Κινηματογράφος:Κριτική των ταινιών της εβδομάδας

«Spotlight -Όλα στο φως»
Spotlight (που σημαίνει και προβολέας) είναι η ονομασία της δημοσιογραφικής ομάδας της βοστωνέζικης εφημερίδας «The Boston Globe», η οποία αναλαμβάνει καυτά θέματα των οποίων η έρευνα απαιτεί χρόνο – πολλές φορές, ακόμη και μήνες. Το θέμα που δίνει την αφορμή για την υποψήφια για έξι Οσκαρ ταινία του Τομ Μακ Κάρθι, η οποία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, είναι πράγματι καυτό: αφορά την Καθολική Εκκλησία και τα σεξουαλικά σκάνδαλα παιδεραστίας από ιερείς στη Βοστώνη και τα περίχωρά της τα οποία η Αρχιεπισκοπή κάλυπτε επί 30 ολόκληρα χρόνια.

Εκεί αποφασίζει ότι πρέπει να πέσει άπλετο φως ο Μάρτι Μπάρον (Λιβ Σράιμπερ), ο νιόφερτος (Εβραίος) διευθυντής της εφημερίδας, ένας ήπιων τόνων, σιωπηλός αλλά επίμονος άνθρωπος, ο οποίος δεν βλέπει τον λόγο γιατί να μη φέρει την εφημερίδα του σε δικαστική αντιπαράθεση με την Καθολική Εκκλησία, αν τα σεξουαλικά σκάνδαλα όντως ισχύουν. «Είναι ένα θέμα που θεωρώ ότι θα ενδιαφέρει τους αναγνώστες μας» λέει με ήσυχο αλλά πειστικό τρόπο ζητώντας από την ομάδα του Spotlight να ακολουθήσει την είδηση, η οποία μάλιστα προέκυψε από μια στήλη γνώμης.

Ετσι λοιπόν ο Τομ Μακ Κάρθι βάζοντας στο φόντο τον πόλεμο δύο εξουσιών, του Κλήρου και του Τύπου, εμμένει στον τρόπο δουλειάς της δημοσιογραφικής ομάδας του Spotlight, επικεφαλής της οποίας είναι ο έμπειρος Γουόλτερ Ρόμπινσον (Μάικλ Κίτον) και τσακάλια στο πεδίο της δράσης οι ρεπόρτερ Μάικ Ρεζέντεζ και Σάσα Πφάιφερ (Μαρκ Ράφαλο και Ρέιτσελ Μακ Άνταμς, υποψήφιοι για Όσκαρ στην κατηγορία των Β’ ρόλων), ενώ το «Spotlight» διεκδικεί επίσης τα Όσκαρ ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου και μοντάζ).

Αυτός έχω την αίσθηση ότι είναι και ο βασικότερος από τους λόγους για τους οποίους η ταινία εντυπωσιάζει, ακόμη και συναρπάζει: ότι παρουσιάζει με απόλυτη ακρίβεια και με εξονυχιστική επιμονή και στην παραμικρή λεπτομέρεια τους τρόπους με τους οποίους πρέπει να γίνεται το σωστό ρεπορτάζ-έρευνα. Θέλει χρόνο, σκληρή δουλειά και αφοσίωση. Η ταινία μάς θυμίζει ότι κάποτε η δημοσιογραφία ήταν και λειτούργημα. Γι’ αυτό και την τοποθετώ πολύ κοντά στο αριστούργημα του Αλαν Τζ. Πάκουλα «Ολοι οι άνθρωποι του προέδρου» (1976), το οποίο το «Spotlight» θυμίζει, όχι μόνον επί της ουσίας αλλά και στην αισθητική του.

Τρεις «καλοκαιρινές» ιστορίες με φόντο μια παραθαλάσσια συνοριακή περιοχή μιας χώρας που δεν ονομάζεται. Χρόνος εξέλιξης το 1991 (η πρώτη), το 2001 (η δεύτερη) και το 2011 (η τρίτη). Ηρωες, σε τρεις διαφορετικούς ρόλους ο καθένας, ένας νεαρός άνδρας (Γκόραν Μάρκοβιτς) και μια νεαρή γυναίκα (Τιχάνα Λάζοβιτς). Αυτός είναι ο κόσμος της πολύ ενδιαφέρουσας ταινίας «Καυτός ήλιος» («Zvizdan», Κροατία / Σερβία / Σλοβενία, 2015) του κροάτη σκηνοθέτη Ντάλιμπαρ Μάτανιτς. Αντίπαλοι εδώ είναι ο έρωτας και ο πόλεμος. Στην πρώτη ιστορία, που διαδραματίζεται λίγο προτού ο εμφύλιος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία ξεσπάσει, ένας έρωτας μαραζώνει μόλις πάει να ανθήσει επειδή το εθνικό μίσος προκαλεί άδικο θάνατο. Στη δεύτερη ιστορία, όταν ο πόλεμος έχει πια τελειώσει, ο έρωτας δεν μπορεί να ανθήσει διότι το τραύμα του πολέμου δεν επιτρέπει από καμία πλευρά συγχώρεση. Μια μικρή λάμψη ελπίδας υπάρχει μόνο στην τρίτη ιστορία, όπου πρωταγωνιστεί η γενιά του μέλλοντος, η οποία αυτό που πραγματικά θέλει να κάνει είναι να θάψει το τσεκούρι του πολέμου των προγόνων της και να κοιτάξει μπροστά.
Συγχρόνως όμως ο σκηνοθέτης μέσα από τις τρεις αυτές ιστορίες «χτίζει» τρία στάδια μιας ερωτικής σχέσης, που αρχίζει με το πρωτόγονο πάθος, συνεχίζεται με την αμηχανία και τελειώνει με έναν καρπό. Η δεξιοτεχνική δομή της ταινίας τη βοηθά σε αυτό που θέλει να φωνάξει: να καταδικάσει την ηλιθιότητα του φανατισμού, του μίσους και του εμφύλιου σπαραγμού που όχι απλώς καταστρέφουν ζωές αλλά αφήνουν το δηλητηριώδες αποτύπωμά τους στις επόμενες γενιές.
Βαθμολογία: 3

Με την τελευταία ταινία του, «Το ξύπνημα της άνοιξης» (2015), ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης παρακολουθεί την καταστροφική πορεία μιας παρέας εφήβων (τέσσερα αγόρια και μία κοπέλα) που οδηγούνται με μαθηματική σχεδόν ακρίβεια στο έγκλημα.
Η ταινία είναι ένα χρονικό της σταδιακής παραμόρφωσης των μελών της παρέας από την «κουλτούρα» του όπλου και των ναρκωτικών. «Ξέρεις, είναι ωραία η βία» λέει κάποιο από τα παιδιά, λες και το πάτημα της σκανδάλης είναι η μόνη δίοδός του (μάλιστα, αρχικός τίτλος της ταινίας ήταν «Kalashnikov», αφού το συγκεκριμένο ρωσικό όπλο είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σύμβολα βίας στην Ελλάδα και κυριαρχεί διαρκώς στα δελτία ειδήσεων, «προπαντός στην αθηναϊκή κοινωνία», όπως είχε χαρακτηριστικά ειπωθεί).
Με ρυθμό πυροβόλου και έχοντας ως παρόν τη σύλληψη των παιδιών και την ανάκρισή τους από την Αστυνομία, το «Ξύπνημα της άνοιξης» καταγράφει το ένα μετά το άλλο περιστατικά βουτηγμένα μέσα στο αίμα. Αλλά σου δίνει την αίσθηση ότι η καταγραφή είναι το μόνο που τον ενδιαφέρει. Εικαστικά είναι μία από τις καλύτερες στιγμές του, αν και θεματολογικά νιώθεις ότι βλέπεις κάτι που λίγο ως πολύ έχει αναπτυχθεί στο παρελθόν από τον ίδιο άνθρωπο – ίσως και καλύτερα. Αποκάλυψη της ταινίας πάντως, όπως είχαμε επισημάνει στην ανταπόκρισή μας από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης τον περασμένο Νοέμβριο, η Δάφνη Πατακιά, το κορίτσι της «κολασμένης» παρέας, ηθοποιός πηγαίας ομορφιάς, με σεξαπίλ Αντέλ Εξαρχόπουλος και λαμπρό μέλλον μπροστά της.
Βαθμολογία: 2 ½

«Το δάσος» (The forest, ΗΠΑ, 2016), θρίλερ του Τζέισον Ζάντα με τη Νάταλι Ντόρμερ («Game of thrones») στον ρόλο μιας γυναίκας που αναζητεί τη μυστηριωδώς εξαφανισμένη δίδυμη αδελφή της στο δάσος των αυτοκτονιών Αοκιγκαχάρα, στους πρόποδες του όρους Φούτζι, στην Ιαπωνία...Βαθμολογια:-