Μπορεί το εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό αργό να μην έχει οδηγήσει σε άνοδο των τιμών του μαύρου χρυσού, αλλά η απαγόρευση εισαγωγών στα προϊόντα διϋλισης της Μόσχας από την επόμενη εβδομάδα θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο ευαίσθητο, ιδίως για το ντίζελ.
Στο πλαίσιο των κυρώσεων που επέβαλε η Ευρώπη, σε αντίποινα για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, από την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου, θα απαγορεύεται επίσημα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εισάγουν προϊόντα διύλισης πετρελαίου από τη Ρωσία (ντίζελ, βενζίνη, μαζούτ, κηροζίνη κ.λπ.). Πρόκειται για το τρίτο ευρωπαϊκό ενεργειακό εμπάργκο στη Ρωσία μετά τον άνθρακα στις αρχές Αυγούστου 2022 και στο αργό στις 5 Δεκεμβρίου 2022.
Το τρίτο εμπάργκο στα ρωσικά προϊόντα διϋλισης θα συνοδεύεται -όπως συνέβη για το αργό πετρέλαιο- από έναν μηχανισμό που θα περιορίζει τους όρους εξαγωγής, μέσω της επιβολής πλαφόν.
Ο μηχανισμός αυτός συζητείται ήδη από την ΕΕ, σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και της υπόλοιπες δυνάμεις της Ομάδας G7, αλλά οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη καθοριστεί. Στόχος είναι να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας, αποφεύγοντας παράλληλα μια αστάθεια των διεθνών τιμών. «Η αγορά του ντίζελ κινδυνεύει περισσότερο καθώς η ζήτηση αυξάνεται ξανά», προειδοποίησε ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA), την περασμένη εβδομάδα .
Αποθέματα 60 ημερών
Οι κυρώσεις στα ρωσικά προϊόντα διύλισης, θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγαλύτερη αναστάτωση, καθώς η Ρωσία είναι ο κύριος προμηθευτής ντίζελ στις ευρωπαϊκές χώρες. Η Μόσχα έχει ήδη ανακοινώσει, όπως έκανε και για το αργό, ότι δεν θα πουλά πλέον διυλισμένα προϊόντα σε χώρες που εφαρμόζουν τις κυρώσεις
Οι 27 χώρες μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να διαθέτουν αποθέματα των προϊόντων διϋλισης για τουλάχιστον 60 ημέρες και ήδη οι αποθηκευτικοί χώροι στην Ευρώπη είναι γεμάτοι με ρωσικό ντίζελ. Τον Δεκέμβριο, «οι ρωσικές εξαγωγές ντίζελ εκτινάχθηκαν σε επίπεδο ρεκόρ 1,2 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, εκ των οποίων τα 720.000 βαρέλια ημερησίως (το 60%), προορίζονταν για την Ευρωπαϊκή Ένωση», υπογραμμίζει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA). «Η ΕΕ έδωσε στις αγορές μας αρκετό χρόνο για να προσαρμοστούν και να βρουν εναλλακτικές προσφορές», δήλωσε η Ευρωπαία Επίτροπος για την Ενέργεια Κάντρι Σίμσον. «Χαρτογραφήσαμε όλες αυτές τις εναλλακτικές πηγές. Πιστεύουμε ότι είμαστε προετοιμασμένοι και, κυρίως, έχουμε στρατηγικά αποθέματα που μας δίνουν εμπιστοσύνη», πρόσθεσε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη απευθυνθεί σε άλλες χώρες .Το Κουβέιτ έχει ήδη πενταπλασιάσει τις εξαγωγές ντίζελ στην Ευρώπη, που μέχρι πρόσφατα ήταν μόλις 50.000 βαρέλια την ημέρα.
Το 2022, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε περίπου 200.000 βαρέλια την ημέρα από τη Σαουδική Αραβία και άλλα τόσα από άλλες χώρες του Κόλπου και της Αφρικής. Επιπλέον, περίπου 340.000 βαρέλια προέρχονταν από ασιατικές χώρες εκτός ΟΟΣΑ, κυρίως την Ινδία και την Κίνα, σύμφωνα με στοιχεία του IEA.
Στην περίπτωση του ρωσικού αργού, το εμπάργκο ήταν αποτελεσματικό και δεν κόστισε στην ΕΕ, αφού η τιμή του βαρελιού Brent από τα 86 δολάρια στις αρχές Δεκεμβρίου έφτασε μόλις τα 88 δολάρια χθες. Και σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, τα μηνιαία έσοδα από το πετρέλαιο για τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 3 δισεκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο σε σχέση με τον Νοέμβριο, υποχωρώντας στα 12,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για το μικρότερο ποσό από τον Φεβρουάριο του 2021.
Ρωσικά προϊόντα από την… Ινδία
Ορισμένα κράτη μπορεί να αποπειραθούν να αποκομίσουν κέρδη, αν αγοράζουν ουσιαστικά ρωσικό ντίζελ για να καλύψουν τις εγχώριες ανάγκες τους και στη συνέχεια διαθέτουν στην ΕΕ καύσιμα από τα διυλιστήρια τους σε σε πολύ υψηλότερη τιμή.
«Οι έμποροι που είναι πρόθυμοι να παραβιάσουν εντελώς τους κανόνες θα μπορούσαν να στείλουν ρωσικά καύσιμα σε μια χώρα, να το αναμείξουν με άλλο καύσιμο (ή απλώς να αλλάξουν ετικέτα) και να το στείλουν στην ΕΕ. Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί η πραγματική προέλευση τέτοιων φορτίων», προειδοποιεί το Bloomberg. Δεν υπάρχει άλλωστε κάτι που να εμποδίζει πελάτες εκτός ΕΕ, όπως η Ινδία, να αγοράζουν ρωσικό αργό, να το επεξεργάζονται στα δικά τους διυλιστήρια για να παράγουν καύσιμα και στη συνέχεια να πουλούν νόμιμα αυτά τα βαρέλια σε Ευρωπαίους αγοραστές.
Ακούγεται περίεργο, αλλά στο τέλος, το ρωσικό πετρέλαιο πιθανότατα θα καταλήξει ξανά στις αντλίες της ΕΕ, μέσω …Ινδίας.
Το Νέο Δελχί έχει ωφεληθεί ιδιαίτερα από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας .Η Ινδία έχει γίνει ένας από τους μεγαλύτερους αγοραστές ρωσικού αργού πετρελαίου. Πέρυσι, οι εισαγωγές αυξήθηκαν από αμελητέες ποσότητες, σε περίπου 900.000 βαρέλια την ημέρα. Η Ινδία επωφελείται από το γεγονός ότι η Ρωσία δίνει μεγάλες εκπτώσεις. Τα διυλιστήρια στην Ινδία παράγουν τώρα τόσα πολλά προϊόντα που μπορούν να εξάγουν 2,64 εκατομμύρια τόνους το μήνα. Αυτό είναι περίπου πενταπλάσιο, σε σχέση με πριν τη ρωσική εισβολή. Το 21% όλων των εξαγωγών πετρελαίου της Ινδίας, περίπου 730.000 τόνοι το μήνα, πηγαίνουν στην Ευρώπη .
Αλλά και η Κίνα μπορεί να στέλνει πετρελαϊκά προϊόντα στις γειτονικές της χώρες, στην Ασία και από εκεί στην Ευρώπη. «Υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος εισαγωγής ρωσικού ντίζελ μέσω της Κίνας και της Ινδίας», ειρωνεύεται μια πηγή στη βιομηχανία πετρελαίου, για την οποία «το άγνωστο είναι αν η αγορά έχει ήδη ενσωματώσει τη νέα συμφωνία για το εμπάργκο»… «Δεν αποκλείεται να δούμε την τιμή του ντίζελ να ξεπερνά κατά πολύ τα 2 ευρώ το λίτρο στα πρατήρια τον Φεβρουάριο», προειδοποιεί η ίδια πηγή.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το πλαφόν, που θα οριστεί για κάθε ένα από τα ρωσικά προϊόντα διϋλισης. Πρέπει να είναι αρκετά υψηλό για να παρακινήσει τη Ρωσία να συνεχίσει τις εξαγωγές, αλλά αρκετά χαμηλό για να μειώσει πραγματικά τα έσοδα για τη Ρωσία. Γρίφος, δηλαδή…
