Η τελευταία ταινία του Ταίκα Γουαϊτίτι, διάσημου εβραϊκής καταγωγής Νεοζηλανδού καλλιτέχνη (σκηνοθέτης ηθοποιός, παραγωγός, τηλεπερσόνα), είναι μια καθαρόαιμη κομεντί για τη ναζιστική Γερμανία, τον Αδόλφο Χίτλερ και την εξολόθρευση των Εβραίων
του Γιάννη Ζουμπουλάκη*
Jojo» («Jojo Rabbit», HΠΑ/ Τσεχία/ Νέα Ζηλανδία, 2019).
Δραματική κομεντί του Ταίκα Γουαϊτίτι
Η τελευταία ταινία του Ταίκα Γουαϊτίτι, διάσημου εβραϊκής καταγωγής Νεοζηλανδού καλλιτέχνη (σκηνοθέτης ηθοποιός, παραγωγός, τηλεπερσόνα), είναι μια καθαρόαιμη κομεντί για τη ναζιστική Γερμανία, τον Αδόλφο Χίτλερ και την εξολόθρευση των Εβραίων. Ως ιδέα, η πλάκα με αυτά τα θέματα ακούγεται λιγάκι «λοξή», πράγμα που ομολογώ ότι είχα νιώσει ακόμα και παρακολουθώντας τον «Μεγάλο δικτάτορα» του Τσάρλι Τσάπλιν ή τους «Αδωξους μπάσταρδους» του Κουέντιν Ταραντίνο.
Βέβαια, ο Χίτλερ που εδώ υποδύεται ο ίδιος ο σκηνοθέτης, είναι μια «πονηρή» φαντασίωση που κυβερνά το μυαλό και την ψυχή του Τζότζο (Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις) προσπαθώντας να τον απενοχοποιήσει. Πανέξυπνος αλλά και σε σύγχυση, ο Τζότζο είναι ένα γερμανόπουλο που θέλει (ή νομίζει ότι θέλει) να υπηρετήσει την χωρα του. Ο Χίτλερ της φαντασίας του θα γίνει ή δεν θα γίνει ο καθοδηγητής του.
Ο ανεκδοτολογικός χαρακτήρας με εκκεντρικές φιγούρες σε πρώτο πλάνο κυριαρχεί στο πρώτο μέρος όταν ο μικρός προσπαθεί να εκπαιδευτεί στον γερμανικό στρατό. Ο τραυματισμένος γερμανός λοχαγός (έκτακτος και πάλι ο Σαμ Ρόγουελ) που έχει αναλάβει την εκπαίδευση παριστάνει τον Κλιντ Ιστγουντ στα σπαγκέτι γουέστερν του Σέρτζιο Λεόνε, ενώ η βοηθός του (η αχώνευτη – και πάλι – Ρέμπελ Γουίλσον) περηφανεύεται για το ότι έχει γεννήσει 18 παιδιά για την μητέρα πατρίδα και πάει λέγοντας.
Για την ακρίβεια, η εκπαίδευση του Τζότζο θυμίζει λίγο την κατασκήνωση που είχε στήσει ο Γουές Αντερσον στον «Ερωτα του φεγγαριού». Εδώ που τα λέμε ο «Jojo» έχει γενικότερα κάτι από ατμόσφαιρα ταινίας του Γουές Αντερσον, όχι όμως τον ίδιο τον Γουές Αντερσον, έναν σκηνοθέτη που πιθανόν με αυτό το θέμα στα χέρια του να έβρισκε τον τρόπο να βρει καλύτερες ισορροπίες ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα.
Γιατί όντως η μετατροπή της ταινίας από ανάλαφρη κωμωδία (στην οποία ακούς το «I wanna hold your hand» των «Beatles» στα γερμανικά ή βλέπεις τους πάντες να επαναλαμβάνουν το «Χάιλ Χίτλερ» σαν να λένε «γεια χαρά») σε δράμα βαρύγδουπων «μηνυμάτων» γίνεται απότομα και κάπως πρόχειρα. Για τον συμπληρωματικό ρόλο της μητέρας (και καλύτερης φίλης) του Τζότζο, η Σκάρλετ Τζοχάνσον δίνει μια συμπαθητική ερμηνεία για την οποία απέσπασε μια υποψηφιότητα στα Οσκαρ. Η ταινία μτερά έξι υποψηφιότητες, μια υπερβολή. Βαθμολογία: 2 1/2
——————————–
«Τραγούδι χωρίς όνομα» («Canción sin nombre», Περού/ Ισπανία/ Χιλή/ ΗΠΑ).
Δράμα της Μελίνα Λεόν
Με την προσεχτική παράθεση των εφιαλτικών γεγονότων που περιγράφει και χωρίς ποτέ να στρέφεται προς το κραυγαλέο μελόδραμα, η πρωτοεμφανιζόμενη Περουβιανή σκηνοθέτρια Μελίνα Λεόν αποτυπώνει έξοχα την πνιγηρή ατμόσφαιρα μιας κοινωνίας σε πλήρη παρακμή – οικονομική, κοινωνική, ηθική – το αποτέλεσμα των πολιτικών αναταραχών μιας περιόδου στην οποία το Περού βρισκόταν στο σημείο της απόλυτης διάλυσης (δεκαετία του 1980).
Εστιάζοντας στην περίπτωση μιας αμόρφωτης γυναίκας (Πάμελα Μεντόσα) που με την βοήθεια ενός δημοσιογράφου (Τόμι Πάραγα) αναζητεί τα ίχνη του παιδιού της – το οποίο γέννησε έχοντας παρασυρθεί από την αγγελία ότι μπορεί να γεννήσει δωρεάν – η ταινία θα γίνει ένας σπαρακτικός φόρος τιμής απέναντι στην οδύνη πολλών Περουβιανών γυναικών που είδαν τα παιδιά που γέννησαν στην δεκαετία του 1980 να γίνονται βορά του κυκλώματος εμπορίας βρεφών στη Λατινική Αμερική.
Μια «μικρή» αλλά γεμάτη ουσία, συναίσθημα και ασπρόμαυρη γοητεία κινηματογραφική δημιουργία που μάλιστα απέσπασε το βραβείο σκηνοθεσίας στο τελευταίο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (είχε προβληθεί και στο φεστιβάλ Καννών πέρσι). Πραγματικό επίτευγμα για πρώτη μεγάλου μήκους ταινία. Βαθμολογία: 3 1/2
——————————–
«Cats» (ΗΠΑ/ Αγγλία, 2019).
Μιούζικαλ του Τομ Χούπερ.
Το μεγαλύτερο κινηματογραφικό φιάσκο – απ’ όσο θυμάμαι – των τελευταίων χρόνων, αυτή η μεταφορά στο σινεμά ενός από τα θρυλικότερα θεατρικά μιούζικαλ όλων των εποχών, όχι απλώς δυσφημεί το είδος του μιούζικαλ αλλά και τις ίδιες τις …γάτες.
Με πάσα ειλικρίνεια χρειάζεσαι τεράστια αποθέματα υπομονής για να αντέξεις μέχρι τέλους την ταινία (αρκεί να πω ότι πριν την δω είχα προσπαθήσει να δω ολόκληρο το τρέιλερ της και δεν τα κατάφερα). Κάθε τι εδώ λειτουργεί λανθασμένα και όσο σκέφτομαι ότι ο ίδιος άνθρωπος, ο βραβευμένος με Οσκαρ σκηνοθέτης Τομ Χούπερ έχει γυρίσει ταινίες όπως το επίσης μιούζικαλ «Οι άθλιοι» και τον έκτακτο «Λόγο του βασιλιά», τόσο πιο έκπληκτος μα και απογοητευμένος νιώθω.
Τα πάντα στο «Cats» μοιάζουν με βιασμό του καλού γούστου: από το κιτς μακιγιάζ των ανθρωπόμορφων γάτων (απλώς δεν βλέπονται), μέχρι τα ανούσια χορευτικά νούμερα, τα άκυρα τραγούδια, το ανόητο χιούμορ (νομίζω ότι θα μου βγουν τα σωθικά αν ξαναδώ την Ρέμπελ Γουίλσον) και την ψευτο- φλουαρτιστίκ μπλε/ροζ ατμόσφαιρα». Όταν τέλειωσε η ταινία έτρεξα στους γατους μου, τους αγκάλιασα και άρχισα να τους ψυθιρίζω «αγαπούλες μου, ευτυχώς δεν θα μάθετε ποτέ τι κακό σας έκαναν στο σινεμά!» Βαθμολογία: 0
————————————
«Η γκουβερνάντα» («The turning», ΗΠΑ/ Αγγλία, 2020).
Θρίλερ της Φλόρια Σιγκισμόντι
Ούτε η πρώτη ταινία – και υποψιάζομαι ούτε και η τελευταία – ταινία που στηρίζεται στο κλασικό μυθιστόρημα φαντασμάτων του Χένρι Τζέιμς «Το στρίψιμο της βίδας». Αυτό εξάλλου είναι και το μεγάλο εμπόδιο που έπρεπε να ξεπεράσει.
Το γεγονός ότι έχουν προηγηθεί αριστοτεχνικές μεταφορές του βιβλίου στο σινεμά όπως η «Μορφή στο παράθυρο» (1961) του Τζακ Κλέιτον ή οι «Αλλοι» (2000) του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ, ταινίες που βλέπονται σήμερα με την ίδια όρεξη και χωρίς να έχουν παλιώσει, ανεβάζει τόσο πολύ τον πήχη που αυτή η ταινία μοιάζει με πάμπτωχο συγγενή τους.
Παρά το ατμοσφαιρικό της ξεκίνημα, σύντομα θ’ αρχίσει να πατά σε όλα τα κλισέ του είδους και στο τέλος, το μόνο που σου προκαλεί είναι να ξαναδείς αυτές που έχουν προηγηθεί (παίζουν Mακένζι Ντέιβις, Φιν Γούλφχαρντ, Μπρούκλιν Πρινς κ.α.) Βαθμολογία: 1
Επίσης στις αίθουσες
«Ενωμένες πατούσες» («Pets united», Γερμανία/ Κίνα/ Αγγλία, 2019). Κινούμενα σχέδια του Ράινχαρντ Κλος. Eννιά χρόνια μετά το κινούμενο σχέδιο «Ζωάκια ενωθείτε», ο γερμανός ανιματέρ Ράινχαρντ Κλος συνθέτει μια ακόμη παρέα ζώων, μια ομάδα από κακομαθημένα κατοικίδια, που με ηγετική μορφή μια γάτα θα συμμαχήσουν για να μπορέσουν να επιβιώσουν όταν οι μηχανές που διοικούν την πόλη τους εκτροχιάζονται και παίρνουν την εξουσία. Βαθμολογία: _
Βαθμολογία 5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: μέτρια, 0: απαράδεκτη
*Ο Γιάννης Ζουμπουλάκης είναι κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα
το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
