Από τις αρχές του 2019 τα e-scooters έχουν κάνει την εμφάνισή τους στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, όμως για τον ΚΟΚ παραμένουν… αόρατα ● Η νέα αγορά συγκεντρώνει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων ● Η ενοικίασή τους γίνεται μέσω εφαρμογής κινητού.
Συντάκτης: Μιχαήλ Άγγελος Κωνσταντόπουλος*
Όσοι κυκλοφορούν στο κέντρο της Αθήνας έχουν δει τα πράσινα και κίτρινα φωσφοριζέ ηλεκτρικά πατίνια που από τις αρχές του 2019 έχουν κάνει την εμφάνισή τους στην πρωτεύουσα. Πρόκειται για τα e-scooters που νοικιάζουν δύο πολυεθνικές startups: η αμερικανική lime, που βρίσκεται σε 140 πόλεις (και στη Θεσσαλονίκη) και η hive (θυγατρική του ομίλου Daimler), που έχει επίσης παρουσία στη Λισαβόνα.
Παγκοσμίως, αυτή η νέα αγορά των e-scooters συγκεντρώνει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων και τα δύο τελευταία χρόνια επεκτείνεται διαρκώς.
Τα πατίνια είναι η τελευταία λέξη της οικονομίας του διαμοιρασμού (gig economy), στην οποία συγκαταλέγονται οι πολυσυζητημένες Uber και Airbnb, με την ενοικίασή τους να γίνεται μέσω εφαρμογής κινητού και την περισυλλογή και φόρτισή τους από ανεξάρτητους συνεργάτες.
Το θεσμικό πλαίσιο είναι ασαφές. Τόσο σχετικά με την κυκλοφορία των ηλεκτρικών πατινιών, αφού δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, όσο και για τη χρήση του δημόσιου χώρου για τη στάθμευσή τους.
Παράλληλα, δεν λείπουν τα παράπονα για τα προβλήματα που δημιουργούν στους πεζούς και τα θέματα ασφαλείας, που σε πόλεις του εξωτερικού έχουν οδηγήσει μέχρι και στην απαγόρευσή τους ή τη σαφή οριοθέτηση των ζωνών κυκλοφορίας τους.
Στις 15 Μαρτίου σημειώθηκε το πρώτο ατύχημα στη Θεσσαλονίκη όταν 16χρονος με ηλεκτρικό πατίνι παρασύρθηκε στην περιοχή της Καλαμαριάς από Ι.Χ. και τραυματίστηκε.
Η τοποθέτηση των πατινιών έγινε εν γνώσει του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος ωστόσο δεν έχει μέχρι στιγμής αρμοδιότητες για το καθεστώς λειτουργίας τους, για την κυκλοφορία τους και για το πού θα σταθμεύουν. Σε προχθεσινή ανακοίνωσή του ο δήμος τονίζει ότι απαιτείται επειγόντως ρυθμιστικό πλαίσιο.
Το νομικό κενό επισημαίνει στην «Εφ.Συν.» ο αντιδήμαρχος Κέντρου Πόλης και Δημοτικής Αστυνομίας της Αθήνας, Ανδρέας Βαρελάς, που μιλά για μια ενέργεια στην οποία προχώρησαν οι πολυεθνικές startups χωρίς να έχει υπάρξει ολοκληρωμένη ενημέρωση και συζήτηση.
Επειτα από περίπου 2 μήνες κυκλοφορίας των πατινιών στον Δήμο Αθηναίων ανακοινώθηκε η συγκρότηση ομάδας εργασίας στην οποία προσκλήθηκαν και εκπρόσωποι των εταιρειών.
Στόχος της ομάδας είναι η κατάθεση ολοκληρωμένης πρότασης, βάσει και της διεθνούς εμπειρίας, προς τους αρμόδιους φορείς (υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, υπουργείο Προστασίας του Πολίτη), που πρέπει να προχωρήσουν στη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου.
Ασφάλεια – ατυχήματα
Μέχρι στιγμής δεν έχει αναφερθεί επίσημα στην Αθήνα κάποιο τροχαίο ή άλλου είδους ατύχημα στο οποίο να εμπλέκονται τα ηλεκτρικά πατίνια. Στις 15 Μαρτίου σημειώθηκε το πρώτο επίσημα καταγεγραμμένο στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της έγκυρης αμερικανικής ΜΚΟ Consumer Reports, έχουν καταγραφεί περίπου 1.500 ατυχήματα με τραυματισμό που σχετίζονται με τα ηλεκτρικά πατίνια στις ΗΠΑ από τα τέλη του 2017 που ξεκίνησε η ευρεία κυκλοφορία τους. Ορισμένοι από αυτούς τους τραυματισμούς ήταν πολύ σοβαροί, ξεκινώντας από διάσειση και κατάγματα και φτάνοντας σε περιπτώσεις που απαιτούσαν ακόμα και χειρουργείο.
Στις ΗΠΑ έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 3 θανατηφόρα ατυχήματα με ηλεκτρικά πατίνια, με θύματα 3 νεαρούς κάτω των 25 ετών, έναν στην Ουάσινγκτον και 2 στην Πολιτεία του Τέξας.
Στις 29 Νοεμβρίου η El Pais έφερε στο φως ίσως τον πρώτο θάνατο στην Ευρώπη: 90χρονη γυναίκα στην Καταλονία χτυπήθηκε από ηλεκτρικό πατίνι που οδηγούσαν δύο νεαροί με ταχύτητα περίπου 30 χλμ. και κατέληξε λίγες μέρες αργότερα στο νοσοκομείο.
Οι εταιρείες υποστηρίζουν από την πλευρά τους ότι προωθούν την οδική ασφάλεια βελτιώνοντας συνεχώς τα πατίνια τους, αναγράφοντας οδηγίες προς τους ενοικιαστές και συνιστώντας τη χρήση κράνους. Σύμφωνα όμως με την έρευνα της Consumer Reports, η χρήση κράνους παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά.
Ζητείται… «φορτιστής»
Σε δημοφιλή πλατφόρμα με αγγελίες εργασίας και στα κοινωνικά δίκτυα τις τελευταίες μέρες κυκλοφορεί αγγελία στην οποία ζητούνται… φορτιστές ή, αγγλιστί, juicers. Πρόκειται για τα άτομα που περισυλλέγουν τα πατίνια και τα επαναφορτίζουν ώστε να είναι έτοιμα για την επόμενη μέρα.
Η εταιρεία διαφημίζει αυτή τη δραστηριότητα ως… «έναν ευέλικτο και διασκεδαστικό τρόπο για να κερδίσετε χρήματα». Η «Εφ.Συν.» μίλησε με έναν juicer (που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του) για το νέο αυτό επάγγελμα: «Ο καθένας φορτίζει συγκεκριμένο αριθμό πατινιών ανάλογα με τις δυνατότητές του στο σπίτι του ή σε επαγγελματικούς χώρους. Μια πλήρης φόρτιση διαρκεί περίπου 3 ώρες. Για να ασχοληθεί κάποιος σοβαρά και να έχει ένα εισόδημα χρειάζεται χώρο και μεγάλο όχημα, όπως αγροτικό ή φορτηγό».
Διαβάζοντας έρευνες σε ΜΜΕ των ΗΠΑ διαπιστώνουμε ότι το επάγγελμα δεν είναι τόσο προσοδοφόρο και ο «φορτιστής» χρειάζεται να κάνει αρκετά έξοδα (π.χ. βενζίνες, ρεύμα).
Δεν απαιτείται άδεια οδήγησης ή κράνος
Στις ιστοσελίδες των εταιρειών και στις εφαρμογές ενοικίασης υπάρχουν οι όροι στους οποίους πρέπει να συμφωνήσει ο ενοικιαστής, ο οποίος κυκλοφορεί με δική του ευθύνη: «Επιλέγοντας να χρησιμοποιήσετε τα προϊόντα της εταιρείας αναλαμβάνετε την ευθύνη και για τον κίνδυνο πρόκλησης τραυματισμού {…} Είστε μοναδικός υπεύθυνος για κάθε παραβίαση του ΚΟΚ ή πιθανό πρόστιμο», αναφέρεται μεταξύ άλλων.
Η μοναδική νομοθεσία που διέπει αυτή τη στιγμή τα πατίνια προέρχεται από τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης με αριθμό 168/2013 για ηλεκτρικά ποδήλατα με τελική ταχύτητα έως 25 χλμ. ανά ώρα.
Σύμφωνα με την οδηγία, για τα συγκεκριμένα οχήματα δεν απαιτείται η ύπαρξη άδειας οδήγησης, δεν είναι υποχρεωτική διά νόμου η χρήση κράνους ή η ύπαρξη πινακίδων.
Νομικά περίπλοκο θέμα παραμένει αυτό της ασφάλισής τους, ενώ σε περίπτωση που δεν αναφέρεται ρητά σε αυτά ο ΚΟΚ του κράτους-μέλους, ο κανονισμός προτείνει να υπάγονται στις ίδιες διατάξεις σχετικά με τα μοτοποδήλατα ή τα παπάκια (έως 50 κυβικών).
Στη Γερμανία τα e-scooters δεν κυκλοφορούν μέχρις ότου οριστεί το απαραίτητο νομικό πλαίσιο που, σύμφωνα με την Deutsche Welle, βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας.
Πώς λειτουργούν
Τα πατίνια είναι τοποθετημένα διάσπαρτα σε διάφορα σημεία της πόλης (κυρίως στο κέντρο) και για να τα εντοπίσει όπως και να τα ξεκλειδώσει ο ενδιαφερόμενος, χρειάζεται να έχει εγκαταστήσει τη σχετική εφαρμογή στο κινητό του τηλέφωνο.
Τα πατίνια της lime κυκλοφορούν στην Αθήνα από τις 8 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ, ενώ η άρτι αφιχθείσα hive υπόσχεται 24ωρη λειτουργία τους.
Το κόστος για το ξεκλείδωμα των πατινιών και στις δύο εταιρείες ανέρχεται σε 1 ευρώ και κάθε ένα λεπτό διαδρομής κοστίζει επιπλέον 15 λεπτά.
Το αντίτιμο δεν θεωρείται ακριβώς οικονομικό και ήδη αρκετοί Ελληνες και τουρίστες έχουν κάνει παράπονα για την αλμυρή τιμή των πατινιών, που λανσάρονται ως ό,τι πιο επαναστατικό για τις μετακινήσεις στην πόλη: «Έχουμε και στη Ρώμη τέτοια πατίνια. Θεωρώ ότι χρειάζεται μεγάλη προσοχή, οι Ελληνες οδηγοί όπως και οι Ιταλοί δεν είναι και οι πιο προσεκτικοί. Επίσης, η τιμή τους είναι αρκετά ανεβασμένη», είπε στην «Εφ.Συν.» ο Ματέο, 25 ετών, τουρίστας από την Ιταλία.
Την αλμυρή τιμή αλλά και τη δυσκολία κυκλοφορίας στους αθηναϊκούς δρόμους διαπιστώσαμε κι εμείς σε μια δοκιμαστική βόλτα μισής ώρας από τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου ώς το Σύνταγμα, για την οποία καταβάλαμε 5,65 ευρώ.
«Κάποιοι το πήραν, το δοκίμασαν και είχαν το χαμογελάκι που έχεις όταν κάνεις πατίνι σε κάποια ηλικία, αλλά έβγαλαν το συμπέρασμα ότι είναι δύσκολο στην ανηφόρα και ακριβό. Η Αθήνα είναι μια πόλη με αρκετές ανηφόρες. Πρέπει να δούμε και το θέμα της ασφάλειας και του ΚΟΚ. Εάν ο χρήστης θεωρεί ότι έχοντας το πατίνι μπορεί να παραβιάζει τον ΚΟΚ, π.χ. μπαίνοντας ανάποδα σε δρόμους, αυτό είναι πάρα πολύ επικίνδυνο», μας είπε χαρακτηριστικά ο κ. Βαρελάς.
Φωτό: Μάριος Βαλασόπουλος
*Πηγή: https://www.efsyn.gr/
