Aφορολόγητα και χωρίς να μετρούν στο εισόδημα και να επιβάλλεται εισφορά αλληλεγγύης είναι τα προνοιακά επιδόματα που έλαβαν πέρυσι χιλιάδες άτομα με αναπηρία από τον ΟΠΕΚΑ για τις φορολογικές δηλώσεις 2020. Δεν ισχύει το ίδιο όμως με την 13η σύνταξη που δόθηκε το περασμένο Πάσχα.
Σύμφωνα με οδηγίες της ΑΑΔΕ που περιλαμβάνουν διευκρινίσεις για τη φορολογική αντιμετώπιση διαφόρων κατηγοριών αμοιβών, αποζημιώσεων, επιδομάτων και παροχών τα ποσά της 13ης σύνταξης που έλαβαν τον Μάιο του 2019 οι δικαιούχοι συνταξιούχοι υπόκεινται κανονικά σε φόρο εισοδήματος και ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Εφόσον τα αναλογούντα ποσά φόρου και εισφοράς είχαν ήδη παρακρατηθεί κατά την καταβολή της παροχής αυτής τον περυσινό Μάιο, οι συνταξιούχοι που τα εισέπραξαν δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν επιπλέον ποσά με την εκκαθάριση των δηλώσεων που θα υποβάλουν φέτος για το έτος 2019.
Στις περιπτώσεις όμως κατά τις οποίες δεν παρακρατήθηκαν καθόλου φόρος εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης ή παρακρατήθηκαν ποσά χαμηλότερα των αναλογούντων, οι δικαιούχοι θα πληρώσουν επιπλέον ποσά φόρου και εισφοράς κατά την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων.
Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης και, ειδικότερα, το σύνολο των ποσών του εν λόγω εισοδήματος που αφορούν όλους τους μήνες του 2019, ανεξάρτητα από το πότε πραγματοποιήθηκε η καταβολή τους μετρά σαν εισόδημα υποκείμενο σε εισφορά αλληλεγγύης αλλά δεν επιβάλλεται φόρος εισοδήματος.
Το ποσό του «Κοινωνικού Μερίσματος» που καταβλήθηκε εφάπαξ στους δικαιούχους μέσα στο 2019. Το ποσό αυτό δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, δεν φορολογείται και δεν υπόκειται στην εισφορά αλληλεγγύης.
Αναλυτικά
Συμπεριλαμβάνονται στο εισόδημα και φορολογούνται
Όπως προκύπτει από την απόφαση της ΑΑΔΕ, τα παρακάτω ποσά θεωρούνται εισοδήματα είτε ειδικώς φορολογούμενα είτε απαλλασσόμενα από το φόρο εισοδήματος αλλά σε κάθε περίπτωση υπαγόμενα σε εισφορά αλληλεγγύης:
1 Αμοιβές που καταβάλλονται σε αμειβόμενους με ημερομίσθιο, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες ορισμένου χρόνου αλλά διάρκειας μικρότερης από ένα έτος, καθώς και σε ξεναγούς που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 37 του ν. 1545/1985, επί του καθαρού ποσού των οποίων διενεργείται, από 14.6.2018, παρακράτηση φόρου με συντελεστή 5%.
2 Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης και, ειδικότερα, το σύνολο των ποσών του εν λόγω εισοδήματος που αφορούν όλους τους μήνες του 2019, ανεξάρτητα από το πότε πραγματοποιήθηκε η καταβολή τους.
3 Η 13η σύνταξη που χορηγήθηκε τον Μάιο του 2019 στους δικαιούχους σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 120 του ν. 4611/2019 καθώς και η ίδια παροχή που χορηγήθηκε από τον ΟΠΕΚΑ (περ.γ’ άρθρ. 4 ν. 4520/2018) σε δικαιούχους ανασφάλιστους υπερήλικες σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις (παρ. 1 άρθ. 120 ν. 4611/2019).
4 Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης που χορηγήθηκε από τον ΟΠΕΚΑ (περ. β’ άρθ.4 ν. 4520/2018) σε ανασφάλιστους υπερήλικες του άρθρου 93 του ν.4387/2016.
5 Η καταβαλλόμενη, από 11.10.2018, πτητική αποζημίωση στους πιλότους της πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (άρθρο 35 ν. 4569/2018).
6 Οι αμοιβές που καταβάλλονται σε απασχολούμενους – εποχιακά εργαζόμενους, για χρονικό διάστημα μέχρι 150 ημέρες ετησίως, σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις μεταποίησης, τυποποίησης προϊόντων και υπάγονται στην ασφάλιση ΕΦΚΑ – ΟΓΑ.
7 Αμοιβές που καταβάλλονται για περιστασιακή απασχόληση στα μέλη αγροτικών ή γυναικείων συνεταιρισμών τα οποία υπάγονται στην ασφάλιση ΕΦΚΑ – ΟΓΑ.
8 Οι αμοιβές που καταβάλλονται σε ποσοστό έως 35% των κερδών προ φόρων από τους Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (όπως αυτοί είναι εγγεγραμμένοι στο αντίστοιχο Μητρώο που τηρείται από το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) στους εργαζομένους τους.
Τι ισχύει για αναδρομικά και κοινωνικό μέρισμα
Σύμφωνα με την απόφαση της ΑΑΔΕ, υπάρχουν περιπτώσεις ποσών που καταβλήθηκαν εντός του 2019 που δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος ούτε σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης ούτε συνυπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, αλλά πρέπει να περιληφθούν στις βεβαιώσεις αποδοχών που θα υποβάλουν οι φορείς χορήγησης των ποσών αυτών στην ΑΑΔΕ και συνακόλουθα θα πρέπει να δηλωθούν είτε στις φετινές φορολογικές δηλώσεις είτε με τροποποιητικές δηλώσεις παρελθόντων ετών, επειδή καταβλήθηκαν ως αναδρομικά.
Οι περιπτώσεις αυτές είναι:
1 Τα εφάπαξ χρηματικά ποσά που καταβλήθηκαν στο φορολογικό έτος 2019 στους δικαιούχους των άρθρων 10 έως και 15 του ν. 4575/2018 (στελέχη που εμπίπτουν σε ειδικά μισθολόγια καθώς και συνταξιούχοι των ίδιων κατηγοριών), τα οποία δεν είχαν αποσταλεί με το αρχείο βεβαιώσεων φορολογικού έτους 2018 αλλά αποτελούν εισόδημα του φορολογικού έτους 2018 (βάσει των οριζομένων στις ΚΥΑ με τις οποίες αυτά χορηγούνται). Τα ποσά αυτά πρέπει να δηλωθούν από τους φορολογούμενους που τα έλαβαν, ως αναδρομικά, με τροποποιητικές δηλώσεις φορολογικού έτους 2018.
2 Τα αναδρομικά επιδομάτων ανεργίας ΟΑΕΔ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΓΕΝΕ. Τα ποσά αυτά πρέπει να δηλωθούν από τους φορολογούμενους που τα έλαβαν, ως αναδρομικά, με τροποποιητικές δηλώσεις στα έτη τα οποία αφορούν.
3 Το ποσό του «Κοινωνικού Μερίσματος» που καταβλήθηκε εφάπαξ στους δικαιούχους μέσα στο 2019. Το ποσό αυτό δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, δεν φορολογείται και δεν υπόκειται στην εισφορά αλληλεγγύης. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη τεκμηρίου και γι’ αυτό θα πρέπει να περιληφθεί στη φετινή δήλωση.
4 Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων που καταβλήθηκε στους δικαιούχους μέσα το 2019. Το ποσό αυτό απαλλάσσεται από κάθε φόρο, δεν υπόκειται σε παρακράτηση φόρου και περαιτέρω απαλλάσσεται και της εισφοράς αλληλεγγύης. Το επίδομα αυτό δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.
Δεν θεωρούνται εισοδήματα και δεν φορολογούνται
1 Οι ακόλουθες παροχές που χορηγεί και διαχειρίζεται ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ):
- α) Τα έξοδα κηδείας της περίπτωσης γ’ του άρθρου 4 του ν. 4520/2018.
- β) Οι παροχές και οι υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας σύμφωνα με το ν. 3050/2002 (περίπτωση δ’ άρθ.4 ν. 4520/2018)
- γ) Οι προνοιακές παροχές σε χρήμα που χορηγήθηκαν σε άτομα με αναπηρία και αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών της αναπηρίας τους και οι οποίες σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 81 του ν. 4611/2019 δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος.
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται συγκεκριμένα:
- Το επίδομα κίνησης για τους παραπληγικούς, τους τετραπληγικούς και τους ακρωτηριασμένους.
- Το διατροφικό επίδομα για τους νεφροπαθείς, τους μεταμοσχευμένους πνευμόνων και μυελού των οστών, καθώς και τους αλλοδαπούς και ομογενείς νεφροπαθείς, μεταμοσχευμένους καρδιάς, ήπατος.
- Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά αναπηρία.
- Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση.
- Η οικονομική ενίσχυση παραπληγικών – τετραπληγικών και ακρωτηριασμένων ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του Δημοσίου.
- Η ενίσχυση ατόμων με συγγενή αιμολυτική αναιμία (μεσογειακή δρεπανοκυτταρική μικροδρεπανοκυτταρική κ.λπ.) ή συγγενή αιμορραγική διάθεση (αιμορροφιλία κ.λπ.), Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS).
- Η οικονομική ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων.
- Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με αναπηρία όρασης.
- Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με εγκεφαλική παράλυση.
- Η εισοδηματική ενίσχυση ασθενών και αποθεραπευμένων χανσενικών και μελών των οικογενειών τους.
2 Οι παρακάτω προνοιακές παροχές, οικονομικές και εισοδηματικές ενισχύσεις και κοινωνικές υπηρεσίες που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ για την οικονομική στήριξη – ενίσχυση ειδικών και ευπαθών ομάδων:
- Το Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής για ανασφάλιστους υπερήλικες.
- Η εισοδηματική ενίσχυση Οικογενειών Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών (άρθρο 27 του ν. 3016/2002, άρθρο 22 του ν. 2646/1998),
- Η Κάρτα Μετακίνησης Πολυτέκνων (άρθρο 10 του ν. 2963/2001, άρθρο 17 παρ. 10 του ν. 3534/2007).
- Αμοιβές που καταβλήθηκαν σε μισθωτούς και αφορούν αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης, ημερήσια αποζημίωση, αποζημίωση εξόδων κίνησης και επίδομα βιβλιοθήκης. Οι αμοιβές αυτές δεν θεωρούνται εισόδημα επειδή καταβάλλονται προκειμένου να αποζημιωθεί ο υπάλληλος για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του.
- Η πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης οχήματος που καταβλήθηκε σε εργαζόμενους οι οποίοι απασχολούνται στη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων και οι οποίοι χρησιμοποιούν για την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα δικής τους ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής (ντελιβεράδες). Η αποζημίωση αυτή δεν θεωρείται εισόδημα επειδή καταβάλλεται προκειμένου ο εργαζόμενος να αποζημιωθεί για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του.
- Το επίδομα που χορηγήθηκε στους δικαστικούς λειτουργούς για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, καθώς και για την αντιστάθμιση δαπανών στις οποίες υποβάλλονται κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους (παρ. 3 άρθ.30 ν.3205/2003).
- Το Επίδομα Στέγασης, το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 3 του ν. 4472/2017 θεσπίστηκε από το υπουργείο Εργασίας για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του ίδιου άρθρου και νόμου δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος.
- Η χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας στους μοναχούς και μοναχές που είναι εγγεγραμμένοι στα μοναχολόγια ιερών μονών ή μητροπόλεων της Ελλάδας, εγκαταβιούν στις ιερές μονές ή τα εξαρτήματα αυτών και δεν συνταξιοδοτούνται από Φορέα ημεδαπής, πλην ΟΠΕΚΑ, ή αλλοδαπής. Το δικαίωμα αυτό παρέχεται και στους Ελληνες το γένος, κληρικούς και μοναχούς των Πατριαρχείων της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και μοναχούς της Ιεράς Μονής Σινά.
- Το επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται βάσει των διατάξεων του ν.δ. 57/1973 στα πλαίσια παροχής Προγραμμάτων Κοινωνικής Προστασίας.
- Οι έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις σε δικαιούχους που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.
Τα ποσά των παραπάνω περιπτώσεων δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα αρχεία των βεβαιώσεων αποδοχών που έχουν ήδη αποστείλει ή θα αποστείλουν ηλεκτρονικά με τη μορφή αρχείων, μέχρι 13 Μαρτίου 2020, οι φορείς οι οποίοι τα κατέβαλαν (οι εργοδότες, το Δημόσιο, ο ΟΠΕΚΑ κ.λπ.) ώστε να μην προσυμπληρωθούν από την ΑΑΔΕ στα έντυπα Ε1 των δικαιούχων σε κωδικούς όπου περιλαμβάνονται ποσά επιβαρυνόμενα με φόρο εισοδήματος και ειδική εισφορά αλληλεγγύης ή ποσά απαλλασσόμενα από το φόρο εισοδήματος αλλά επιβαρυνόμενα με ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ετσι δεν θα επιβαρυνθούν με ειδική εισφορά αλληλεγγύης και δεν θα συνυπολογιστούν στα ετήσια οικογενειακά εισοδήματα των δικαιούχων.
