Ως Νεκρό Σημείο σύμφωνα με τον ορισμό που υπάρχει στην Wikipedia ορίζεται το ποσό των πωλήσεων (κύκλου εργασιών), όπου μια επιχείρηση καλύπτει το σύνολο των εξόδων της, σταθερά και μεταβλητά, μη πραγματοποιώντας ούτε κέρδος ούτε ζημιά.
(Επαναδημοσιεύουμε το άρθρο λόγω κάποιων ελλείψεων που υπήρξαν στο αρχικό κείμενο εξαιτίας, τεχνικών προβλημάτων)
Του Δημήτρη Χουλιάρα*
Ο υπολογισμός του είναι πάρα πολύ σημαντικός στην λήψη αποφάσεων σε μια επιχείρηση, καθώς όταν επιχειρείται μια επένδυση προκύπτουν δυο βασικά ερωτήματα.
α) Πόσο πρέπει να πουλήσω για να μην έχω ζημιά?
β) Πόσο πρέπει να πουλήσω ώστε μετά την αφαίρεση των εξόδων να πετύχω το επιδιωκόμενο κέρδος που έχει τεθεί σαν στόχος για να αξίζει να προχωρήσω στην συγκεκριμένη επιχειρηματική κίνηση.
Για να μπει κάποιος στο πνεύμα της αναζήτησης του Νεκρού Σημείου σε μια επιχείρηση θα πρέπει πρώτα να κατανοήσει κάποιες βασικές έννοιες:
Σταθερό και Μεταβλητό Κόστος
Όταν επιχειρούμε να κατηγοριοποιήσουμε τα κόστη μιας επιχείρησης μια πολύ σημαντική διάκριση είναι αυτή σε Σταθερό και Μεταβλητό και Κόστος.
Το Σταθερό κόστος είναι το κόστος το οποίο υπάρχει σε μια επιχείρηση, ανεξάρτητα από το ύψος της παραγωγής. Αν σε μια χρονιά μια επιχείρηση δεν πραγματοποιήσει ούτε μια πώληση το σταθερό κόστος θα ισούται με την ζημιά εκείνης την χρονιάς καθώς αυτή την κατηγορία εξόδων είναι αδύνατον να την αποφύγουμε εφόσον η επιχείρηση παραμένει ανοιχτή, ακόμα και αν δεν υπάρξει ούτε ένας πελάτης.
Αντιθέτως Μεταβλητό Κόστος είναι το κόστος που προκύπτει από την παραγωγική διαδικασία. Ξεκινά να υπάρχει όταν λάβουμε μια παραγγελία από κάποιον πελάτη και αρχίζει η εκτέλεση της. Όσο μεγαλώνει το μέγεθος της παραγγελίας μεγαλώνει και το μέγεθος του Μεταβλητού Κόστους.
Αν υποθέσουμε ότι το Μεταβλητό Κόστος αυξάνεται με τον ίδιο ρυθμό που αυξάνονται και οι πωλήσεις (γραμμική σχέση) τότε το ανά μονάδα Μεταβλητό Κόστος για κάθε παραγόμενη μονάδα είναι ίσο ανεξάρτητα από το ύψος της παραγωγής.
Περιθώριο Συνεισφοράς
Περιθώριο Συνεισφοράς ονομάζουμε την διαφορά ανάμεσα στις συνολικές εισπράξεις και στο συνολικό Μεταβλητό Κόστος.
Περιθώριο Συνεισφοράς = Συνολικά Έσοδα – Συνολικό Μεταβλητό Κόστος
Μπορούμε να το υπολογίσουμε πολύ εύκολα και ανά μονάδα με τον τύπο:
Μοναδιαίο Περιθώριο Συνεισφοράς = Τιμή Πώλησης – Μεταβλητό Κόστος ανά τμχ.
Αν π.χ. Πουλάμε ένα προϊόν 80 € ανά τμχ και μας κοστίζει 60 € ανά τμχ, το μοναδιαίο περιθώριο συνεισφοράς είναι:
80 – 60 = 20 €
Είναι με απλά λόγια το τι μένει στα ταμείο της επιχείρησης μετά την παραγωγή και πώληση ενός αγαθού για να καλύψουμε το σταθερό κόστος το οποίο δεν αποφεύγεται ακόμα και αν η επιχείρηση δεν δουλέψει καθόλου.
Έχοντας κατανοήσει την έννοια αυτή φτάνουμε στο Νεκρό σημείο ή B.E.P από τα αρχικά Break Even Point.
Νεκρό Σημείο
Ως νεκρό σημείο ορίζεται το σημείο όπου τα έξοδα μια επιχείρησης ισούται με τα έσοδα της, δηλαδή δεν έχουμε ούτε ζημιά ούτε κέρδος. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει το σταθερό κόστος μιας επιχείρησης να ισούται με τα χρήματα που μας μένουν από τις πωλήσεις, όταν έχουμε καλύψει το μεταβλητό κόστος αυτών που πουλήσαμε.
Υπάρχουν δυο τρόποι να το εκφράσουμε:
Είτε σε ποσότητα δηλαδή πόσο πρέπει να παράγουμε και να πουλήσουμε για να μην μπούμε μέσα.
Είτε σε αξία δηλαδή στις πόσες εισπράξεις έχουμε ίσα ίσα καλύψει όλα τα έξοδα μας και δεν έχουμε ζημιά.
Βρίσκεται από τους τύπους:
B.E.P ποσότητα = Σταθερό Κόστος / Τιμή Πώλησης – Μεταβλητό Κόστος μιας μονάδας
B.E.P αξία = Σταθερό Κόστος / [(Τιμή Πώλησης – Μεταβλητό Κόστος μιας μονάδας) / Τιμή Πώλησης]
πχ Έστω ότι σε μια εταιρεία τα σταθερά έξοδα είναι 2.000 €, η τιμή πώλησης 80 € και το μεταβλητό ανά μονάδα κόστος 60 €. Τότε για να μην μπούμε μέσα θα πρέπει να παράγουμε και να πουλήσουμε:
B.E.P. ποσότητα = 2.000,00 / 80 – 60 = 100 τμχ
ή αλλιώς να έχουμε συνολικά εισπράξεις:
B.E.P. αξία = 2.000,00 / [(80 – 60) / 80] = 8.000,00 €
Οκ με αυτό, πόσο πρέπει να πουλήσω όμως για να έχω κέρδος πχ 5.000 €;
Το ύψος των πωλήσεων θα το συμβολίσουμε με C.V.P. Από τα αρχικά Cost Value Profit και οι τύποι είναι:
C.V.P. ποσότητα = (Συνολικό Σταθερό Κόστος + Επιδιωκόμενο Κέρδος) / Τιμή Πώλησης – Μεταβλητό Κόστος μιας μονάδας
C.V.P. αξία = (Συνολικό Σταθερό Κόστος + Επιδιωκόμενο Κέρδος / [(Τιμή Πώλησης – Μεταβλητό Κόστος μιας μονάδας) / Τιμή πώλησης]
Εφαρμόζοντας τους τύπους στα προηγούμενα δεδομένα θα έχουμε:
Για να έχει η επιχείρηση 5.000,00 € θα πρέπει να πουλήσει:
C.V.P. ποσότητα = 2.000,00 + 5.000,00 / 80 – 60 = 350 τμχ
Ενώ αν ψάχνουμε το ύψος των πωλήσεων για να έχουμε κέρδος 5.000 € θα πρέπει να έχουμε εισπράξεις:
C.V.P. αξία = 2.000,00 + 5.000,00 / [(80 – 60) / 80] = 28.000,00 €
Ας τα δούμε όμως όλα αυτά σε ένα παράδειγμα:
Το τυπογραφείο με την επωνυμία ΑΒΓ αναλαμβάνει εκτυπώσεις και βιβλιοδεσίες. Για κάθε έτοιμο βιβλίο που ετοιμάζει χρεώνει τον πελάτη 15,00 € το τμχ. Ο ιδιοκτήτης πληρώνει κάθε χρόνο σε ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκιο και κοινόχρηστα 10.000 €. Κάθε τμχ που παράγει έχει υπολογίσει ότι του κοστίζει σε χαρτί και μελάνι 10,00 €. Τέλος τα κέρδη φορολογούνται με συντελεστή 22%.
Το τυπογραφείο ΑΒΓ φέτος έχει λάβει παραγγελίες τις οποίες θα υλοποιήσει μέσα στην χρονιά ύψους 4.000 τμχ.
α) Στις παραγγελίες που είχε ως τώρα το τυπογραφείο ποιο θα είναι το καθαρό του κέρδος;
β) Εμφανίζεται ένας καινούργιος πελάτης και προσφέρει συμβόλαιο 1.500 τμχ αν του πωλήσουμε στα 14 € το τμχ. Ο πελάτης είναι μεγάλου μεγέθους και ο επιχειρηματίας θέλει να τον εντάξει στο πελατολόγιο του, όμως η παραγγελία αυτή για να εκτελεστεί θα του στερήσει όλα τα Σαββατοκύριακα των επόμενων τεσσάρων μηνών. Μετά από σκέψη αποφασίζει ότι δεν αξίζει να δεχθεί την παραγγελία αν δεν έχει κέρδος από αυτήν τουλάχιστον 5.000,00 € καθαρά.
Να δεχτεί ο επιχειρηματίας την καινούργια παραγγελία;
γ) Σε ποια τιμή ανά μονάδα θα πρέπει να γίνει η αντιπρόταση από το τυπογραφείο;
Λύση
α) Για να βρεθεί το κέρδος που θα υπάρξει με τις έως τώρα παραγγελίες θα πρέπει πρώτα να βρούμε το Νεκρό Σημείο. Εφαρμόζοντας τον τύπο που είδαμε παραπάνω θα έχουμε:
B.E.P. ποσότητα = Σταθερό Κόστος / [(Τιμή Πώλησης / τμχ) – (Μεταβλητό Κόστος / τμχ)]
= 10.000,00 € / (15,00 € – 10,00 €) = 2.000,00 τμχ
Ο αριθμός αυτός που βρήκαμε σημαίνει ότι με τα πρώτα 2.000 βιβλία που θα ετοιμάσουμε θα καλύψουμε το σταθερός κόστος λειτουργείας της επιχείρησης.
Για τα υπόλοιπα 2.000 βιβλία που θα παράγουμε, η διαφορά ανάμεσα στην τιμή πώλησης και το μεταβλητό κόστος είναι καθαρό κέρδος προ φόρων.
2.000 τμχ * (15,00 € – 10,00 €) = 10.000 € Κέρδος προ φόρων
Τα χρήματα που θα μείνουν στα ταμεία θα είναι:
10.000,00 – (10.000,00 * 22%) = 7.800,00 € Κέρδη μετά από φόρους
β) Το περιθώριο συνεισφοράς το βιβλίων της νέα παραγγελίας θα είναι:
14,00 – 10,00 = 4,00 € ανά τμχ (μοναδιαίο περιθώριο συνεισφοράς)
Οπότε το κέρδος που θα αποφέρει η παραγγελία στην επιχείρηση θα είναι:
1.500 τμχ * (14,00 € – 10,00 €) = 6.000 € Κέρδος προ φόρων
Το ποσό που βρήκαμε είναι πάνω από το ελάχιστο απαιτούμενο κέρδος για να δεχτούμε την παραγγελία, μετά την αφαίρεση των φόρων όμως αυτό που μένει στα ταμεία μας είναι:
6.000 – (6.000,00 * 22%) = 4.680,00 € Κέρδος μετά από φόρους
Από την ανάλυση που κάναμε προκύπτει ότι δεν αξίζει ο ιδιοκτήτης του τυπογραφείου να χάσει τα Σαββατοκύριακα των επόμενων τεσσάρων μηνών γιατί το ποσό που θα μείνει στα ταμεία δεν φτάνει το ελάχιστο ποσό που έκρινε ότι τον ικανοποιεί προκειμένου να προβεί στην θυσία που απαιτείται.
γ) Για να δοθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό θα πρέπει να βρεθεί αρχικά ποια θα είναι τα κέρδη προ φόρων ώστε να απομείνει καθαρό κέρδος μετά την αφαίρεση τους 5.000 €.
Ένας εύκολος τρόπος για να το υπολογίζουμε είναι ο τύπος:
Κέρδος προ φόρων = Κέρδος μετά φόρων / (1-Φορολογικό Συντελεστή)
Εφαρμόζοντας τον έχουμε:
Κέρδη πριν την αφαίρεση των φόρων = 5.000,00 € / (1 – 22%) = 6.410,26 €
Στα 6.410,26 € το μοναδιαίο περιθώριο συνεισφοράς θα είναι:
6.410,26 / 1.500,00 = 4,27 € περιθώριο συνεισφοράς ανά τμχ
Οπότε ο επιχειρηματίας θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί με τον καινούργιο πελάτη στην τιμή των 14,27 € για κάθε βιβλίο που θα εκτυπωθεί.
*Ο Δημήτρης Χουλιάρας είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός και παράλληλα συνεργάτης της Foroline-Financial ADC
