Το γερμανικό «Μη χαμηλώνεις το βλέμμα» και το γαλλικό «Πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται», είναι οι ταινίες μυθοπλασίας που ξεχωρίζουν στις αίθουσες, όπου ωστόσο βρίσκουμε και ένα πολύ ειλικρινές ντοκιμαντέρ για την δράση και τα πάθη του Θεού της Μπάλας
του Γιάννη Ζουμπουλάκη*
«Μη χαμηλώνεις το βλέμμα»
(«Werk ohne Autor», Γερμανία, 2019) του Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ
Εμπνευσμένη από τη ζωή και το έργο του γερμανού εικαστικού Γκέρχαρντ Ρίχτερ, η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη των «Ζωών των άλλων» Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ, το «Μη χαμηλώνεις το βλέμμα» επιδιώκει να γίνει ένα έπος της σύγχρονης γερμανικής Ιστορίας διατρέχοντας δύο καίριες περιόδους της: τον ναζισμό και τον κομμουνισμό. Ο Ρίχτερ (που στην ταινία μετονομάζεται σε Κουρτ Μπαρνέτ και τον υποδύεται ο Τομ Σίλινγκ) έζησε και τις δύο αυτές περιόδους προτού τελικά καταφύγει στη Δύση, αλλά ποτέ δεν έχασε το πάθος για την τέχνη του, την ανάγκη του να ανακαλύψει την εσωτερική φωνή η οποία θα αντικατοπτριζόταν, τελικά, στο έργο του. Ακολούθησε την τελευταία συμβουλή της αγαπημένης του θείας, πριν οι ναζί την απομακρύνουν βίαια από κοντά του λόγω της ιδιαιτερότητάς της: «Μη χαμηλώνεις ποτέ το βλέμμα» του είχε πει. Αυτή η προσπάθεια να διατηρήσει ζωντανό το πάθος και αμόλυντη την αξιοπρέπειά του, θα γίνει ακόμα πιο έντονη εξαιτίας των εκπλήξεων που η ζωή επιφυλάσσει· οι περισσότερες δυσάρεστες, κυριολεκτικά μια αλυσίδα από εμπόδια.
Είναι εμπόδια όμως που της δίνουν μεγαλύτερο νόημα και κάνουν την ταινία του Φ. Χ. φον Ντόνερσμαρκ πιο πικάντικη. Ξεχωρίζει με άνεση ο εξαίρετος ηθοποιός Σεμπάστιαν Κοχ που υποδύεται έναν σκοτεινό επιστήμονα, έναν άνθρωπο παντός καιρού, ο οποίος θα παίξει τον σημαντικότερο ρόλο στη ζωή του νεαρού ζωγράφου. Βαθμολογία: 3
«Πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται»
(«Portrait de la jeune fille en feu, Γαλλία», 2019) της Σελίν Σιαμά
Δύο ιδιαίτερες και πολύ γοητευτικές γυναίκες σε πρώτο πλάνο στο «Πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται» της Σελίν Σιαμά: στη μια πλευρά η κακομαθημένη, αυτοκαταστροφική, ευφυής αριστοκράτισσα Ελοΐζ (Αντέλ Ανέλ). Απέναντί της η Μαριάν (Νοεμί Μερλάν), ήρεμη ζωγράφος που βρίσκεται στο κάστρο της σε κάποιο νησί της Βρετάνης για να ζωγραφίσει το πορτρέτο της. Το πορτρέτο καθυστερεί να τελειώσει, κάτι που εύκολα δικαιολογείται. Καμία από τις δυο γυναίκες δεν θέλει να τελειώσει διότι αν αυτό γίνει, τι δουλειά θα έχει η ζωγράφος στο νησί;
Αργά, σταθερά και αποφασιστικά, η Σιαμά φέρνει τη μία γυναίκα κοντά στην άλλη και αυτή διαδικασία είναι πραγματικά συναρπαστική, παρά τους αργούς ρυθμούς της ταινίας που αρχικώς ίσως κουράσουν. Σιωπές αμηχανίας, ένταση στα βλέμματα που πλημμυρίζουν επιθυμία και μια σεξουαλικότητα που ηλεκτρίζει μονίμως την ατμόσφαιρα γαλήνης είναι ορισμένα από τα στοιχεία που διακρίνεις με ευχαρίστηση παρακολουθώντας αυτή τη θαυμάσια ταινία που απέσπασε το βραβείο σεναρίου στο εφετινό Φεστιβάλ των Καννών (γραμμένο από την ίδια τη σκηνοθέτρια, τη Σελίν Σιαμά).Βαθμολογία: 4
Ντοκιμαντέρ και Λατινική Αμερική
Ο αργεντινός άσος του ποδοσφαίρου Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα και η δικτατορία του Πινοτσέτ στη Χιλή είναι δύο θέματα που έχουν στηρίξει αρκετά το είδος του ντοκιμαντέρ. Γιατί δύο ακόμα λοιπόν; Τι μπορούν να προσφέρουν τα «Diego Μaradona» (Αγγλία, 2019) του Ασίφ Καπάντια και «Οροσειρά των ονείρων» («La cordillère des songes», Γαλλία/Χιλή) του Πατρίτσιο Γκουζμάν που προβάλλονται επίσης στις αίθουσες από αυτή την εβδομάδα;
«Diego Μaradona» (Αγγλία, 2019) του Aσίφ Καπάντια
Χρησιμοποιώντας ανέκδοτο υλικό από την περίοδο του Μαραντόνα στη Νάπολι στη δεκαετία του 1980, o Aσίφ Καπάντια (κάτοχος Οσκαρ ντοκιμαντέρ για το «Amy») στο «Diego Μaradona» εστιάζει στο πώς ο Θεός της Μπάλας κατάφερε να δώσει αίγλη σε μια ομάδα (και μια πόλη) που η υπόλοιπη Ιταλία θεωρούσε σκουπιδότοπο. Οσοι όμως πιστεύουν ότι θα δουν μια αγιογραφία του Μαραντόνα είναι γελασμένοι. Τίποτε δεν μένει κρυφό, από τα έξαλλα πάρτι με την κοκαΐνη, μέχρι τη σχέση του Μαραντόνα με τη Μαφία. Με άλλα λόγια δεν πρόκειται για μια κολακευτική αγιογραφία του μεγαλύτερου ίσως ποδοσφαιριστή όλων των εποχών, αλλά για ένα σκληρό πορτρέτο ενός αυτοκαταστροφικού ταλέντου, το οποίο μάλιστα είδα δύο φορές (χωρίς να είμαι ιδιαίτερος φαν). Βαθμολογία: 3
«Οροσειρά των ονείρων» («La cordillère des songes», Γαλλία/Χιλή) του Π. Γκουζμάν
Η «Οροσειρά των ονείρων» αποτελεί μέρος μιας τριλογίας ντοκιμαντέρ του Π. Γκουζμάν σχετικής με τον εφιάλτη της δικτατορίας Πινοτσέτ στη χώρα του, τη Χιλή (προηγήθηκαν τα «Νοσταλγώντας το φως» και «Μαργαριταρένιο κουμπί»). Αν και αυτή τη φορά ο σκηνοθέτης προσπαθεί να «επικαιροποιήσει» την ταινία συνδέοντας το θέμα του με την οροσειρά των Χιλιανών Ανδεων Κορντιγέρα, της οποίας πολλά σημεία με ορυκτό πλούτο ανήκουν πλέον σε ξένα χέρια, το 80% του έργου προσανατολίζεται στη χούντα, όπου εμφανώς ο Γκουζμάν δεν έχει πολλά να προσθέσει.Βαθμολογία: 2
«Gemini Man» (ΗΠΑ, 2019) του Ανγκ Λι.
Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ισχυρότερος αντίπαλος ενός μυστικού πράκτορα και ταλέντου στο να σκοτώνει κόσμο (Γουίλ Σμιθ); Ενας κατά πολλά χρόνια νεότερος… κλώνος του είναι η απάντηση, σύμφωνα με την ταινία στο «Gemini Man» (ΗΠΑ, 2019) του Ανγκ Λι. Και το γεγονός ότι τον υποδύεται ο ίδιος ο Σμιθ, ψηφιακά επεξεργασμένος ώστε να φαίνεται 25 χρόνια νεότερος, έχει ως ένα σημείο γούστο – ιδίως στις σκηνές όπου τα παλικάρια παλεύουν σαν λυσσασμένες γάτες. Ωστόσο, τα εφέ δεν αρκούν για να βοηθήσουν την ταινία να ξεφύγει από την πεπατημένη και τα διάφορα κλισέ. Ενα από αυτά βρίσκεται στον χαρακτήρα του «ευφυούς κακού», εμπνευστής του πειράματος τον οποίο υποδύεται ο Κλάιβ Οουεν σε κόντρα ρόλο. Η ταινία έχει πάντως κοσμοπολίτικη, α λα Μποντ διάθεση (γυρίσματα σε διάφορες πόλεις του κόσμου), χωνεύεται εύκολα και το ίδιο εύκολα ξεχνιέται. Και σίγουρα έχουμε δει πολύ καλύτερες ταινίες από τον δημιουργό των «Το μυστικό του Brokeback Mountain», «Τίγρης και δράκος» και «Προσοχή: Πόθος». Βαθμολογία: 2
«Ο κυνηγός των ονείρων» («Nomis», ΗΠΑ, 2019) του του Ντέιβιντ Ρέιμοντ
Στο θρίλερ του Ντέιβιντ Ρέιμοντ «Ο κυνηγός των ονείρων» («Nomis», ΗΠΑ, 2019), ο Χένρι Καβίλ που πρωταγωνιστεί βάζει και πάλι τα δυνατά του για να μας κάνει να ξεχάσουμε ότι κάποτε υπήρξε ένας βαρετός Superman. Ελα όμως που τούτο εδώ το θριλεράκι της σειράς είναι τόσο ρουτινιάρικα ασήμαντο που σε λίγο καιρό πιθανόν θα το έχουμε διαγράψει από τη μνήμη μας. Ο Καβίλ είναι ο ταλαιπωρημένος αστυνομικός που βρίσκεται στα ίχνη ψυχοπαθούς απαγωγέα και ίσως δολοφόνου κατά συρροήν. Η ταυτότητα του «εγκεφάλου» που υποκινεί τα εγκλήματα είναι η μόνη έκπληξη σε μια μάλλον άνευρη ταινία, την οποία νιώθεις ότι έχεις ξαναδεί δεκάδες φορές και πολύ καλύτερα. Και όσο για την παράπλευρη ιστορία του δικαστή-εκδικητή της νύχτας (Μπεν Κίνγκσλεϊ) ο οποίος βοηθά την αστυνομία στο έργο της, θα μπορούσε να λείπει. Ούτως ή άλλως θα μπορούσε από μόνη της να στηρίξει μια άλλη ταινία (πιθανόν πιο ενδιαφέρουσα).Βαθμολογία: 2
-Προβάλλεται τέλος το συμπαραγωγής ΗΠΑ/Αγγλία/Γαλλίας κινούμενο σχέδιο «Σον το πρόβατο, ταινία: Φαρμαγεδδών» («A Shaun the Sheep Movie: Farmageddon», 2019), στην οποία ένα πανέξυπνο πρόβατο, ο Σον, βοηθά μια εξωγήινη, τη Λου-Λα, να επιστρέψει σπίτι της.
Βαθμολογία 5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: μέτρια, 0: απαράδεκτη
*Ο Γιάννης Ζουμπουλάκης είναι κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα
το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
