Είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια το υπουργείο οικονομικών έχει «ρίξει» το βάρος της είσπραξης των εσόδων στο να κάνει τους πολίτες συμμετέχοντες στην πάταξη της φοροδιαφυγής
Του Απόστολου Αλωνιάτη*
Ιστορική αναδρομή
Να θυμίσουμε ότι το μέτρο είναι νέο. Εφαρμόστηκε για πρώτη φόρα με τον παλαιό Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ-Ν.2238/1994), σαν έκπτωση φόρου ή έκπτωση από το εισόδημα, με την συλλογή χάρτινων αποδείξεων. Για κάποια χρόνια το μέτρο ατόνησε και στην πορεία, επέστεψε ως υποχρέωση συλλογής αποδείξεων που είχαν όμως εξοφληθεί με ηλεκτρονικό τρόπο για την στήριξη του αφορολόγητου των μισθωτών, των συνταξιούχων και των φορολογούμενων με αγροτικό εισόδημα, σε ορισμένες περιπτώσεις.
Με τον νόμο 4646/2019, το μέτρο αποδεσμεύτηκε από την στήριξη του αφορολόγητου και επεκτάθηκε σαν υποχρέωση σε όλους τους φορολογούμενους που έχουν εισόδημα από μισθούς, συντάξεις, εμπορική δραστηριότητα και ενοίκια.
Με τροπολογία που κατέθεσε στην βουλή των Ελλήνων, το οικονομικό επιτελείο έρχεται να τροποποιήσει για μία ακόμη φορά το σχετικό μέτρο.
Με την τροπολογία δίνονται νέα κίνητρα για τις ηλεκτρονικές πληρωμές. Κάποιες από τις αποδείξεις θα μετράνε διπλά, και για ορισμένους κλάδους αυτές οι αποδείξεις, που θα εκδίδουν, θα αφαιρείται αντίστοιχα το 30% των δαπανών από το εισόδημα για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της τροπολογία με τις προτεινόμενες διατάξεις επιχειρείται η αντιμετώπιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής που παρουσιάζεται σε επαγγελματικούς κλάδους και τομείς της οικονομίας με την παροχή κινήτρων για την πραγματοποίηση συναλλαγών με ηλεκτρονικά μέσα.
Ποιες αποδείξεις μετράνε διπλά
Στο πρώτο μέρος της τροπολογίας αναφέρεται ότι, ειδικά για τα φορολογικά έτη 2022 έως και 2025, ορισμένες υποκατηγορίες δαπανών της Ομάδας 6 (Υγεία), ως προς τις οποίες δεν είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση ηλεκτρονικών συναλλαγών, υπολογίζονται στο διπλάσιο της αξίας τους για την κάλυψη του απαιτούμενου ποσού δαπανών της περ. β) της παρ. 6.».
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, καθορίζονται οι υποκατηγορίες δαπανών του τελευταίου εδαφίου της περ. δ) και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου. Με απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ καθορίζεται η διαδικασία συγκέντρωσης των απαραίτητων δεδομένων από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.».
Αφαίρεση από το εισόδημα 30%
Πέρα από τις e- αποδείξεις που θα μετρούν διπλά, στον υπολογισμό του ποσού που υποχρεούται ο φορολογούμενος να συγκεντρώσει, στην τροπολογία υπάρχει και μια δεύτερη κατηγορία αποδείξεων που θα επιφέρουν αφαίρεση από το εισόδημα.
Ποιο συγκεκριμένα ειδικά για τα φορολογικά έτη 2022 έως και 2025, από το φορολογητέο εισόδημα του φυσικού προσώπου από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία, αποκλειστικά και μόνο για τον υπολογισμό του
φόρου εισοδήματος, αφαιρείται αναλογικά ποσό ίσο με το τριάντα τοις εκατό (30%) των δαπανών λήψης υπηρεσιών, για ορισμένες δαπάνες των Ομάδων 4 (Στέγαση), 5 (Υπηρεσίες), 7 (Μεταφορές), 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), 10 (Εκπαίδευση), 12 (Υπηρεσίες) της περ. δ) της παρ. 6 που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής σύμφωνα με την περ. α) της ως άνω παραγράφου.
Το αφαιρούμενο ποσό εισοδήματος δεν υπερβαίνει το ποσό των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ ετησίως ούτε το πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία.
Με την ψήφιση του νόμου θα εκδοθεί, και εδώ, απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, στην οποία θα καθορίζονται οι συγκεκριμένες δαπάνες λήψης υπηρεσιών, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του νόμου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη λίστα των επαγγελματικών κλάδων που οι ηλεκτρονικές αποδείξεις θα δίνουν έξτρα έκπτωση φόρου στους φορολογουμένους θα περιλαμβάνονται: δικηγόροι, αρχιτέκτονες, ψυκτικοί, γραφεία τελετών, υπηρεσίες προσωπικής φροντίδας και νοσηλείας, υπηρεσίες καθαρισμού και συντήρησης, παιδικής φροντίδας, λιμουζίνες και ταξί, καθαριστήρια, υπηρεσίες ενοικίασης σκαφών αναψυχής, υπηρεσίες συμβουλευτικής, φωτογράφοι, οικοδομικές εργασίες καθώς και γυμναστήρια και σχολές χορού.
Ποιες θεωρούνται δαπάνες;
Oι δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ., που πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι, πρέπει να καταβάλλονται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης. Ως ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ενδεικτικά μεταξύ άλλων νοούνται οι κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες [χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες (prepaid cards)], η πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 4537/2018 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking), ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet), paypal κ.λπ., καθώς και η καταβολή μετρητών προς Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 4537/2018 (σε γκισέ ή σε μηχάνημα easy-pay).
Ποιο είναι το απαιτούμενο ποσό;
Tο απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για κάθε φορολογικό έτος ορίζεται σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του πραγματικού εισοδήματος, που προκύπτει στην ημεδαπή ή/και στην αλλοδαπή και προέρχεται από μισθωτή εργασία και συντάξεις, από επιχειρηματική δραστηριότητα και από ακίνητη περιουσία και μέχρι είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ δαπανών.
Στον υπολογισμό του πραγματικού εισοδήματος δεν περιλαμβάνονται το ποσό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν. 4172/2013, όπως αυτό προκύπτει κατά την έκδοση της πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου του οικείου φορολογικού έτους, το ποσό της διατροφής που δίδεται από τον φορολογούμενο στον/στην διαζευγμένο/-η σύζυγο ή σε μέρος συμφώνου συμβίωσης ή/και σε εξαρτώμενο τέκνο του, εφόσον αυτό καταβάλλεται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Επιπλέον, στην έννοια του πραγματικού εισοδήματος δεν περιλαμβάνεται το εισόδημα που προκύπτει από την προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων.
Ποιο είναι το «πέναλτι» της μη συλλογής αποδείξεων;
Ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή της κλίμακας της παραγράφου 1 προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενης με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%).
Υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις;
Στο φορολογούμενο του οποίου έχει κατασχεθεί ο λογαριασμός, το όριο δαπανών του πρώτου εδαφίου της παρούσας περιορίζεται στις πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000 € ) δαπανών
Στην περίπτωση που οι δαπάνες, που έχουν πραγματοποιηθεί εντός του εκάστοτε φορολογικού έτους και αφορούν σε καταβολές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσης αυτών, δανειακές υποχρεώσεις προσωπικές ή επαγγελματικές προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) και για ενοίκια, υπερβαίνουν το εξήντα τοις εκατό (60%) του πραγματικού εισοδήματος, όπως αυτό ορίζεται με το παρόν άρθρο, τότε το απαιτούμενο ποσοστό δαπανών περιορίζεται στο είκοσι τοις εκατό (20%), υπό την προϋπόθεση ότι οι ανωτέρω δαπάνες έχουν καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Στα ενοίκια περιλαμβάνεται το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κύριας ή/και δευτερεύουσας κατοικίας του φορολογούμενου, επαγγελματικής στέγης, καθώς και το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κατοικίας των εξαρτώμενων τέκνων του που φοιτούν σε άλλη πόλη.
Εξαιρέσεις από την συλλογή ηλεκτρονικών αποδείξεων;
«γ) Η προηγούμενη περίπτωση β΄ του άρθρου αυτού δεν εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
(i) Φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το εβδομηκοστό (70ο) έτος της ηλικίας τους.
(ii) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.
(iii) Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
(iv) Οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ν. 4172/2013, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
(v) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
(vi) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
(vii) Oι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
(viii) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
(ix) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
(x) Oι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).
(xi) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
(xii) Οι φυλακισμένοι.»
Στο επόμενο μέρος θα δούμε ποιες δαπάνες συμμετέχουν, πως αποδεικνύεται η εξόφληση με ηλεκτρονικά μέσα και τι γίνεται με την κάλυψη αποδείξεων μεταξύ συζύγων.
*Ο Αποστόλης Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.
Πηγή: https://www.ot.gr/
