Επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας για το έτος 2023 – Ελεύθεροι Επαγγελματίες, Αυτοαπασχολούμενοι και Αγρότες:
Του Παλαιολόγου Ι. Λιάζου*
1.1. Εισαγωγή – Σε λειτουργία η πλατφόρμα του e-ΕΦΚΑ για την επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας για το έτος 2023
Σε λειτουργία τέθηκε στον διαδικτυακό τόπο του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr) η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα (https://www.efka.gov.gr/el/asphalismenoi/me-misthotoi/epilogi-asfalistikis-katigorias), μέσω της οποίας οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να καταταχθούν για το νέο έτος 2023 (Ενότητα Ασφαλισμένοι → Επιλογή Ασφαλιστικής Κατηγορίας Κύριας Ασφάλισης Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών από 1/1/2023).
Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας δηλώνεται για τους κλάδους Κύριας και Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχής σε ενιαία αίτηση και ισχύει για όλο το έτος. Η προθεσμία υποβολής της αίτησης – δήλωσης επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας έχει καταληκτική ημερομηνία την 31η/1/2023.
Στη μάχη των μισθών… μπαίνει η ΓΣΕΕ
Επισημαίνουμε ότι ειδικά η επιλογή των κατηγοριών για επικουρική ασφάλιση και κλάδο εφάπαξ παροχών αφορά και τους μισθωτούς μηχανικούς και με πάγια εντολή δικηγόρους.
1.2 Ασφαλιστικές κατηγορίες, με εισφορές κύριας σύνταξης και υγειονομικής περίθαλψης, όπως ισχύουν μέχρι 31.12.2022
Οι ασφαλιστικές κατηγορίες κύριας ασφάλισης & υγειονομικής περίθαλψης των ελευθέρων επαγγελματιών & αυτοαπασχολουμένων, είναι όπως φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
Στο ασφαλιστικό σύστημα έχει προβλεφθεί ειδική κατηγορία με χαμηλότερες εισφορές για νέους ασφαλισμένους. Επιπλέον παρέχεται η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής της κατηγορίας που ταιριάζει στις οικονομικές σας δυνατότητες. Πιο συγκεκριμένα:
- Μπορεί να επιλέξει για την Κύρια Ασφάλιση την ειδική ασφαλιστική κατηγορία για νέους ασφαλισμένους και να παραμείνει σε αυτήν για τα πέντε πρώτα έτη ασφάλισης.
- Αν δεν έχει συμπληρώσει 5 έτη ασφάλισης μπορεί να επιλέξει την ειδική κατηγορία η οποία θα ισχύει μέχρι τη συμπλήρωση των πέντε ετών.
Ασφαλιστικές κατηγορίες κύριας ασφάλισης & υγειονομικής περίθαλψης των αγροτών
Οι ασφαλιστικές κατηγορίες κύριας ασφάλισης & υγειονομικής περίθαλψης των αγροτών, είναι όπως φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
1.3 Ασφαλιστικές κατηγορίες, με εισφορές επικουρικής ασφάλισης, όπως ισχύουν μέχρι 31.12.2022
Από την 1η.1.2021 στην ασφάλιση του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. υπάγονται προαιρετικά, μετά από αίτησή τους,
- οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί,
- τα πρόσωπα που ασκούν επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α., καθώς και
- τα πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης νόμου εξαιρούνται της υποχρεωτικής υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π..
Η προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση από την έναρξή της διέπεται από τους κανόνες της υποχρεωτικής ασφάλισης.
Από την 1η.1.2022 τα πρόσωπα του πρώτου εδαφίου υπάγονται προαιρετικά, μετά από αίτησή τους, στην ασφάλιση του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, εφόσον έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο (35ο) έτος της ηλικίας τους κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής.»
Για τους ασφαλισμένους με δικαίωμα υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης (Μηχανικοί – Νομικοί υποχρεωτικά), παρέχεται η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής μεταξύ τριών (3) ασφαλιστικών κατηγοριών ως εξής:
1.4 Ασφαλιστικές κατηγορίες, με εισφορές εφάπαξ παροχών, όπως ισχύουν μέχρι 31.12.2022
Για τους ασφαλισμένους με δικαίωμα υπαγωγής στον Κλάδο Εφάπαξ Παροχών, παρέχεται η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής μεταξύ τριών (3) ασφαλιστικών κατηγοριών ως εξής:
1.5 Επισημάνσεις
Διευκρινίζεται ότι οι ασφαλισμένοι που δεν θα υποβάλλουν αίτηση – δήλωση επιλογής/μεταβολής θα παραμείνουν, για το έτος 2023, στην κατηγορία που είχαν καταταχθεί το προηγούμενο έτος.
Υπενθυμίζεται ότι η επιλογή των ανώτερων ασφαλιστικών κατηγοριών οδηγεί και σε υψηλότερες συνταξιοδοτικές παροχές.
Συνεπώς, η προθεσμία υποβολής της αίτησης – δήλωσης επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας έχει καταληκτική ημερομηνία την 31η/1/2023. Διευκρινίζεται ότι οι ασφαλισμένοι που δεν θα υποβάλλουν αίτηση – δήλωση επιλογής/μεταβολής θα παραμείνουν, για το έτος 2023, στην κατηγορία που είχαν καταταχθεί το προηγούμενο έτος.
1.6 Ασφαλιστικές κατηγορίες με εισφορές κύριας σύνταξης και υγειονομικής περίθαλψης – επικουρικής ασφάλισης και κλάδου εφάπαξ παροχών, ΕΚΤΙΜΗΣΗ για 2023
Οι νέες ασφαλιστικές κατηγορίες -δεδομένης της επικείμενης (από την 1η Ιανουαρίου 2023) αύξησης όλων των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών κατά 9,9% – θα έχουν ως εξής:
Ασφαλιστικές κατηγορίες κύριας ασφάλισης & υγειονομικής περίθαλψης των αγροτών, εκτίμηση για το 2023
Οι ασφαλιστικές κατηγορίες κύριας ασφάλισης & υγειονομικής περίθαλψης των αγροτών, είναι όπως φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
Το οικονομικό επιτελείο εξετάζει εναλλακτικές λύσεις για να κατευνάσει τις διαμαρτυρίες εν όψει και της προεκλογικής περιόδου.
2. Ασφάλιση στην επικουρική σύνταξη του ΤΕΚΑ – Ν. 4826/2021 Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ)
2.1. Ασφαλιστέα πρόσωπα
Στην ασφάλιση του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.) υπάγονται υποχρεωτικά, με την επιφύλαξη των παρ. 2 και 3, (δηλαδή της προαιρετικής ασφάλισης,)
- όλα τα πρόσωπα που αναλαμβάνουν για πρώτη φορά από 1ης.1.2022 και εφεξής
- ασφαλιστέα εργασία-απασχόληση ή
- αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα, για την οποία υφίσταται μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία υποχρέωση υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.).
Για τα πρόσωπα αυτά η υπαγωγή στην ασφάλιση του Ταμείου λαμβάνει χώρα αντί της υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α..
2.2. Προαιρετική ασφάλιση
Στην ασφάλιση του Ταμείου υπάγονται προαιρετικά, μετά από αίτησή τους, και εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο (35ο) έτος της ηλικίας τους κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής στην ασφάλιση του Ταμείου:
α) οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί,
β) τα πρόσωπα που ασκούν επάγγελμα που υπάγεται στην ασφάλιση του πρώην Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων (Ο.Γ.Α.) και
γ) τα πρόσωπα που, βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης, εξαιρούνται της υποχρεωτικής υπαγωγής στην ασφάλιση άλλων φορέων επικουρικής ασφάλισης.
- Οι υγειονομικοί, αγρότες κλπ
- μπορούν να ασκήσουν το εν λόγω δικαίωμα από 1ης.1.2023 οποτεδήποτε μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας που προβλέπεται σε αυτήν.
Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος, τα πρόσωπα του πρώτου εδαφίου δεν πρέπει να έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο (35ο) έτος της ηλικίας τους κατά τον χρόνο έναρξης λειτουργίας του Ταμείου.
Η προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση από την έναρξή της διέπεται από τους κανόνες της υποχρεωτικής ασφάλισης.
2.3. Προαιρετική ασφάλιση στο ΤΕΚΑ από 1.1.2023
Στην ασφάλιση του Ταμείου υπάγονται προαιρετικά, μετά από αίτησή τους, οι ήδη ασφαλισμένοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α., οι οποίοι έχουν γεννηθεί από 1ης.1.1987 και εξής.
Οι πιο πάνω, από την υπαγωγή τους στην ασφάλιση του Ταμείου παύουν αυτοδίκαια να υπάγονται στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α..
Οι παραπάνω ασφαλισμένοι μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα υπαγωγής στην ασφάλιση του Ταμείου από 1ης.1.2023 έως τις 31.12.2023.
2.4. Εισφορές
Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης συλλέγονται από τον e-ΕΦΚΑ, αποδίδονται στο ΤΕΚΑ και πιστώνονται στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων.
Από 1.6.2022, το ύψος των εισφορών για τους μισθωτούς, διαμορφώνεται σε ποσοστό 3% για τον εργοδότη και 3% για τον εργαζόμενο, σύμφωνα με τα όσα ισχύουν και για την επικουρική ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ (άρθρο 97 του ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 45 του ν. 4670/2020 και τροποποιήθηκε με τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 35 του ν. 4756/2020).
Τα ποσοστά αφορούν την πλειοψηφία των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, υπάρχουν και κατηγορίες μισθωτών με διαφοροποιημένα ποσοστά εισφορών, π.χ. μισθωτοί σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Επιμερίζονται, ισομερώς στον εργοδότη και τον εργαζόμενο, με ανώτατο ποσό μηνιαίων αποδοχών τις 6.500,00 ευρώ ενώ η παρακράτηση και η απόδοση των εισφορών γίνεται από τον εργοδότη, μέσω της ΑΠΔ ΤΕΚΑ.
2.5. Ασφαλιστικές κατηγορίες ΤΕΚΑ
Σημειώνεται ότι οι έμμισθοι δικηγόροι και οι μισθωτοί μηχανικοί καταβάλλουν εισφορές επικουρικής ασφάλισης βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών και όχι ως ποσοστό επί των αποδοχών τους.
Τα ανωτέρω ποσά της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς επιμερίζονται κατά 50% στον εντολέα (στην περίπτωση των εμμίσθων δικηγόρων) ή στον εργοδότη και κατά 50% στον ασφαλισμένο.
2.6. Εκτίμηση, από 1.1.2023
Το οικονομικό επιτελείο εξετάζει εναλλακτικές λύσεις για να κατευνάσει τις διαμαρτυρίες εν όψει και της προεκλογικής περιόδου.
Το σενάριο που εξετάζεται είναι να καταργηθεί η εισφορά 10 ευρώ υπέρ ανεργίας που καταβάλλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες προκειμένου να ελαφρύνει η συνολική εισφορά.
*Παλαιολόγος Ι. Λιάζος, Οικονομολόγος – Σύμβουλος εργασιακών & Ασφαλιστικών
Πηγή: https://www.ot.gr/
