Οφειλές:Τι μπορεί να κατάσχει το Δημόσιο – Πάνω από 6.700 κατασχέσεις κάθε μήνα

Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), από το σύνολο των 3.990.717 φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο 2.036.867 είναι αυτοί εναντίον των οποίων είναι δυνατή η επιβολή κατασχέσεων σε εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσιακά στοιχεία, καθώς δεν έχουν μεριμνήσει να εξοφλήσουν ή να ρυθμίσουν σε δόσεις την αποπληρωμή των χρεών τους.

Τριπλασιασμός κατασχέσεων

Ήδη δε σε 1.412.322 απ’ αυτούς έχουν επιβληθεί τέτοια μέτρα, ενώ στους υπόλοιπους 624.545 τα μέτρα αυτά θα ληφθούν εντός των προσεχών μηνών και ετών, εκτός εάν ρυθμίσουν ή εξοφλήσουν τις οφειλές τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα οι ΔΟΥ και οι λοιπές φοροεισπρακτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ επιβάλλουν κάθε μήνα κατασχέσεις σε περισσότερους από 6.700 οφειλέτες του Δημοσίου εναντίον των οποίων δύναται να ληφθούν τέτοια μέτρα. Όμως, οι ρυθμοί των κατασχέσεων επιταχύνονται κάθε χρόνο. Ήδη το 2022 οι κατασχέσεις υπερδιπλασιάστηκαν σε σύγκριση με το 2021 και εκτιμάται ότι, εάν η οικονομία δεν αντιμετωπίσει κάποια νέα κρίση, θα τριπλασιαστούν περαιτέρω τους επόμενους μήνες, φθάνοντας τα επίπεδα των 18.000-20.000 τον μήνα, στα οποία βρίσκονταν μέχρι και πριν από την πανδημία του κορωνοϊού.

Οι ρυθμοί επιβολής κατασχέσεων αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά από τον Σεπτέμβριο, όταν θα έχουν λήξει οι προθεσμίες υποβολής αιτήσεων υπαγωγής στις ρυθμίσεις οφειλών του ν.5036/2023 (αναβιώσεις παλαιών ρυθμίσεων 36 ή 72 δόσεων, και 120 δόσεων και νέα ρύθμιση 36 ή 72 δόσεων για χρέη της περιόδου από 1η-11-2021 έως 1η-2-2023) και επιπλέον θα έχει παρέλθει και ο Αύγουστος, όπου λόγω θερινών αδειών μειώνεται αναπόφευκτα η… παραγωγικότητα των φοροεισπρακτικών υπηρεσιών.

Δυνατότητα υπαγωγής μεγάλου αριθμού οφειλετών του Δημοσίου στις συγκεκριμένες ρυθμίσεις δεν υπάρχει, δεδομένου ότι οι «κόφτες» που περιλαμβάνουν οι σχετικές διατάξεις περιορίζουν σημαντικά τον αριθμό των δικαιούχων. Αλλά και από τους 220.000 που είναι δικαιούχοι υπαγωγής, έχουν ανταποκριθεί στις προσκλήσεις της ΑΑΔΕ για ένταξη στις ρυθμίσεις περίπου 14.000 και ο αριθμός αυτός δεν αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά μέχρι το τέλος Ιουλίου, οπότε λήγουν οι σχετικές προθεσμίες.

Με τους νέους υπεραυξημένους ρυθμούς επιβολής κατασχέσεων οι οποίοι αναμένονται, με βεβαιότητα πλέον, από τον Σεπτέμβριο και εφόσον οι ίδιοι οι οφειλέτες εξακολουθούν να μη συμμορφώνονται, εκτιμάται ότι μέσα σε λιγότερο από μία τριετία και οι εναπομείναντες 624.545 οφειλέτες θα έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με κατασχέσεις σε εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσίες.

Η ισχύουσα νομοθεσία

Οι οφειλέτες του Δημοσίου που κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με κατασχέσεις θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η ισχύουσα νομοθεσία για τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης του Δημοσίου κρύβει γι’ αυτούς πολλές παγίδες. Συγκεκριμένα:

1. Κάθε ΔΟΥ δικαιούται να κατάσχει ακίνητο οφειλέτη της εφόσον το ληξιπρόθεσμο χρέος του προς αυτήν υπερβαίνει τα 500 ευρώ. Αν ένας φορολογούμενος οφείλει στο Δημόσιο ένα ποσό άνω των 500 ευρώ (π.χ., ένα ποσό της τάξεως των 3.000 ευρώ) και δεν έχει καθόλου καταθέσεις στις τράπεζες, ούτε κάποια έσοδα ή εισοδήματα ή κινητά περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να κατασχεθούν για να αποπληρωθεί η οφειλή του, τότε υπάρχει πιθανότητα να πληροφορηθεί ότι εκδόθηκε εντολή για κατάσχεση του σπιτιού του ή κάποιου άλλου ακινήτου που κατέχει. Η αρμόδια ΔΟΥ έχει δικαίωμα να δεσμεύσει και να κατάσχει ακίνητο ακόμη και για ένα σχετικά χαμηλό χρέος. Το «γράμμα» του νόμου προβλέπει ότι για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ δύναται να επιβληθούν όλα τα εναλλακτικά αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, συμπεριλαμβανομένων και των κατασχέσεων ακινήτων. Συνεπώς, ο κίνδυνος να μπλέξει σε περιπέτειες με την ακίνητη περιουσία του όποιος χρωστά πάνω από 500 ευρώ στο Δημόσιο και δεν τα έχει πληρώσει εμπρόθεσμα ή δεν τα έχει ρυθμίσει σε δόσεις είναι υπαρκτός, έστω κι αν οι πιθανότητες να τον αντιμετωπίσει είναι πάρα πολύ μικρές.
2. Κάθε ΔΟΥ μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση αυτοκινήτου, σκάφους ή οποιουδήποτε άλλου κινητού περιουσιακού στοιχείου κατέχει ένας οφειλέτης της, εφόσον αυτός της χρωστάει πάνω από 500 ευρώ. Το όριο ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι το οποίο δεν επιτρέπονται κατασχέσεις ακινήτων ισχύει και για τις κατασχέσεις κινητών περιουσιακών στοιχείων. Συνεπώς, για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ επιτρέπεται στις φορολογικές αρχές να κατάσχουν οποιαδήποτε κινητά περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών.
3. Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμης οφειλής προς το Δημόσιο η αρμόδια ΔΟΥ έχει το δικαίωμα να κατάσχει τα ακόλουθα ποσά που τυχόν δικαιούται να εισπράξει ο οφειλέτης: α) Από ποσά μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων άνω των 1.000 και έως 1.500 ευρώ τον μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ποσοστού 50% επί του τμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ από ποσά άνω των 1.500 ευρώ τον μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού. β) Το 25% οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος καταβάλλεται περιοδικά στον οφειλέτη εφόσον αυτό υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 1.000 ευρώ. γ) Το 20% των καταβαλλόμενων ημερομισθίων. δ) Το 50% του εφάπαξ που καταβάλλεται από οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, λόγω εξόδου από την υπηρεσία ή το επάγγελμα. ε) Έως και το 100% των ενοικίων των οποίων επίκειται η είσπραξη, εφόσον ο οφειλέτης δικαιούται να λαμβάνει τέτοια εισοδήματα. στ) Έως και το 100% των πάσης φύσεως αποζημιώσεων (π.χ., για απόλυση του οφειλέτη από την εργασία ή για ζημιά που υπέστη κάποιο ασφαλισμένο περιουσιακό στοιχείο του κ.λπ.). ζ) Έως και το 100% των πάσης φύσεως εισπράξεων από πωλήσεις προϊόντων ή οποιονδήποτε άλλων πραγμάτων (π.χ., ακινήτων, ΙΧ αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ.). η) Ολόκληρα τα ποσά των οικογενειακών επιδομάτων που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ, καθώς δεν έχει προβλεφθεί η νομοθετική κατοχύρωση του ακατάσχετου των συγκεκριμένων κοινωνικών παροχών! Οι κατασχέσεις των παραπάνω ποσών επιτρέπεται να γίνονται πριν από την καταβολή τους στους δικαιούχους-οφειλέτες του Δημοσίου, δηλαδή ενώ τα ποσά αυτά βρίσκονται ακόμη στα χέρια εκείνων που πρόκειται να τα καταβάλουν (στα χέρια τρίτων, δηλαδή στα χέρια των εργοδοτών, αν πρόκειται για μισθούς, ή των ασφαλιστικών ταμείων, αν πρόκειται για συντάξεις ή άλλες παροχές, ή στα χέρια των ενοικιαστών, αν πρόκειται για ενοίκια, ή στα χέρια των αγοραστών, αν πρόκειται για ποσά από πωλήσεις, στα χέρια του ΟΠΕΚΑ, αν πρόκειται για οικογενειακά επιδόματα κ.λπ.).
4. Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμου χρέους προς το Δημόσιο άνω των 30 ευρώ, η αρμόδια ΔΟΥ έχει δικαίωμα να κατάσχει ποσά από τις καταθέσεις του οφειλέτη στις τράπεζες. Εξαιρούνται ορισμένα κοινωνικά επιδόματα, τακτικά ή εκτάκτως καταβαλλόμενα, για τα οποία οι νομοθετικές ρυθμίσεις χορήγησής τους περιλαμβάνουν ρητή διάταξη που προβλέπει το ακατάσχετο αυτών.