Τηλεργασία: Νομικό και εργασιακό πλαίσιο

Η τηλεργασία είναι ένας ευέλικτος τρόπος της εργασίας, χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία του εργαζομένου στον χώρο εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του ωραρίου του. Η εφαρμογή της τηλεργασίας προϋποθέτει τη χρήση τεχνικών ηλεκτρονικής επεξεργασίας πληροφοριών και την εκτεταμένη χρήση τηλεπεικοινωνιακού εξοπλισμού (π.χ. τηλεφώνου, αυτόματου τηλεφωνητή, φαξ, ηλεκτρονικών υπολογιστών με πρόσβαση σε δίκτυο), αλλά και άλλων προηγμένων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, όπως ISDN, φωνητικό mail, τηλεδιάσκεψη, εκτροπή κλήσεων, κινητή τηλεφωνία κ.λπ. (Gray M., Hodson N., Gordon G., 1993).

της Ειρήνη Σταμπολίδου-Λογίστριας, Msc

Η ευρέως διάδοση και παράλληλα αύξηση αυτού του είδους απασχόλησης είναι απόρροια κυρίως της εξέλιξης της τεχνολογίας στον κλάδο της πληροφορικής. Πλέον υπάρχει μεγάλη διαθεσιμότητα εργαλείων που υποστηρίζουν την απομακρυσμένη επικοινωνία και σε συνδυασμό με τη μείωση κατά πολύ του κόστους των υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών έχει επιφέρει την αύξηση της απασχόλησης εργαζομένων με την μορφή της τηλεργασίας.

2. Πλεονεκτήματα

2.1 Για τον εργαζόμενο:

• εξοικονόμηση χρόνου και κόστους από τις μετακινήσεις από και προς τον εργασιακό χώρο
• μεγαλύτερη ευελιξία προσωπικού χρόνου και χώρου
• περισσότερη συγκέντρωση κατά τον χρόνο εργασίας που συνεπάγεται αύξηση της παραγωγικότητας

2.2 Για τον εργοδότη:

Για να υιοθετήσει μία επιχείρηση μία πρακτική όπως η τηλεργασία, για ένα μέρος ή συνόλου του προσωπικού της, θα πρέπει να προσβλέπει σε αποτελέσματα και επιδόσεις που θα ξεπερνούν αυτά που σχετίζονται με τον παραδοσιακό τρόπο εργασίας. Αναλυτικότερα, μερικά από τα πλεονεκτήματα είναι:

• η μείωση του κόστους λόγω απώλειας συντήρησης γραφείων και χώρου εργασίας
• μειωμένες απουσίες από την εργασία
• άνοδος της παραγωγικότητας των τηλεργαζομένων καθώς η προσοχή δεν διασπάται από εξωτερικές διαταραχές

3. Μειονεκτήματα

3.1 Για τον εργαζόμενο:

• χάνεται η θετική αλληλεπίδραση με τους συναδέλφους και η ανταλλαγή χρήσιμων πληροφοριών
• δυσκολία στην προσωπική αξιολόγηση και εξέλιξη
• απώλεια προνομίων και εργασιακών δικαιωμάτων σε σχέση με τους απασχολούμενους στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης
• απώλεια τεχνικής υποστήριξης λόγω απομακρυσμένης εργασίας

• κίνδυνος απώλειας δεδομένων ή κακής χρήσης σημαντικών πληροφοριών
• μειωμένη δραστηριότητα και επικοινωνία με συναδέλφους
• μειωμένη δυνατότητα εκπαίδευσης του προσωπικού
• έλλειψη άμεσης καθοδήγησης του προσωπικού
• δυσκολία στην αξιολόγηση της απόδοσης του εργαζομένου

4. Τηλεργασία σύμφωνα με την ΕΓΣΣΕ 2006

• Με το άρθρο 4 της ΕΓΣΣΕ του 2006 αποφασίστηκε η άμεση εφαρμογή της ευρωπαϊκής συμφωνίας – πλαισίου για την τηλεργασία, που συνάφθηκε από τη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (C.E.S.), την Ευρωπαϊκή Εργοδοτική Οργάνωση Επιχειρήσεων Ιδιωτικού Τοµέα (UNICE),την Ευρωπαϊκή Οργάνωση Βιοτεχνών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (UEAPME) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο δημοσίων Επιχειρήσεων (CEEP). Το κείμενο «Συμφωνία – Πλαίσιο για την Τηλεργασία» προσαρτήθηκε στην αναφερόμενη ΕΓΣΣΕ ως προσάρτημα και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.
• Σύμφωνα με το άρθρο 4 της ΕΓΣΣΕ η τηλεργασία καλύπτει ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων και πρακτικών που υπόκεινται σε ραγδαίες εξελίξεις. Η τηλεργασία θεωρείται ως ένα μέσο για τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς δημοσίων υπηρεσιών να εκσυγχρονίσουν την οργάνωση της εργασίας και ταυτόχρονα ως ένα μέσο για τους εργαζόμενους να συμφιλιώσουν επαγγελματική και κοινωνική ζωή και να τους δοθεί µία μεγαλύτερη αυτονομία στην επιτέλεση της εργασίας τους.
• Η τηλεργασία έχει οικειοθελή χαρακτήρα για τους ενδιαφερόμενους, εργαζόμενο και εργοδότη. Η τηλεργασία μπορεί να αποτελεί μέρος της αρχικής περιγραφής της θέσης εργασίας του εργαζόμενου ή μπορεί να υπάρξει συμφωνία εκ των υστέρων.
• Και στις δύο περιπτώσεις ο εργοδότης παρέχει στον τηλεργαζόµενο τις προσήκουσες γραπτές πληροφορίες σύμφωνα µε το Π? 156/1994, συµπεριλαµβανοµένων των πληροφοριών σχετικά µε τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις, την περιγραφή της εργασίας προς εκτέλεση κ.λπ.. 
• Αν η τηλεργασία δεν είναι μέρος της αρχικής περιγραφής της θέσης και αν ο εργοδότης κοινοποιήσει προσφορά τηλεργασίας, ο εργαζόμενος μπορεί να δεχθεί ή να αρνηθεί αυτή την προσφορά. Βεβαίως η άρνηση ενός εργαζομένου να αποδεχθεί την τηλεργασία δεν αποτελεί από μόνη της αιτία διακοπής της εργασιακής σχέσης ούτε μεταβολή των όρων και συνθηκών απασχόλησης αυτού του εργαζόμενου.
• Όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, οι τηλεργαζόµενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα, που διασφαλίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία και τις συλλογικές συβάσεις με τους συγκρίσιμους εργαζόμενους μέσα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης.
• Ο τηλεργαζόµενος καθορίζει την οργάνωση του χρόνου εργασίας του μέσα στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας, των συλλογικών συβάσεων και των κανονισμών των επιχειρήσεων. Ο όγκος εργασίας και τα κριτήρια απόδοσης για τον τηλεργαζόµενο είναι αντίστοιχα με εκείνα των συγκρίσιμων εργαζομένων που εργάζονται μέσα στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
• Επιπλέον, ο αριθμός των απασχολούμενων εργαζομένων μέσω της τηλεργασίας προσμετράται για τον καθορισμό του συνολικού αριθμού των εργαζομένων στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση κάθε φορά που αυτός ο αριθμός λαμβάνεται υπόψη για οποιαδήποτε λόγο στην εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.

Νομική φύση της τηλεργασίας

• Όσον αφορά στη νομική φύση της τηλεργασίας, αυτή μπορεί να αποτελεί εξαρτημένη σχέση εργασίας ή να έχει τη μορφή άλλης συμβάσεως (π.χ. σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών, σύμβαση έργου κ.λπ.). Κριτήριο αποτελεί το ύφος και η μορφή της απασχόλησης και βασίζεται κάθε φορά σε πραγματικά περιστατικά.
• Σύμφωνα όμως με την παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν. 2639/1998 (ΦΕΚ 205 Α΄), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν.3846/2010 η συμφωνία μεταξύ εργοδότη και απασχολούμενου για παροχή υπηρεσιών ή έργου, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, ιδίως στις περιπτώσεις αμοιβής κατά μονάδα εργασίας (φασόν), τηλεργασίας, κατ΄ οίκον απασχόλησης, τεκμαίρεται ότι υποκρύπτει σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, εφόσον η εργασία παρέχεται αυτοπροσώπως, αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στον ίδιο εργοδότη για εννέα (9) συνεχείς μήνες.
• Κατά γενική ακολουθία θεωρείται ότι υπάρχει εξάρτηση του εργαζομένου από τον εργοδότη όταν ο χρόνος, ο τόπος και ο τρόπος παροχής της εργασίας καθορίζονται από τον τελευταίο ο οποίος, με τις οδηγίες του και την επίβλεψη που ασκεί, εποπτεύει, καθοδηγεί και ελέγχει την εκτέλεση της εργασίας.

• Το εργατικό πλαίσιο της τηλεργασίας καθορίσθηκε με το άρθρο 5 του Ν.3846/2010.

6.1 Χρηματική αποκατάσταση απασχολούμενου

• Αναλυτικότερα σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 5 του παραπάνω νόμου ο εργοδότης αναλαμβάνει σε κάθε περίπτωση το κόστος που προκαλείται στον μισθωτό από τη μορφή αυτή εργασίας και ειδικότερα των τηλεπικοινωνιών. Επιπλέον οφείλει να παρέχει στον μισθωτό τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις δαπάνες επισκευής των συσκευών που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεσή της ή να τις αντικαταστήσει σε περίπτωση βλάβης.
• Η υποχρέωση αυτή αφορά και στις συσκευές που ανήκουν στον μισθωτό, εκτός εάν στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά. Στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας θα πρέπει να ορίζεται ο τρόπος χρηματικής αποκατάστασης εκ μέρους του εργοδότη για την χρησιμοποίηση του οικιακού χώρου εργασίας του μισθωτού.

6.2 Μετατροπή κανονικής εργασίας σε τηλεργασία

• Αν κανονική εργασία μετατρέπεται σε τηλεργασία, καθορίζεται στη συμφωνία αυτή μια περίοδος προσαρμογής τριών (3) μηνών, κατά την οποία οποιοδήποτε από τα μέρη, μετά από τήρηση προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, μπορεί να θέσει τέλος στην τηλεργασία και ο μισθωτός να επιστρέψει στην εργασία του σε αντίστοιχη θέση με αυτήν που κατείχει.

6.3 Υποχρεώσεις Εργοδότη

• Ο εργοδότης όταν καταρτίζει σύμβαση εργασίας για τηλεργασία, υποχρεούται να παραδίδει γραπτώς στον εργαζόμενο, μέσα σε οκτώ (8) ημέρες, το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην εκτέλεση της εργασίας και ειδικότερα ως προς την ιεραρχική σύνδεση με τους προϊσταμένους του στην επιχείρηση, τα λεπτομερή καθήκοντά του, τον τρόπο υπολογισμού της αμοιβής, τον τρόπο μέτρησης του χρόνου εργασίας, την αποκατάσταση του κόστους που προκαλείται από την παροχή της (τηλεπικοινωνίες, εξοπλισμός, βλάβες συσκευών κ.λπ.). Αν στη σύμβαση περιέχεται συμφωνία για τηλε-ετοιμότητα ορίζονται τα χρονικά της όρια και οι προθεσμίες ανταπόκρισης του μισθωτού.
• Επιπλέον ο εργοδότης, το αργότερο μέσα σε δύο (2) μήνες από την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας, πληροφορεί γραπτώς τον τηλεργαζόμενο για το πρόσωπο και για τα στοιχεία επικοινωνίας των εκπροσώπων του προσωπικού στην επιχείρηση.
• Στην περίπτωση της τηλεργασίας, ιδίως όταν αυτή παρέχεται με έδρα την οικεία του εργαζόμενου, δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί η συμπλήρωση του νόμιμου ωραρίου, καθώς η διαρκής απασχόληση (με μετρήσιμα στοιχεία εργατοωρών) δεν είναι συνήθως εφικτή, με δεδομένο ότι τίθενται και θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων. Στην περίπτωση αυτή συνηθίζεται η εργασία να αξιολογείται με βάση το ανατιθέμενο έργο.
• Παρά τις δυσκολίες, δεν παύει να είναι μία καινοτόμα μορφή απασχόλησης που κερδίζει συνεχώς έδαφος, καθώς παρατηρείται αύξηση της απασχόλησης κατ’ οίκον εργαζομένων σε όλη την χώρα και κυρίως από εταιρείες με έδρα το εξωτερικό. Αλλοδαπές εταιρείες εκμεταλλεύονται το χαμηλότερο κόστος εργασίας στη χώρα μας, αξιοποιώντας παράλληλα επιστημονικό προσωπικό, χωρίς να είναι απαραίτητο οι εργαζόμενοι να μετεγκατασταθούν.

πηγή:www.e-forologia.gr