Πρόστιμα-φωτιά, τα οποία ανέρχονται σε 10.000 ευρώ τουλάχιστον για τις επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικά βιβλία και σε 30.000 ευρώ τουλάχιστον για όσες επιχειρήσεις τηρούν διπλογραφικά βιβλία, προβλέπονται για όσους «πειράζουν» τις ταμειακές μηχανές.
του Γιώργου Παλαιτσάκη
Σε κάθε περίπτωση, το πρόστιμο ανέρχεται στο 15% των εσόδων από επιχειρηματική δραστηριότητα για κάθε ελεγχόμενη χρήση, όπως αυτά προκύπτουν από τον μέσο όρο των δηλωθέντων εσόδων με τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των τριών τελευταίων φορολογικών ετών, μη συμπεριλαμβανομένου εκείνου για το οποίο δεν έχει παρέλθει η προθεσμία υποβολής της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Συνεπώς, τα ποσά των 10.000 ευρώ και των 30.000 ευρώ είναι τα ελάχιστα όρια που έχουν τεθεί για όσους παρεμβαίνουν με σκοπό την απομείωση των εσόδων από λιανικές πωλήσεις και την απόκρυψη των πραγματικών φορολογητέων εισπράξεων.
Στο ειδικό εγχειρίδιο της ΑΑΔΕ καταγράφονται οι υποχρεώσεις των κατόχων/χρηστών ΦΗΜ [Φορολογικών Ταμειακών Μηχανών, Ειδικών Ασφαλών Φορολογικών Διατάξεων Σήμανσης Στοιχείων (ΕΑΦΔΣΣ), Αυτόνομων Δημοσιονομικών Μονάδων Επεξεργασίας (ΑΔΗΜΕ) και ΑΔΗΜΕ Ταξιμέτρου]. Επιπρόσθετα περιγράφονται αναλυτικά οι παραβάσεις και τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε παραβάσεις. Τα βασικότερα σημεία του εγχειριδίου είναι, αναλυτικά, τα εξής:
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΤΟΧΩΝ/ ΧΡΗΣΤΩΝ ΦΗΜ
Ο επιτηδευματίας κάτοχος/χρήστης ΦΗΜ από την αγορά και την έναρξη χρήσης ενός Φορολογικού Ηλεκτρονικού Μηχανισμού (ΦΗΜ) έως και τη διακοπή χρήσης και τη διαφύλαξη του έχει τις κάτωθι υποχρεώσεις:
1. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η μοναδικότητα του κάθε αριθμού μητρώου ΦΗΜ, ο κάτοχος/χρήστης είναι απαραίτητο να δηλώσει την έναρξη της χρήσης αυτού στο πληροφοριακό σύστημα των ΦΗΜ μέσω της διαδικτυακής πύλης της ΑΑΔΕ (www.aade.gr). Δεν επιτρέπεται η έκδοση αποδείξεων εσόδου από αδήλωτη μηχανή. Η δήλωση γίνεται ηλεκτρονικά με το έντυπο Δ13 «Έντυπο Δήλωσης Έναρξης – ΜεταβολήςΠαύσης λειτουργίας ΦΗΜ (εκτός των ΑΔΗΜΕ Ταξιμέτρων)» και με το έντυπο Δ14 «Έντυπο Δήλωσης Έναρξης – Μεταβολής – Παύσης λειτουργίας των ΑΔΗΜΕ Ταξιμέτρων», εντός της καθορισμένης προθεσμίας των 10 ημερών από την έναρξη ή παύση χρήσης του ΦΗΜ.
2. Η ημερομηνία έναρξης ή παύσης καθορίζεται από την ημερομηνία του πρώτου ή τελευταίου Δελτίου Ημερήσιας Κίνησης Ζ αντίστοιχα. Η επιστροφή μη χρησιμοποιηθέντος ΦΗΜ από την οντότητα/ χρήστη στον πωλητή επιτρέπεται εντός 10 ημερών από την ημερομηνία αγοράς, με την προϋπόθεση ότι τα δεδομένα πωλήσεων που έχουν καταγραφεί είναι δοκιμαστικά (έως 5 Δελτία Ημερήσιας Κίνησης Ζ και σύνολο πωλήσεων έως 100 ευρώ). Σε αυτή την περίπτωση ο ΦΗΜ θεωρείται νέος – καινούργιος.
3. Η ώρα και η ημερομηνία της απόδειξης πρέπει να είναι επακριβείς.
4. Οι εκδότες τιμολογίων οφείλουν να τα αυθεντικοποιούν ως προς την προέλευση και το περιεχόμενό τους κατά τη στιγμή της έκδοσης αυτών. Από τεχνικής άποψης αυτό είναι εφικτό με χρήση ΦΗΜ (ταμειακής ή ΕΑΦΔΣΣ) ή υπηρεσιών παρόχου ηλεκτρονικής τιμολόγησης ή χρήση ειδικής εφαρμογής έκδοσης τιμολογίου της ΑΑΔΕ. Δεν υπάρχει αυθεντικοποίηση κατά την απλή εκτύπωση τιμολογίου από απλό (μη φορολογικό) εκτυπωτή.
5. Δεν επιτρέπεται η χρήση τύπων ΦΗΜ που έχει απαγορευτεί η περαιτέρω χρήση τους.
6. Ο επιτηδευματίας εκδίδει Ζ μετά την πάροδο 24 ωρών από την πρώτη συναλλαγή μετά το τελευταίο Ζ.
7. Είναι υποχρεωτική η αναγραφή του αριθμού μητρώου σε όλα τα εκδιδόμενα από τον φορολογικό μηχανισ μό δελτία (π.χ., δελτία «Νομίμων και Παρανόμων Αποδείξεων», αναφορές «Χ», ανάγνωση Φορολογικής Μνήμης, δελτίο ημερήσιας κίνησης «Ζ» κ.λπ.).
8. Η τήρηση και διαφύλαξη αντιγράφων όλων των εκδιδομένων από ΦΗΜ φορολογικών αποδείξεων γίνεται υποχρεωτικά μέσω ηλεκτρονικού τρόπου διαφύλαξης. Η τήρηση αντιγράφων λοιπών δελτίων είναι προαιρετική.
9. Τα φυλασσόμενα αρχεία, (των αντιγράφων δελτίων και των αντιστοίχων Δελτίων Υπογραφής Ημερήσιων Δεδομένων) κάθε ημέρας φυλάσσονται για όσο χρονικό διάστημα ορίζουν οι φορολογικές διατάξεις του ΚΒΣ, παραμένουν δε άμεσα προσπελάσιμα και αναγνώσιμα σε οποιαδήποτε απαίτηση των φορολογικών αρχών και παρέχεται κάθε διευκόλυνση και εφόδιο (μέσα, αναγκαίος εξοπλισμός κ.λπ.) για τη μεταφορά τους σε άλλο προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή και τη διενέργεια σχετικών εκτυπώσεων και ελέγχων επαλήθευσης.
10. Στα εστιατόρια, όταν χρησιμοποιείται ΕΑΦΔΣΣ, τα «δελτία παραγγελίας» ή οι «λογαριασμοί» πρέπει να συνοδεύουν τα σερβιρισμένα είδη χωρίς το αναγραφόμενο το Γενικό Σύνολο.
11. Στα εστιατόρια, όταν χρησιμοποιείται ΕΑΦΔΣΣ, να εκδίδεται στο τέλος «ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΛΙΑΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ».
12. Δεν επιτρέπεται στις ΦΤΜ που λειτουργούν με πρόγραμμα εστιατορίου η έκδοση απλής νόμιμης απόδειξης. Υποχρεωτικά η συναλλαγή περιλαμβάνει το άνοιγμα λογαριασμού τραπεζιού με την έκδοση ενός τουλάχιστον δελτίου με τη χαρακτηριστική ένδειξη «Προσωρινή Απόδειξη – Ακολουθεί Τελική Φορολογική Απόδειξη» και έπεται το κλείσιμο του λογαριασμού – τραπεζιού με την έκδοση του δελτίου της «Τελικής Φορολογικής Απόδειξης» και βάσει αυτού πληρώνει ο πελάτης (όχι βάσει χειρόγραφου ή μηχανογραφικού λογαριασμού).
13. Στα εστιατόρια, όταν χρησιμοποιείται απλή ταμειακή μηχανή (όχι εστιατορίου), κάθε σερβίρισμα πρέπει να συνοδεύεται με τη φορολογική απόδειξη.
14. Οι ΦΗΜ, συμπεριλαμβανομένων των ΑΔΗΜΕ ταξιμέτρου, πρέπει να είναι ορατοί στον πελάτη.
15. Αντικατάσταση Φορολογικής Μνήμης ΦΗΜ (ΦΤΜ, ΕΑΦΔΣΣ, ΑΔΗΜΕ) επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση βλάβης αυτής, εντός του χρόνου ισχύος της άδειας καταλληλότητας. Εξαιρούνται οι ΑΔΗΜΕ των ταξιμέτρων, όπου η αντικατάσταση φορολογικής μνήμης επιτρέπεται και σε περίπτωση πλήρωσης της εντός της ισχύος της άδειας καταλληλότητας.
16. Όλες οι ΑΔΗΜΕ ταξιμέτρων, ανεξαρτήτως τύπου, επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται έως ότου πληρωθεί μία εκ των θέσεων εκμεταλλευτή. Η αλλαγή θέσης εκμεταλλευτή σε άλλη θέση μνήμης της ΑΔΗΜΕ δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση, καθώς αντιβαίνει στους περιορισμούς των τεχνικών προδιαγραφών των ΑΔΗΜΕ Ταξιμέτρου. Ο περιορισμός ισχύει για όλους τους τύπους ΑΔΗΜΕ Ταξιμέτρου που είναι σε χρήση.
17. Η παραχώρηση χρήσης ΑΔΗΜΕ ταξιμέτρων επιτρέπεται μόνο σε εντελώς κενή θέση εκμεταλλευτή (εκτός της περίπτωσης όπου ο ίδιος μοναδικός ΑΦΜ χρησιμοποιούσε παλαιότερα τη συγκεκριμένη θέση εκμεταλλευτή). Η παραχώρηση χρήσης ΑΔΗΜΕ Ταξιμέτρου σε νέα και εντελώς κενή θέση εκμεταλλευτή επιτρέπεται ακόμη και μετά τη λήξη της άδειας καταλληλότητας. Δεν υφίστανται περιορισμοί ως προς τη μεταφορά μεταχειρισμένων εγκεκριμένων συνδυασμών ταξιμέτρου-ΑΔΗΜΕ ταξιμέτρων σε άλλο επιβατικό όχημα δημοσίας χρήσης. Αντιθέτως, η μεταβίβαση εξ ολοκλήρου ή ποσοστού άδειας επιβατικού οχήματος δημόσιας χρήσης επιτρέπεται μόνο εφόσον είναι σε ισχύ η άδεια συνδυασμού ταξιμέτρου – ΑΔΗΜΕ.
18. Η μεταβίβαση μεταχειρισμένου ΦΗΜ από χρήστη – επιτηδευματία ή η παραχώρηση της χρήσης της ΑΔΗΜΕ Ταξιμέτρου σε άλλο επιτηδευματία χωρίς αντικατάσταση φορολογικής μνήμης δεν επιτρέπεται, εκτός κι αν η επιχείρηση προέρχεται από μετασχηματισμό (συγχώνευση – διάσπαση – απορρόφηση), σε περίπτωση κληρονομικής διαδοχής ή γονικής παροχής, μεταβίβασης ΤΑΞΙ ή μεριδίου από τον εκμεταλλευτή αυτού σε άλλο εκμεταλλευτή, αυτοπαράδοσης του φορολογικού μηχανισμού λόγω διακοπής λειτουργίας ατομικής επιχείρησης και επανέναρξης οποιασδήποτε δραστηριότητας από το ίδιο πρόσωπο, αυτοπαράδοσης του φορολογικού μηχανισμού σε μέλος διαλυθείσας εταιρείας (λόγω ανάληψης εταιρικής μερίδας σε είδος). Σε αυτή την περίπτωση το μέλος της διαλυθείσας εταιρείας έχει τον ΦΗΜ στην κατοχή του αλλά όχι σε χρήση.
19. Η μεταβίβαση σώματος φορολογικού μηχανισμού χωρίς φορολογική μνήμη, επιτρέπεται μόνον από επιτηδευματία πωλητή – μεταπωλητή (dealer) σε άλλο επιτηδευματία επίσης πωλητή – μεταπωλητή (dealer) φορολογικών μηχανισμών ή κατασκευαστή – εισαγωγέα ή επιχείρηση τεχνικής υποστήριξης φορολογικών μηχανισμών.
20. Οι οντότητες που εκδίδουν στοιχεία λιανικής πώλησης μέσω ΦΗΜ υποχρεούνται να διαβιβάζουν ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα των ΦΗΜ (ΑΑΔΕ – Esend), για την περαιτέρω διαβίβασή τους στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA, όλα τα λογιστικά δεδομένα που εκδίδονται μέσω αυτών.
ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΦΗΜ
1. Για παραβάσεις παραβίασης ή παραποίησης ή επέμβασης στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών (ΦΗΜ), κατά οποιονδήποτε τρόπο, όταν ο υπαίτιος της παράβασης είναι ο κάτοχος-χρήστης του φορολογικού ηλεκτρονικού μηχανισμού επιβάλλεται πρόστιμο 15% επί των εσόδων από επιχειρηματική δραστηριότητα του ελεγχόμενου φυσικού ή νομικού προσώπου ή οντότητας, όπως αυτά τα έσοδα προκύπτουν από τον μέσο όρο των δηλωθέντων εσόδων με τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των τριών (3) τελευταίων φορολογικών ετών. Το ανωτέρω πρόστιμο δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 10.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης απλογραφικών βιβλίων, ή των 30.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης διπλογραφικών βιβλίων. Σε περίπτωση μη υποβολής έστω και μίας από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των τριών (3) τελευταίων φορολογικών ετών παρά την ύπαρξη σχετικής υποχρέωσης, το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση τον μέσο όρο των εσόδων των υποβληθεισών δηλώσεων και δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 30.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης απλογραφικών βιβλίων και των 50.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης διπλογραφικών βιβλίων.
2. Για παραβάσεις παραβίασης ή παραποίησης ή επέμβασης στη λειτουργία των ΦΗΜ, κατά οποιονδήποτε τρόπο, όταν ο υπαίτιος της παράβασης είναι η επιχείρηση που έχει λάβει έγκριση λογισμικού (software) και λογισμικού (hardware) από τα αρμόδια όργανα ή οποιοδήποτε πρόσωπο έχει μεταπωλήσει λογισμικό ή παρέχει τεχνική υποστήριξη για την παραβίαση ή παραποίηση ή επέμβαση με οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, επιβάλλεται πρόστιμο 100.000 ευρώ, ανά ελεγχόμενο έτος.
3. Για παραβάσεις έκδοσης στοιχείων λιανικής πώλησης από φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό, ο οποίος δεν λειτουργεί με εγκεκριμένες προδιαγραφές επιβάλλεται αναλόγως το ποσό του προστίμου της παραπάνω παραγράφου 1. Το πρόστιμο αυτό δεν επιβάλλεται εφόσον δεν επηρεάζονται η αυθεντικότητα της προέλευσης και η ακεραιότητα του περιεχομένου των στοιχείων.
4. Στην περίπτωση που κατά τη διενέργεια μερικού επιτόπιου ελέγχου πρόληψης διαπιστώνεται ότι η ελεγχόμενη οντότητα δεν διαφύλαξε ή δεν προσκόμισε ύστερα από πρόσκληση φορολογικούς ηλεκτρονικούς μηχανισμούς και φορολογικές μνήμες και αρχεία που δημιουργούν οι ΦΗΜ, επιβάλλεται αναλόγως το πρόστιμο της παραπάνω παραγράφου 1, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 10.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης απλογραφικών βιβλίων ή 30.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, ούτε μπορεί να είναι ανώτερο του τριπλάσιου του κατά περίπτωση κατώτερου προστίμου, εκτός εάν πριν από την έκδοση της σχετικής εντολής ελέγχου έχει δηλωθεί απώλεια ΦΗΜ. Στην περίπτωση που η οντότητα προσέλθει αυτοβούλως στην αρμόδια φορολογική αρχή και υποβάλει δήλωση απώλειας ΦΗΜ, πριν από την έκδοση της σχετικής εντολής ελέγχου κατά τη διενέργεια μερικού επιτόπιου ελέγχου πρόληψης επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 2.500 ευρώ ανεξαρτήτως του πλήθους ΦΗΜ που αναφέρονται στη σχετική δήλωση απώλειας.
