1.4. Διαδικασία εξέτασης ενδικοφανούς προσφυγής
Του Γιώργου Κορομηλά*
α) Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών ερευνά στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της τα πραγματικά και νομικά ζητήματα των υποθέσεων, λαμβάνοντας υπόψη :
αα) Την ενδικοφανή προσφυγή.
ββ) Τις πληροφορίες που έλαβε από τον υπόχρεο.
γγ) Τις απόψεις της αρμόδιας φορολογικής αρχής.
δδ) Κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με την υπόθεση.
Η διαδικασία διεξάγεται εγγράφως, με την επιφύλαξη των οριζόμενων στο άρθρο 3 της απόφασης ΠΟΛ.1064/12.4.2017.
Επισημάνσεις
i) Σε περίπτωση που για το ζήτημα που έχει τεθεί με την ενδικοφανή προσφυγή, η εξέταση της οποίας εκκρεμεί ενώπιον της Υπηρεσίας Εσωτερικής Επανεξέτασης, έχει δημοσιευθεί πράξη του Συμβουλίου της Επικρατείας σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 1 του N.3900/2010, ο υπόχρεος δύναται να υποβάλει αίτηση ενώπιον του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Εσωτερικής Επανεξέτασης, για αναστολή της προθεσμίας των 120 ημερών, για όσο διάστημα εκκρεμεί η κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εσωτερικής Επανεξέτασης, εφόσον διαπιστώσει την ταυτότητα του νομικού ζητήματος, εκδίδει απόφαση αναστολής της προθεσμίας, πριν από την πάροδο της προθεσμίας των 120 ημερών, η οποία κοινοποιείται στον υπόχρεο. Η αναστολή καταλαμβάνει το σύνολο της ενδικοφανούς προσφυγής και ανατρέχει στην ημερομηνία δημοσίευσης της πράξης του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του Ν.3900/2010 ή, σε περίπτωση που η ενδικοφανής προσφυγή υποβληθεί μεταγενέστερα της ημερομηνίας δημοσίευσης της πράξης του Συμβουλίου της Επικρατείας, στην ημερομηνία υποβολής της ενδικοφανούς προσφυγής. Μετά την κοινοποίηση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας στην Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης συνεχίζει η προθεσμία των 120 ημερών για έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής. Σε περίπτωση που η προθεσμία που απομένει για έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής υπολείπεται των 30 ημερών, η προθεσμία των 120 ημερών παρατείνεται αυτοδικαίως για επιπλέον 30 ημέρες, (πέμπτο και έκτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 72 του Ν.5104/2024, πρώην τρίτο και τέταρτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 63 του Ν.4987/2022 τα οποία προστέθηκαν στον τότε Κ.Φ.Δ. (Ν.4174/2013) με την παράγραφο 1 του άρθρου 68 του Ν.4587/2018. Οι διατάξεις αυτές κοινοποιήθηκαν με την εγκύκλιο Ε.2010/11.1.2019).
ii) Με απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, που εκδίδεται πριν από την πάροδο της ανωτέρω προθεσμίας των 120 ημερών και κοινοποιείται στον υπόχρεο, η εν λόγω προθεσμία δύναται να παρατείνεται άπαξ για 30 ημέρες, σε περίπτωση που προσκομισθούν από τον υπόχρεο νέα στοιχεία ή γίνει επίκληση νέων πραγματικών περιστατικών κατά τις τελευταίες 30 ημέρες πριν από την πάροδο της προθεσμίας των εκατόν 120 ημερών για την έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής, (έβδομο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 72 του Ν.5104/2024, πρώην πέμπτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 63 του Ν.4987/2022 το οποίο προστέθηκε στον τότε Κ.Φ.Δ. (Ν.4174/2013) με την παράγραφο 2 του άρθρου 68 του Ν.4587/2018. Οι διατάξεις αυτές κοινοποιήθηκαν με την εγκύκλιο Ε.2010/11.1.2019).
1.4.1. Κλήση του υπόχρεου για ακρόαση – Νέα πραγματικά περιστατικά
α) Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, εάν το κρίνει απαραίτητο, δύναται εντός της οριζόμενης προθεσμίας για την έκδοση της απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής, να καλεί τον υπόχρεο, προκειμένου να εκφράσει τις απόψεις του ως προς τα σχετικά ζητήματα και τους προβαλλόμενους με την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής λόγους και ισχυρισμούς.
β) Στις περιπτώσεις που με την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής προσκομισθούν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών νέα στοιχεία ή γίνει επίκληση νέων πραγματικών περιστατικών, ο υπόχρεος καλείται υποχρεωτικά σε ακρόαση προκειμένου να εκφράσει εγγράφως τις απόψεις του, αναπτύσσοντας τους προβαλλόμενους με την ενδικοφανή προσφυγή λόγους και τα τυχόν συνυποβαλλόμενα σε αυτήν νέα στοιχεία ή τα επικαλούμενα με το αίτημά του νέα πραγματικά περιστατικά.
Με απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, που εκδίδεται πριν από την πάροδο της ανωτέρω προθεσμίας των 120 ημερών και κοινοποιείται στον υπόχρεο, η εν λόγω προθεσμία δύναται να παρατείνεται άπαξ για 30 ημέρες, σε περίπτωση που προσκομισθούν από τον υπόχρεο νέα στοιχεία ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή γίνει επίκληση νέων πραγματικών περιστατικών κατά τις τελευταίες 30 ημέρες πριν από την πάροδο της προθεσμίας των 120 ημερών για την έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής.
Επισήμανση : Ως νέα στοιχεία ορίζονται αυτά τα οποία δεν είχε στη διάθεσή της η φορολογική αρχή και δεν ήταν δυνατόν να τα λάβει υπ’ όψιν της κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης.
γ) Προκειμένου να τύχουν εφαρμογής τα ανωτέρω, η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών κρίνει εάν πρόκειται για νέα στοιχεία ή όχι ή για νέα πραγματικά περιστατικά, συνεκτιμώντας τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης που έχει διαβιβασθεί από την αρμόδια φορολογική αρχή και κάθε άλλο πρόσφορο στοιχείο.
δ) Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον κατά την κρίση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών συντρέχει λόγος, η προβλεπόμενη ακρόαση στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 3 της απόφασης ΠΟΛ.1064/12.4.2017, διεξάγεται προφορικώς σε καθορισμένη ώρα και ημερομηνία εντός της Υπηρεσίας.
Στην προφορική ακρόαση συμμετέχουν τρεις τουλάχιστον υπάλληλοι που ορίζονται από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας, μεταξύ των οποίων υπάλληλος που χειρίζεται την υπόθεση και ο προϊστάμενος του αρμοδίου Τμήματος, καθώς και ο υπόχρεος ο οποίος παρίσταται αυτοπροσώπως ή με εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο, με ειδικό πληρεξούσιο έγγραφο με θεώρηση του γνήσιου της υπογραφής από την κατά νόμο αρμόδια αρχή.
ε) Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, στο πλαίσιο της κατά τα ανωτέρω οριζόμενα ειδικής διοικητικής διαδικασίας – ενδικοφανούς προσφυγής, μπορεί να καλεί οποιονδήποτε για να παρέχει πληροφορίες και να αιτείται την προσκόμιση οποιουδήποτε εγγράφου ή άλλου στοιχείου το οποίο κρίνεται αναγκαίο στο πλαίσιο της επανεξέτασης της πράξης, τηρουμένων των σχετικών διατάξεων περί επαγγελματικού απορρήτου και προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.
Επίσης, μπορεί να υποβάλλει γραπτά ερωτήματα σε άλλες καθ’ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε., οι οποίες, εφόσον κρίνουν σκόπιμο, μπορούν να προωθούν στον Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. την υποβολή ερωτημάτων προς έκδοση γνωμοδότησης στο Ειδικό Νομικό Γραφείο Δημοσίων Εσόδων του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με τις διατάξεις που το διέπουν.
στ) Οι Υπηρεσίες, οι υπάλληλοι και τα όργανα της Α.Α.Δ.Ε. οφείλουν, κατά προτεραιότητα να παρέχουν κάθε πληροφορία ή σχετικό έγγραφο και να αποφαίνονται εντός των τασσομένων προθεσμιών, σύμφωνα με τις σχετικές πράξεις και αποφάσεις του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών.
Επισήμανση : Η αρμόδια για την εξέταση της ενδικοφανούς προσφυγής αρχή (Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών) δεν υποχρεούται, αλλά απλώς δύναται να καλέσει τον υπόχρεο σε ακρόαση για να αναπτύξει περαιτέρω τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματα, τα οποία θα πρέπει ήδη να έχει παραθέσει στην προσφυγή του, με επίκληση και προσκόμιση των αναγκαίων προς θεμελίωση αυτών αποδεικτικών στοιχείων, με εξαίρεση την περίπτωση που προσκομισθούν νέα στοιχεία στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών ή γίνει επίκληση νέων πραγματικών περιστατικών οπότε ο υπόχρεος καλείται υποχρεωτικά σε ακρόαση.
Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι, υποχρέωση κλήσης σε ακρόαση υφίσταται μόνο στην περίπτωση κατά την οποία η αρμόδια φορολογική αρχή (όχι ο φορολογούμενος) θέσει υπόψη της Διεύθυνσης επίλυσης Διαφορών νέα στοιχεία ή πραγματικά περιστατικά, τα οποία περιήλθαν σε γνώση της μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης και, ως εκ τούτου, δεν θα μπορούσαν να είναι σε γνώση του φορολογουμένου, (σχετική η απόφαση ΣτΕ 962/2022 Β’ τμήματος).
*Γιώργος Α. Κορομηλάς Φορολογικός σύμβουλος – Συγγραφέας φορολογικών βιβλίωνΔιευθυντής Φορολογικού τμήματος Tax Advisors I.K.E. Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών – Αναδημοσίευση από https://www.ot.gr/
