστορίας.
Και αυτή ακριβώς είναι η διαφορά ανάμεσα στον «Mekhtoub» και το «Κους Κους και φρέσκο ψάρι», πρώτης ταινίας του Κεσίς, που παραμένει η καλύτερη μέχρι σήμερα δημιουργία του.Βαθμολογία: 2
Προβάλλονται επίσης
-Το ανόητο θρίλερ φαντασίας με εξωγήινους «Πόλη υπό κατοχή» («Captive State, ΗΠΑ, 2018») του Ρούπερτ Γουάιατ με τους Τζον Γκούντμαν, Αστον Σάντερς κ.ά. Βαθμολογία: 1
-Το θρίλερ «Η τρύπα» («The hole in the ground», Ιρλανδία, 2018) του Λι Κρόνιν όπου η αλλόκοτη συμπεριφορά ενός αγοριού (Τζέιμς Κουίν Μάρκεϊ) προκαλεί υποψίες στη μητέρα του (Σεάνα Κέρσλεϊκ) και πυροδοτεί την πλοκή ενός ατμοσφαιρικού αλλά όχι και τόσο ασυνήθιστου θρίλερ.Βαθμολογία: 2
-Το ντοκιμαντέρ «Επιστροφή στην κορυφή» (Ελλάδα, 2018) του Στρατή Χατζηελενούδα και η ισπανική ταινία «Cladestinos» (παραγωγής 2007) του Αντόνιο Χρες.
Βαθμολογία 5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: μέτρια, 0: απαράδεκτη
*Ο Γιάννης Ζουμπουλάκης είναι κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα
το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
