«Θα ζήσουμε τις οδυνηρές και βίαιες καταστάσεις της Ισπανίας» εκτιμά ο νομικός σύμβουλος του «ΕΚΠΟΙΖΩ», Βίκτωρας Τσιαφούτης, αναφερόμενος στο τέλος της προστασίας της πρώτης κατοικίας από την 1η Μαίου με την κατάργηση του νόμου Κατσέλη.
Η ελληνική κοινωνία θα πορευτεί με νέο πτωχευτικό δίκαιο, ξεκαθάρισαν οι Θεσμοί στη συνάντηση που είχαν με τους διευθύνοντες συμβούλους των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών, αν και δεν είναι ακόμη γνωστό τι θα περιλαμβάνει αυτό, καθώς η κυβέρνηση δεν το έχει ακόμη επεξεργαστεί.
Επί της ουσίας και όπως όλοι αναγνωρίζουν, από την 1 Μαΐου επιβάλλεται πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών, χωρίς κανένα κοινωνικό, εισοδηματικό ή περιουσιακό κριτήριο προστασίας.
Αλλά και όσοι προσφεύγουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για να ενταχθούν στο πλαίσιο προστασίας και να ρυθμίσουν τα στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια, με υποθήκη στην κύρια κατοικία, και προθεσμία την 30η Απριλίου, τελικά μένουν εκτός, επισημαίνει ο Β. Τσιαφούτης μιλώντας στο tvxs.
«Δεν συμφέρει»
«Μέχρι τις αρχές του 2019, όποιος ήθελε να σώσει το σπίτι του και να ρυθμίσει τα χρέη του πήγαινε στο νόμο Κατσέλη. Από τον Μάρτιο του 2019 η δυνατότητα προσφυγής για την προστασία της πρώτης κατοικίας στον νόμο Κατσέλη έπαψε να υπάρχει, διότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν ανανέωσε την ισχύ του. Αντ’ αυτού έφερε ένα μεταβατικό στάδιο, την πλατφόρμα δηλαδή, η οποία κι αυτή παύει στις 30 Απριλίου. Και βέβαια και αυτή θα προστατεύει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις. Μετά αρχίζουν οι πλειστηριασμοί» λέει ο κ. Τσιαφούτης.
Τι σημαίνει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις;
«Είναι τόσες πολλές οι προϋποθέσεις, που είναι ελάχιστοι οι δανειολήπτες που τις πληρούν. Αν μπει κάποιος στην πλατφόρμα θα δει ότι από τις 30 και πλέον χιλιάδες αιτήσεις, έχουν υποβληθεί περί τις 1000 κι από αυτές έχουν γίνει 40 ρυθμίσεις. Στην πράξη δεν μπαίνει κανείς στο πλαίσιο. Αλλά και να μπει, δεν τον συμφέρει, δεν τον εξυπηρετεί. Γιατί ξέρετε τι λέει η πλατφόρμα; Λέει πως για να σώσεις την κύρια κατοικία σου θα πρέπει να δώσεις στο στεγαστικό το 120% της εμπορικής της αξίας. Δηλαδή, αν το σπίτι σου κοστίζει 100.000 θα πρέπει να δώσεις 120.000 συν τόκους. Αυτό λέει η πλατφόρμα. Και προσέξτε, το φοβερό. Μια από τις προϋποθέσεις είναι το δάνειο να είναι κάτω από 130.000. Άρα λοιπόν αυτός, που η αξία του σπιτιού του είναι 100.000 και χρωστάει το πολύ 130.000 γιατί αλλιώς δεν μπαίνει στην πλατφόρμα, θα πρέπει να δώσει 120.000 συν τόκους. Μα αυτό, αν μπορεί το κάνει και με την τράπεζα χωρίς να μπει στην πλατφόρμα» εξηγεί ο Β. Τσιαφούτης. Το μόνο δηλαδή που κερδίζει κάποιος μπαίνοντας στην πλατφόρμα είναι η επιδότηση του Δημοσίου, που κι αυτή έχει επίσης προϋποθέσεις.
Η πλατφόρμα λοιπόν συμφέρει μόνο αυτούς που η αξία του σπιτιού τους είναι χαμηλή σε σχέση με το δάνειο. Γιατί σε αυτήν την περίπτωση έχεις κούρεμα. Δηλαδή, αν το σπίτι κάνει 50, θα δώσεις 60. Πόσοι όμως είναι αυτοί;
«Δεν θα είναι βιώσιμη η ρύθμιση»
Πως σώζει λοιπόν κάποιος το σπίτι του, αν χρωστάει; «Ή πολύ απλά, δυστυχώς, δεν το σώζει και βγαίνει στον πλειστηριασμό ή κάνει ρύθμιση με την τράπεζα, η οποία και πάλι δυστυχώς, δεν θα τηρηθεί. Πάνω στον πανικό του να μην χάσει το σπίτι του, φυσικό είναι να τρέχει κάποιος στην τράπεζα για ρύθμιση, παλεύει για να πληρώσει δυο τρεις δόσεις αλλά μετά στην ουσία δεν βγαίνει. Αυτό ισχύει στην πραγματικότητα. Γίνονται ρυθμίσεις αλλά πόσες είναι βιώσιμες;».
Εν κατακλείδι, ή θα κάνει ο κόσμος ρύθμιση με την τράπεζα που δεν θα μπορεί να την πληρώσει, ή θα χάσει το σπίτι του. Μάλιστα, όπως εξηγεί ο Β. Τσιαφούτης «οι τράπεζες ειδικά σε δάνεια που είναι χρόνια απλήρωτα ζητάνε μεγάλα ποσά για να μπουν σε ρύθμιση, 5, 10, 20.000 ευρώ. Εφόσον δεν θα υπάρχει ένας μηχανισμός που έστω και με αυστηρές αλλά βιώσιμες και δίκαιες προϋποθέσεις θα προστατεύει, τα σπίτια θα βγαίνουν αδιάκριτα στον πλειστηριασμό».
Κινέζοι, Ρώσοι και Τούρκοι στην αναμονή
Υπήρχε όμως η δυνατότητα να αποφευχθεί η επιταγή της Τρόικας; Τι παραδείγματα έχουμε από άλλα ευρωπαϊκά κράτη; «Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενώ υπάρχουν νομοθεσίες αντίστοιχες με τον νόμο Κατσέλη, στην πραγματικότητα προστασία της πρώτης κατοικίας πλέον δεν υπάρχει. Επίσης, θυμάμαι όντως το 2015, όταν είχαμε συναντηθεί, ως ΕΚΠΟΙΖΩ, με την Τρόικα και θέλανε να καταργήσουνε το νόμο Κατσέλη και την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά τελικά της δώσανε μια τριετή παράταση, μας είχανε πει ότι πρέπει τρία στα τέσσερα σπίτια να βγαίνουν στον πλειστηριασμό και πως έτσι θα κινηθεί η αγορά, η οικονομία, κ.λπ.» λέει ο Β. Τσιαφούτης. «Οι εκάστοτε κυβερνήσεις θεωρώ ότι δεν έχουν υπερασπιστεί με σοβαρά επιχειρήματα το θεσμό της προστασίας της πρώτης κατοικίας».
«Φοβάμαι ότι θα γίνει, ό,τι έγινε στην Ισπανία. Το πιστεύω, δεν είναι καταστροφολογία. Είναι η πραγματικότητα» προβλέπει ο κ. Τσιαφούτης.
Και τι θα σημαίνει αυτό για την περίφημη αγορά; «Αν βγουν όλα αυτά τα σπίτια στον πλειστηριασμό, ακολούθως θα πέσουν οι τιμές, σύμφωνα με τον νόμο της προσφοράς και ζήτησης. Και βέβαια έχουμε Κινέζους, Ρώσους, Τούρκους οι οποίοι περιμένουν να αγοράσουν, κυρίως από τους πλειστηριασμούς. Θέλουμε να καταλήγουν τα σπίτια των οικογενειών σε άτομα μόνο για golden viza ή για εκμετάλλευση airbnb; Το θέλουμε;».
Τι είχε γίνει στην Ισπανία
Πολλοί θυμούνται τις σκηνές βίας στην Ισπανία τα τελευταία χρόνια, όταν αστυνομικοί έμπαιναν στα σπίτια απλών πολιτών και τους έβγαζαν με βία για να προχωρήσουν οι πλειστηριασμοί.
Ήταν το 2008 όταν είχε αρχίσει να σκάει η στεγαστική φούσκα στην Ισπανία και εκατομμύρια Ισπανοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με το τσουνάμι των πλειστηριασμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι τότε είχαν εκδοθεί 415.117 διαταγές έξωσης και αναγκάστηκαν περίπου 253.000 πολίτες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Χιλιάδες στεγαστικά δάνεια ήταν επισφαλή, όπως και πολλές χιλιάδες ήταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι υπήρξαν 3,4 εκατομμύρια άδεια σπίτια σ’ όλη τη χώρα (σ.σ. αυτό αναλογεί στο 15% περίπου των σπιτιών στην Ισπανία), τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκουν στις τράπεζες.
Η υπόθεση των πλειστηριασμών προκάλεσε μεγάλη κοινωνική ένταση: άνθρωποι με κρίσεις πανικού μεταφέρονταν στα νοσοκομεία, άλλοι αυτοκτόνησαν, παιδάκια με τους γονείς τους έκλαιγαν στους δρομους, κ.α.
Υπό το βάρος της λαϊκής οργής, η συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι, αναγκάστηκε να εκδώσει διάταγμα με το οποίο ανέστειλε για δυο χρόνια το κύμα των εξώσεων. Είχαν ήδη όμως αυτοκτονήσει άνθρωποι. Ακολούθησε το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας που ανέστειλε την εφαρμογή διαταγών εξώσεων σε πολίτες που είχαν οφειλές για στεγαστικό δάνειο.
