Ενα γάργαρο ποτάμι είναι η λεωφόρος Αθηνών, μόνο που αντί για ποταμόψαρα έχει νταλίκες. Αμέτρητες νταλίκες ανεβοκατεβαίνουν, πάνω κάτω, βιαστικά, αφήνοντας ένα επιθετικό βουητό στο πέρασμά τους…
της Ελευθερίας Αλαβάνου
Ο ήχος της μηχανής και του ελαστικού πάνω στο οδόστρωμα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής στις συνοικίες κοντά στην Καβάλας. Μιλάμε για το soundtrack της καθημερινότητας, τρυπώνει στ’ αυτιά σου συνεχώς, είτε περπατάς στο πεζοδρόμιο είτε στο δάσος. Σε αυτή τη βόλτα της καραντίνας, επισκεφθήκαμε το Δαφνί και την Αφαία Σκαραμαγκά, δύο περιοχές που βρίσκονται επί της λεωφόρου Αθηνών και έχουν πολύ ενδιαφέρον γιατί συνδυάζουν τρία ετερόκλητα χαρακτηριστικά: αστικοποίηση, μνημεία και φύση. Δηλαδή το σήμερα με το χθες και το πάντα.
Σημείο αφετηρίας και τερματισμού (αφού εδώ θα επιστρέψουμε, ακολουθώντας την ίδια διαδρομή) είναι η περίφημη Μονή Δαφνίου. Λόγω καραντίνας, είναι κλειστή για το κοινό, όμως μπορείς να τη δεις αρκετά καλά έξω από την περίφραξη, παίρνοντας μια πρώτη γεύση αυτού του βυζαντινού αριστουργήματος με τη συμπυκνωμένη αρχιτεκτονική ομορφιά που διατηρείται ατόφια παρά το πέρασμα των αιώνων. Την κοιτάζουμε από όποια γωνία μπορούμε ώσπου να τη χορτάσει το βλέμμα μας κι έπειτα προχωράμε ακολουθώντας τη φορά των αυτοκινήτων μέχρι το φανάρι που θα μας επιτρέψει να περάσουμε στην απέναντι πλευρά της λεωφόρου Αθηνών. Σε τόσο μεγάλους δρόμους ο διαβάτης είναι σαν το μυρμήγκι, πρέπει να προσέχει να μην τον πατήσουν, οπότε περνάει πάντα και μόνο από φανάρι.
Ανηφορίζουμε την οδό Μυστρά, στρίβουμε αριστερά, η Μυστρά γίνεται Βουλγαροκτόνου, ώσπου φτάνουμε στο άλσος Δαφνίου, πεδίο άθλησης του ντόπιου πληθυσμού που, απ’ ό,τι φαίνεται, το τιμά καθημερινά. Είτε έρθεις εργάσιμη είτε Σαββατοκύριακο θα δεις κόσμο στα μονοπάτια. Οι πεζοπόροι ξεφυτρώνουν ξαφνικά μπροστά σου σαν αστικά ξωτικά, ο ένας κάνει βάδην, ο άλλος τρέχει, ένας τρίτος έχει επιλέξει μια μονότονη άσκηση όπου ανεβοκατεβαίνει ασταμάτητα μια απότομη πλαγιά. Διασταυρωνόμαστε, μας λένε «καλημέρα» λες κι είμαστε σε χωριό, προχωράνε τον δρόμο τους κι εμείς τον δικό μας. Πρόκειται για ένα συμπαθέστατο πάρκο με πολύχρωμα παγκάκια, πλαστικά κουβαδάκια (μάλλον για να πίνουν νερό τα ζώα) και διάσπαρτα, εδώ κι εκεί, μερικά μελίσσια. Μάλιστα, πιάνοντας την κουβέντα με έναν περίοικο, οδηγούμαστε μέσα από ένα μονοπάτι σε ένα σημείο που αποκλείεται να βρίσκαμε μόνοι μας: στη σιδηροδρομική γέφυρα της Κόσκο, η οποία παρότι δεν μοιάζει να έχει σχεδιαστεί για αναψυχή, προσελκύει πολύ κόσμο που έρχεται για τζόγκινγκ ή απλώς για να καθίσει δίπλα στις ράγες και να ατενίσει το δάσος και στο βάθος τη θάλασσα.
Κάποια στιγμή, έπειτα από περίπου μισή ώρα πεζοπορίας, βγαίνουμε από το άλσος Δαφνίου και φτάνουμε στην Αφαία Σκαραμαγκά, έναν οικισμό μια σταλιά, που ό,τι του λείπει σε μέγεθος το αναπληρώνει σε μυθολογική αίγλη. Η οδός Ρέας είναι μία, ας πούμε, κεντρική αρτηρία του οικισμού. Διασταυρώνεται με την οδό Ηρας, την οδό Εστίας και την οδό Κρόνου, η οποία με τη σειρά της τέμνεται από τις οδούς Ουρανού, Γαλαξία και Σελήνης. Μια βόλτα στα στενάκια της Αφαίας σε κάνει να χαμογελάσεις εκατό φορές, κοιτώντας απλώς τις πινακίδες των δρόμων. Στο σημείο που τελειώνει η οδός Ρέας, βρίσκεται το πιο γνωστό αξιοθέατο της περιοχής: το ιερό της Αφροδίτης, που θεωρείται ότι ταυτίζεται με τον ναό της θεάς που αναφέρει ο Παυσανίας κατά μήκος της αρχαίας Ιεράς Οδού και το οποίο ονομάζεται επίσης «ντουλαπάκια» (από τις εσοχές στον βράχο όπου οι προσκυνητές τοποθετούσαν αναθήματα).
Ο χώρος είναι κλειστός για το κοινό (γενικώς, όχι λόγω καραντίνας), παρ’ όλα αυτά φαίνεται καθαρά αν σταθείς μπροστά στα κάγκελα. Μάλιστα, το ιερό αποτελεί πόλο έλξης οπαδών του δωδεκαθεϊσμού, που διοργανώνουν εδώ γάμους και άλλες τελετές, όπως αναφέρεται σε άρθρα του τοπικού Τύπου. Τι μαθαίνει κανείς με αφορμή έναν περίπατο στις γειτονιές της πόλης του…
Ενα οχυρωμένο μοναστήρι, ο θησαυρός της δυτικής Αθήνας
Η Αθήνα είναι γεμάτη θησαυρούς κι όμως στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς περιλαμβάνονται μόλις δύο αρχαιολογικοί χώροι της: η Ακρόπολη και η Μονή Δαφνίου.
Η τελευταία εντάχθηκε στη λίστα της UNESCO το 1990 μαζί με τη Μονή Οσίου Λουκά και τη Νέα Μονή Χίου. Αν δεν την έχετε επισκεφθεί πραγματικά αξίζει να βάλετε στο πρόγραμμα μία βόλτα στην περιοχή.
Πρόκειται για εκπληκτικό μνημείο, ένα οχυρωμένο μοναστήρι που κατά πάσα πιθανότητα θεμελιώθηκε στη θέση του αρχαίου ιερού του Δαφναίου ή Δαφνίου Απόλλωνα. Το καθολικό (δηλαδή ο ναός της μονής) χρονολογείται στον 11ο αιώνα και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Διάσημη για τα επιτοίχια ψηφιδωτά της, για την παράσταση του Παντοκράτορα στον τρούλο και για την πολυτέλειά της, η Μονή Δαφνίου υπέστη σημαντικές φθορές στη διάρκεια του σεισμού του ’99, που όμως σταδιακά αποκαθίστανται (αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται η δεύτερη φάση αποκατάστασης του μεγάλου περιβόλου). Αν έχετε όρεξη για λίγη ακόμα εξερεύνηση σταθείτε ακριβώς μπροστά στην είσοδο της μονής, απ’ όπου θα δείτε ότι ξεκινάει προς τα αριστερά ένα –σχεδόν αθέατο– μονοπάτι. Ακολουθήστε το και θα βρεθείτε στην καρδιά του δάσους, που είναι γεμάτο φουντωτούς θάμνους και ψηλόκορμα δέντρα με βρεγμένους κορμούς. Ανάμεσα στα κελαηδίσματα των πουλιών θα διακρίνετε ξεκάθαρα το βουητό των τροχοφόρων της λεωφόρου Αθηνών, το οποίο καταφέρνει και σπάει το πράσινο φράγμα της φύσης φτάνοντας μέχρι τα αυτιά σας.
Επειδή πρόκειται για κανονικό δάσος (και όχι πάρκο ή άλσος), αν θελήσετε να το εξερευνήσετε καλό είναι να μην πάτε μόνοι αλλά με συντροφιά.
Πληροφορίες
Για τη διαδρομή Μονή Δαφνίου – Αφαία Σκαραμαγκά και πίσω, μαζί με έναν περίπατο στο δάσος δίπλα στη μονή, διανύσαμε περίπου 9,5 χλμ. (13.000 βήματα). Με χαλαρό βήμα και μικρές στάσεις υπολογίστε περίπου δύο ώρες περπάτημα.
