Κανείς δεν υποχρεώνει έναν εργαζόμενο, ο οποίος πληροί τις προϋποθέσεις για να λάβει σύνταξη γήρατος, να παύσει να εργάζεται.
του Δικηγόρου – εργατολόγου Γιάννη Καρούζου
Με τη συνταξιοδότηση δεν επέρχεται αυτοδίκαια η λύση της σύμβασης εργασίας, ενώ παγίως η νομολογία δέχεται ότι η υποβολή από τον εργαζόμενο αίτησης για συνταξιοδότηση στον οικείο ασφαλιστικό φορέα, δεν υποδηλώνει σιωπηρή καταγγελία της σύμβασης εργασίας με υπαιτιότητά του, ούτε οικειοθελή του αποχώρηση, εφόσον εξακολουθεί να παρέχει τις υπηρεσίες του όπως και προ της υποβολής της σχετικής αιτήσεως συνταξιοδότησης.
Η σύμβαση εργασίας μπορεί να λυθεί, και όταν ο εργαζόμενος πληροί τις προϋποθέσεις για να λάβει σύνταξη γήρατος, είτε εκ μέρους του εργοδότη, στα πλαίσια έκφρασης του διευθυντικού του δικαιώματος, με την απομάκρυνση του εργαζόμενου από την εργασία του (απόλυση), είτε εκ μέρους του τελευταίου με οικειοθελή του αποχώρηση. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι που συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις για λήψη πλήρους σύνταξης γήρατος, δύνανται είτε να αποχωρούν από μόνοι τους είτε να απομακρύνονται από την εργασία τους από τον εργοδότη τους, λαμβάνοντας σε κάθε περίπτωση το 40% -και όσοι δεν είναι επικουρικά ασφαλισμένοι, το 50%- της αποζημίωσης που δικαιούνται με βάση τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά για την περίπτωση της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας χωρίς προειδοποίηση από τον εργοδότη. Για τον υπολογισμό της αποζημίωσης λόγω συνταξιοδότησης λαμβάνονται υπόψη οι τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα, πριν την λύση της σύμβασης εργασίας, υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης.
Δεν εμπίπτουν στις ως άνω ρυθμίσεις όσοι μισθωτοί πληρούν τις προϋποθέσεις για τη λήψη μειωμένης σύνταξης γήρατος από το φορέα κύριας ασφάλισής τους και κατά συνέπεια αν απολυθούν από τον εργοδότη τους δικαιούνται ολόκληρη την αποζημίωση λόγω απολύσεως, ενώ αν αποχωρήσουν οικειοθελώς, δεν δικαιούνται καμίας αποζημίωσης.
Σύμφωνα με το άρθρο 325 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Κ.Α.Ε.Δ.), εργαζόμενοι με αορίστου χρόνου σχέση εργασίας, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας που προβλέπεται από τον οικείο ασφαλιστικό οργανισμό, και αν δεν υπάρχει τέτοιο το 65ο έτος της ηλικίας τους, αν αποχωρήσουν από την εργασία με τη συγκατάθεση του εργοδότη, δικαιούνται το ήμισυ της αποζημίωσης απόλυσης χωρίς προειδοποίηση. Η συγκατάθεση του εργοδότη για την αποχώρηση του μισθωτού από την εργασία του, που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για να λάβει τη μειωμένη αποζημίωση.
Σύμφωνα πάντως με τη νομολογία του Δ.Ε.Ε., η υποχρεωτική συνταξιοδότηση είναι μέτρο πρόσφορο και αναγκαίο για την επίτευξη του θεμιτού στόχου της πολιτικής της απασχόλησης, δηλ. για την προώθηση της απασχόλησης με τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Έτσι, δεν απαγορεύονται ρήτρες υποχρεωτικής συνταξιοδότησης που περιλαμβάνονται σε Σ.Σ.Ε. και οι οποίες απαιτούν ως μοναδικές προϋποθέσεις ότι ο εργαζόμενος: α) συμπληρώνει το όριο ηλικίας που καθορίζει η εθνική νομοθεσία για τη συνταξιοδότηση και β) πληροί τα λοιπά κριτήρια κοινωνικής ασφαλίσεως, ώστε να θεμελιώνει δικαίωμα συντάξεως.
Τέλος, αξίζει αναφορά στο σημερινό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο προβλέπει ότι όταν ένας συνταξιούχος απασχολείται παρακρατείται από τον e-ΕΦΚΑ το 30% της σύνταξής του. Παλαιότερα το ποσοστό αυτό ανερχόταν σε 60%, ενώ σύμφωνα με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που πρόκειται να κατατεθεί τον Δεκέμβριο προβλέπεται κατάργηση του πέναλτι του 30% στη σύνταξη των εργαζόμενων συνταξιούχων και αντ’ αυτού επιβολή ποσού υπέρ e- ΕΦΚΑ ύψους 10% επί των μικτών αποδοχών από την απασχόληση των συνταξιούχων ως μισθωτών και ποσό που θα αντιστοιχεί στο 50% των εισφορών της ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας σύνταξης την οποία έχουν επιλέξει συνταξιούχοι ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Διαμορφώνεται δε πλαφόν ίσο με το 12πλάσιο της εθνικής σύνταξης, δηλαδή τα 4.956 ευρώ σε ετήσια βάση (413 ευρώ σε μηνιαία βάση). Αυτό σημαίνει πως το ποσό υπέρ του e-ΕΦΚΑ θα καταβάλλει μόνο όποιος συνταξιούχους εισπράττει από την απασχόλησή του πάνω από 4.956 ευρώ ετησίως.
