Κάποιοι μπορεί να θεωρούν τα άτομα με προβλήματα εξάρτησης ως “παρίες”, “εγκληματίες” ή “ασθενείς” που πρέπει να βρίσκονται στη φυλακή, στο νοσοκομείο ή, στην καλύτερη περίπτωση, σε μια διαδικασία εφ’ όρου ζωής λήψης φαρμάκων. Οι θεραπευτικές κοινότητες από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής τους, αντιμετώπισαν ισότιμα τους εξαρτημένους και τους έδωσαν την δυνατότητα να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους, χωρίς να είναι παθητικοί αποδέκτες υπηρεσιών.
Του Χαράλαμπου Πουλόπουλου*
Τέσσερις βασικές αρχές διέπουν τη λειτουργία των θεραπευτικών κοινοτήτων. Καταγράφηκαν ως κύρια συστατικά στοιχεία της πρώτης ευρωπαϊκής θεραπευτικής κοινότητας και συνεχίζουν έκτοτε να εφαρμόζονται. Στη χώρα μας το ΚΕΘΕΑ, βασικός φορέας των θεραπευτικών κοινοτήτων, τις υιοθέτησε από την ίδρυσή του και τις ακολουθεί μέχρι σήμερα.Η πρώτη αρχή αφορά τη λειτουργία της κοινότητας με ανοιχτή επικοινωνία και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ όλων των μελών.
Η δεύτερη είναι η δημοκρατία, η οποία εκφράζεται με τη συμμετοχή των μελών στην λήψη των αποφάσεων τόσο για την ίδια τη ζωή τους όσο και για τη λειτουργία της κοινότητας.
Η τρίτη είναι η αρχή της επιτρεπτικότητας και σημαίνει ότι η κοινότητα ως πλαίσιο επιτρέπει και υποστηρίζει τα μέλη της, ώστε να εκφράσουν συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές, προκειμένου να οδηγηθούν στη χειραφέτηση από τις εξαρτητικές συμπεριφορές.
Η τετάρτη αφορά την άμεση αντιπαράθεση, η οποία δίνει στα μέλη τη δυνατότητα να αντικρίζουν καταπρόσωπο τα προβλήματα και να προσπαθούν να τα αντιμετωπίσουν χωρίς να τα αποφεύγουν.Είναι φανερό ότι οι παραπάνω αρχές που έχουν θεραπευτικό χαρακτήρα ενσωματώθηκαν και στο διοικητικό μοντέλο του ΚΕΘΕΑ και βοήθησαν στην ανάπτυξη και την αποτελεσματικότητά του.
Η έκδοση από την κυβέρνηση της πράξης νομοθετικού περιεχομένου, χωρίς διάλογο, όχι μόνο ακύρωσε νομοθετικά τη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ, αλλά επιχειρεί να καταλύσει τις αρχές και το θεραπευτικό του μοντέλο.
Η ενέργεια της κυβέρνησης ώθησε πολλούς ανθρώπους να βγουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν, να συλλέξουν υπογραφές στο διαδίκτυο, να γράψουν δεκάδες άρθρα και ψηφίσματα εναντίον μιας αυταρχικής πράξης που περιορίζει την ελευθερία και τα δικαιώματα. Οι αντιδράσεις αυτές έχουν βαθιά δημοκρατικό περιεχόμενο. Ενσαρκώνουν όχι μόνο τις ίδιες τις αρχές και τις αξίες των θεραπευτικών κοινοτήτων, αλλά και αυτές μιας κοινωνίας που θέτει τη δημοκρατία στο επίκεντρο.
Η προσδοκία όσων σχεδίασαν την πράξη νομοθετικού περιεχομένου ήταν ο αιφνιδιασμός των μελών του ΚΕΘΕΑ, ώστε να μην αντιδράσουν, και παράλληλα ο αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης από την ανεπάρκεια της κυβερνητικής πολιτικής στο θέμα της αντιμετώπισης των ναρκωτικών. Την περίοδο των πρώτων 100 ημερών της νέας κυβέρνησης, είναι εμφανής η διολίσθηση από το κοινωνικό κράτος προς την καταστολή. Τα παραδείγματα δεν είναι λίγα. Η κυβέρνηση επιχειρεί επίδειξη δύναμης στο πλαίσιο της αντίληψης ότι “αφού μας ψήφισε ο ελληνικός λαός και έχουμε απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε”.
Ευτυχώς, στην περίπτωση του ΚΕΘΕΑ, το αποτέλεσμα δεν ήταν η κυριαρχία του φόβου αλλά το αντίθετο.
Λειτούργησαν τα αντανακλαστικά των εργαζομένων, των μελών, των γονέων, αλλά και πολλών πολιτών που έχουν ευαισθησία όχι μόνο για το θέμα των εξαρτήσεων, αλλά για την ίδια τη δημοκρατία. Οι αντιδράσεις, με ωριμότητα, γενναιότητα και αλληλεγγύη, απαντούν στην επιχειρούμενη καλλιέργεια φόβου και στην απόπειρα ισοπέδωσης. Οι κοινότητες αλληλεγγύης που αναπτύσσονται στην κοινωνία για να συμπαρασταθούν στο ΚΕΘΕΑ και συμπαραταχθούν μαζί του είναι το αντίδοτο για πολλές ανάλογες καταστάσεις. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι οι αντιδράσεις δεν ξεκίνησαν από τη διοίκηση του ΚΕΘΕΑ, αλλά κυρίως “από τα κάτω”. Από τους εργαζόμενους, τους γονείς, τα μέλη των θεραπευτικών κοινοτήτων που αρνούνται να αποδεχθούν την εφαρμογή μιας πράξης που θα ανατρέψει την ισορροπία του οργανισμού και θα τον οδηγήσει σε μαρασμό.Στην αντιπαράθεση των τελευταίων ημερών συγκρούονται δύο διαφορετικές αντιλήψεις. Η αντίληψη του αυταρχισμού και του ελέγχου “από τα πάνω” κι αντίληψη της δημοκρατίας, της συμμετοχής και της αλληλεγγύης “από τα κάτω”. Διαλέγει κανείς σε ποια πλευρά θα βρεθεί, όπως διαλέγει και πώς θα σταθεί στη ζωή. Γιατί όπως λέει ένα σύνθημα στο τοίχο στο πολύπαθο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης: “Σημασία δεν έχει μόνο να ζήσεις… αλλά το πως θα ζήσεις…”.
Πηγή: https://www.news247.gr/
ΦΩΤ.: ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ – https://www.efsyn.gr/
*Ο Χαράλαμπος Πουλόπουλος είναι καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Οι δημοσιεύσεις Άρθρων Γνώμης και Σχολίων, δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της Ομάδας του «Forolinευζήν». Διαβάστε ακόμα «Γνώμες & Σχόλια»
