1.1. Εισαγωγή
Επίσημα διανύουμε τον 2ο μήνα της περιόδου από 1η Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους:
– που τουλάχιστον οι μισοί από τους μισθωτούς κάθε επιχείρησης – εργοδότη, πρέπει να κάνουν χρήση του δικαιώματος λήψης άδειας, και
– οι εργαζόμενοι έχουν ήδη ξεκινήσει να προγραμματίζουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές.
Ο χρόνος χορήγησης των αδειών καθορίζεται κατόπιν συμφωνίας μεταξύ μισθωτών και εργοδότη και το αναλογούν επίδομα αδείας.
1.2. Γενικά θέματα κανονικής αδείας – Δήλη ημέρα χορήγησης – συνέπειες μη χορήγησης
1.2.1. Δήλη ημέρα χορήγησης αδείας – αποζημίωση αδείας σε περίπτωση μη χορήγησης
Ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει στον εργαζόμενο την άδεια που δικαιούται κάθε ημερολογιακό έτος, μέχρι 31 Μαρτίου του επόμενου ημερολογιακού έτους, ήτοι η δήλη ημέρα χορήγησης της άδειας είναι 3 μήνες μετά την λήξη του έτους που την δικαιούται.
Δηλαδή την άδεια που δικαιούται ο εργαζόμενος το 2023, δύναται να την λάβει οποτεδήποτε εντός του 2023 και το αργότερο μέχρι 31.3.2024.
1.2.2. Κυρώσεις για τη μη χορήγηση άδειας
Σε περίπτωση μη χορήγησης του συνόλου ή μέρους της αδείας που δικαιούται ο εργαζόμενος έως την δήλη ημέρα ήτοι την 31η Μαρτίου του επόμενου ημερολογιακού έτους ο εργοδότης έχει ως συνέπεια τις παρακάτω ποινικές και αστικές κυρώσεις:
– Αστικές κυρώσεις: Υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση για το μέρος της αδείας που υπολείπεται και αν για την μη χορήγηση ευθύνεται ο εργοδότης τότε οφείλει να καταβάλει επιπλέον και το ισόποσο (πέναλτι) της αποζημίωσης αδείας δηλαδή να του καταβάλει τις αντίστοιχες αποδοχές των ημερών της άδειάς του, αυξημένες κατά 100%, δηλαδή στο διπλάσιο.
– Ποινικές κυρώσεις: Οι παραβάτες της νομοθεσίας που αφορά τη χορήγηση κανονικής άδειας στους μισθωτούς τιμωρούνται σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 7 του Α.Ν. 539/1945 με χρηματική ποινή και με φυλάκιση μέχρι 6 μηνών.
1.2.3. Επισημάνσεις – Ασφαλιστικές εισφορές
Αξίζει να γίνουν οι παρακάτω επισημάνσεις:
– Η αποζημίωση της αδείας που δεν χορηγήθηκε -σε ενεργή σχέση εργασίας την 31η Δεκεμβρίου και η οποία συνεχίζει την 1η Ιανουαρίου του επόμενου ημερολογιακού έτους- υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές. (Αποζημίωση μη χορηγηθείσας άδειας)
– Δεν υπόκειται σε εισφορές το ισόποσο της αποζημίωσης αδείας (πέναλτι).
– Δεν υπόκειται επίσης σε εισφορές η αποζημίωση αδείας που δεν λήφθηκε και με οποιοδήποτε τρόπο λύθηκε η σχέση εργασίας μέσα στο τρέχον ημερολογιακό έτος. (Αποζημίωση μη ληφθείσας άδειας).
Προσοχή, οι ειδικές διατάξεις για τους εργαζόμενους σε εποχικές επιχειρήσεις με συμβάσεις ορισμένου χρόνου σχετικά με τις εισφορές και την λήψη της άδειας.
Αποδοχές αδείας και επιδόματος αδείας επί λύσεως της σχέσεως εργασίας
Σε περίπτωση λύσης της σχέσης εργασίας μισθωτού με οποιονδήποτε τρόπο (απόλυση, αποχώρηση απ’ την εργασία κ.λ.π.) πριν λάβει την κανονική άδεια που του οφείλεται, ο μισθωτός δικαιούται τις αποδοχές τις οποίες θα έπαιρνε αν του είχε χορηγηθεί άδεια (άρθρο 1, παρ. 3 του Ν.1346/1983).
1.2.4. Διαδικαστικά χορήγησης άδειας
Ο εργοδότης επίσης υποχρεούται να χορηγήσει την άδεια:
– Εντός δύο μηνών από το χρονικό σημείο, κατά το οποίο διατυπώθηκε το σχετικό αίτημα και
– Οπωσδήποτε πριν τη λήξη του ημερολογιακού έτους, έστω και αν ο μισθωτός δεν την έχει ζητήσει.
1.2.5. Τμηματική Χορήγηση
Κατά κανόνα η άδεια αναπαύσεως των μισθωτών χορηγείται ολόκληρη, άπαξ του έτους.
Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η κατάτμηση του χρόνου αδείας:
– Σε δυο (2) περιόδους: σύμφωνα με την περίπτωση 3 της υποπαραγράφου ΙΑ.14 του άρθρου πρώτου του N. 4093/2012, επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η κατάτμηση του χρόνου αδείας εντός του αυτού ημερολογιακού έτους σε δυο (2) περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης.
Σε κάθε περίπτωση η πρώτη περίοδος της άδειας δεν μπορεί να περιλαμβάνει λιγότερες των έξι (6) εργασίμων ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και των πέντε (5) εργασίμων ημέρων επί πενθημέρου ή προκειμένου περί ανηλίκων των δώδεκα (12) εργασίμων ημερών.
– Σε περισσότερες των δυο περιόδων, από τις οποίες η μια πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, επί πενθημέρου, ή προκειμένου περί ανηλίκων δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες, μετά από έγγραφη αίτηση του εργαζόμενου προς τον εργοδότη.
Η αίτηση του εργαζόμενου, καθώς και η απόφαση του εργοδότη:
– δεν απαιτούν έγκριση από την αρμόδια υπηρεσία της Επιθεώρησης Εργασίας,
– διατηρούνται στην επιχείρηση επί πέντε (5) έτη και είναι στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας.
– Ειδικές ρυθμίσεις σώρευσης εργασίας: Ειδικά, σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που απασχολούν τακτικό και εποχικό προσωπικό και παρουσιάζουν ιδιαίτερη σώρευση εργασίας που οφείλεται στο είδος ή στο αντικείμενο εργασιών τους σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο του έτους, για το τακτικό προσωπικό, ο εργοδότης δύναται να χορηγεί το τμήμα της αδείας των 10 εργασίμων ημερών επί πενθημέρου ή 12 επί εξαημέρου, οποτεδήποτε εντός του ημερολογιακού έτους.
1.3. Πόσες μέρες άδειας αντιστοιχούν σε κάθε χρόνο εργασίας
Διακρίνουμε περιπτώσεις:
– Συνολικής προϋπηρεσίας <12 ετών ή στον ίδιο εργοδότη < 10 ετών
– Συνολικής προϋπηρεσίας ≥ των 12 ετών ή στον ίδιο εργοδότη ≥ 10 ετών και < 25 ετών (συνολικά ανεξάρτητα εργοδότη)
– Συνολικής προϋπηρεσίας ≥ 25 ετών
1.3.1. Περίπτωση με προϋπηρεσία -σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα- μικρότερη των 12 ετών ή μικρότερη των 10 ετών στον ίδιο εργοδότη
Σημειώνεται πως αν:
– Προϋπηρεσία συνολική σε οποιονδήποτε εργοδότη > 12 ετών ή
-Προϋπηρεσία συνολική στον ίδιο εργοδότη > 10 ετών
Τότε
– Ο εργαζόμενος δικαιούται άδεια αν απασχολείται 5 ημέρες την εβδομάδα για το πρώτο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος) 20 εργασίμων ημερών ενώ το δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος) 21 εργασίμων ημερών και
– Αν απασχολείται 6 μέρες την εβδομάδα το πρώτο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος) 24 εργασίμων ημερών ενώ το δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος) 25 εργασίμων ημερών.
Συνεπώς έχουμε:
– Με το 5νθήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα για το πρώτο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος):
20/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης = 1,6667 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 1,667/22 = 0,0757 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 10 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
Δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος):
– 21/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης = 1,75 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 1,75/22 = 0,0795 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 10 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
και
– με το 6ήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα για το πρώτο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος):
– 24/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης = 2 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 2/25 = 0,08 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 12 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
Δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος):
– 25/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης = 2,0833 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 2,0833/25 = 0,0833 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας.
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 12 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
1.3.2. Παράδειγμα 1ου ημερολογιακού έτους
Έστω πρόσληψη την 1.3.2023
Σύμφωνα με τα παραπάνω:
i. στην περίπτωση που εφαρμόζεται σύστημα 5νθήμερης απασχόλησης για κάθε μήνα 20/12 = 1,666667 μέχρι 31.12.2023 δικαιούται
– αναλογικά 1,667 * 10 μήνες = 16,67 ημέρες ήτοι 17 ημέρες και
– επίδομα αδείας 13 ημερομίσθια -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- (αν είναι ημερομίσθιος) ή ½ του μηνιαίου μισθού -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- αν αμείβεται με μηνιαίο μισθό.
– Την άδεια υποχρεούται ο εργοδότης να την χορηγήσει έως 31.3.2024
ii. στην περίπτωση που εφαρμόζεται σύστημα 6ήμερης απασχόλησης για κάθε μήνα 24/12 = 2 μέχρι 31.12.2023 δικαιούται αναλογικά
– 2 * 10 μήνες = 20 ημέρες και
– Επίδομα αδείας 13 ημερομίσθια -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- (αν είναι ημερομίσθιος) ή ½ του μηνιαίου μισθού -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- αν αμείβεται με μηνιαίο μισθό.
– Την άδεια υποχρεούται ο εργοδότης να την χορηγήσει έως 31.3.2023
1.3.3. Δεύτερο ημερολογιακό έτος απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη – παραδείγματα
Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη ο εργαζόμενος αναλογία των ημερών αδείας που δικαιούται, μέχρι την 31 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τον χρόνο απασχόλησης.
Έστω πρόσληψη την 1.3.2022
iii. Για την Περίπτωση που εφαρμόζεται σύστημα 5νθήμερης απασχόλησης
Για κάθε μήνα δικαιούται αναλογικά:
-που υπολείπεται από το 1ο εργασιακό έτος 20/12 = 1,666667 και
– για τους υπόλοιπους 21/12 = 1,75 ήτοι:
μέχρι 31.12.2023 και
– Επίδομα αδείας 13 ημερομίσθια -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- (αν είναι ημερομίσθιος) ή ½ του μηνιαίου μισθού -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- αν αμείβεται με μηνιαίο μισθό.
– Την άδεια υποχρεούται ο εργοδότης να την χορηγήσει έως 31.3.2023
iv. Για την Περίπτωση που εφαρμόζεται σύστημα 6ήμερης απασχόλησης
Για κάθε μήνα
– που υπολείπεται από το 1ο εργασιακό έτος 24/12 = 2 και
– για τους υπόλοιπους 25/12 = 2,0833 ήτοι:
μέχρι 31.12.2023 και
– Επίδομα αδείας 13 ημερομίσθια -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- (αν είναι ημερομίσθιος) ή ½ του μηνιαίου μισθού -με την έννοια των τακτικών αποδοχών- αν αμείβεται με μηνιαίο μισθό.
– Την άδεια υποχρεούται ο εργοδότης να την χορηγήσει έως 31.3.2023
1.3.4. Τρίτο ημερολογιακό έτος απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη
Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη ο εργαζόμενος δικαιούται, όσες ημέρες αντιστοιχούν στο δεύτερο εργασιακό έτος μέχρι την συμπλήρωση του δεύτερου εργασιακού έτους και όσες με δικαιούται για το τρίτο εργασιακό έτος συμπλήρωση του δεύτερου χρόνου εργασίας.
v. Επί 5νθημέρου, μέχρι την συμπλήρωση του δευτέρου έτους 21 ημέρες και με την έναρξη του τρίτου εργασιακού έτους 22 ημέρες
Πρόσληψη 1.10.2021
– Μέχρι την συμπλήρωση του δεύτερου έτους εργασίας ήτοι μέχρι 30.9.2023 ήτοι Έως 30.9.2023 δικαιούται 21 ημέρες και
– Από 1.10.2023 δικαιούται 22 ημέρες
vi. Επί 6ήμερου, μέχρι την συμπλήρωση του δευτέρου έτους 25 ημέρες και με την έναρξη του τρίτου εργασιακού έτους 26 ημέρες
Πρόσληψη 1.10.2021
– Μέχρι την συμπλήρωση του δεύτερου έτους εργασίας ήτοι μέχρι 30.9.2023 ήτοι Έως 30.9.2023 δικαιούται 25 ημέρες και
– Από 1.10.2023 δικαιούται 26 ημέρες
1.3.5. Περίπτωση με προϋπηρεσία -σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα- μεγαλύτερη ή ίση των 12 ετών ή μεγαλύτερη ή ίση των 10 ετών στον ίδιο εργοδότη και μικρότερη των 25 ετών.
Σημειώνεται πως αν
– 12 ετών ≥ προϋπηρεσία συνολική σε οποιονδήποτε εργοδότη > 25 ετών ή
– 10 ετών ≥ προϋπηρεσία συνολική στον ίδιο εργοδότη > 25 ετών
Τότε ο εργαζόμενος δικαιούται άδεια
– 25 εργασίμων ημερών, αν απασχολείται 5 ημέρες την εβδομάδα και
– 30 εργασίμων ημερών, αν απασχολείται 6 μέρες την εβδομάδα.
– αναλογία αυτών -κατά περίπτωση- το πρώτο και δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος) στον ίδιο εργοδότη ήτοι:
– με το 5νθήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα:
25/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης, με το 5νθήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα = 2,08333 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 2,083/22 = 0,0947 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 10 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
και με το 6ήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα για το πρώτο και δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος):
– 30/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης, με το 6ήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα = 2,5 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 2,5/25 = 0,1 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 12 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
1.3.6. Περίπτωση με προϋπηρεσία -σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα- μεγαλύτερη ή ίση των 25 ετών
Επισημαίνεται ότι, αν
– προϋπηρεσία συνολική σε οποιονδήποτε εργοδότη ≥ 25 ετών ή
– προϋπηρεσία συνολική στον ίδιο εργοδότη ≥ 25 ετών
Τότε ο εργαζόμενος δικαιούται άδεια
– 26 εργασίμων ημερών, αν απασχολείται 5 ημέρες την εβδομάδα και
– 31 εργασίμων ημερών, αν απασχολείται 6 μέρες την εβδομάδα.
ή αναλογία αυτών -κατά περίπτωση- το πρώτο και δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος) στον ίδιο εργοδότη ήτοι:
– με το 5νθήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα:
– 26/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης, με το 5νθήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα = 2,1667 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 2,1667/22 = 0,0985 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 10 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
και με το 6ήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα για το πρώτο και δεύτερο έτος απασχόλησης (εργασιακό έτος):
– 31/12 εργασίμων ημερών, ανά μήνα απασχόλησης, με το 6ήμερο σύστημα απασχόλησης την εβδομάδα = 2,5833 ημέρες τον μήνα και αναλογία αυτού ανά ημέρα εργασίας δηλαδή 2,5833/25 = 0,1033 ημέρες αδείας ανά ημέρα εργασίας
Παράδειγμα απασχόλησης 2 μηνών και 12 ημερών πόσες ημέρες αδείας δικαιούται;
*Οικονομολόγος Σύμβουλος εργασιακών & Ασφαλιστικών
