«Ξένος εδώ, ξένος εκεί, όπου και αν πάγω ξένος…». Η φωνή της γνωστής ερμηνεύτριας του δημοτικού τραγουδιού Γιώτας Βέη αντηχεί στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Είναι η κορυφαία του χορού και μέσα από το δραματικό μακεδονίτικο τραγούδι μάς εισάγει στη θρηνητική ατμόσφαιρα των «Περσών» του Αισχύλου
Λίγο πριν, οι ηθοποιοί της ομάδας «Θέατρο Ατόμων με Αναπηρία» (ΘΕΑΜΑ) είχαν πάρει τις θέσεις τους για τις τελικές πρόβες στο έργο με το οποίο θα κάνουν το ντεμπούτο τους στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Πρόκειται για το πρώτο επαγγελματικό θέατρο στην Ελλάδα που αποτελείται από ηθοποιούς με κινητικές αναπηρίες στην κύρια σύνθεσή του. «Θέατρο κάνουμε. Δεν κάνουμε κάτι ιδιαίτερο. Ούτε διαφορετικοί είμαστε. Η αναπηρία είναι αναπηρία, δεν είναι πρόβλημα. Πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, και αυτό κάνει το έργο», λέει στην «Κ» ο σκηνοθέτης της παράστασης και ιδρυτής του ΘΕΑΜΑ Βασίλης Οικονόμου.
Οι «Πέρσες» είναι η παλαιότερη σωζόμενη τραγωδία, η οποία αντλεί το θέμα της από το ιστορικό γεγονός της ήττας των Περσών στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Η δράση μεταφέρει το κοινό στο αντίπαλο στρατόπεδο, στο παλάτι του βασιλιά Ξέρξη, όταν γίνεται γνωστή η συντριπτική ήττα που υπέστη ο «ανίκητος» περσικός στρατός. Για τον σκηνοθέτη και ιδρυτή της ομάδας ΘΕΑΜΑ, Βασίλη Οικονόμου, το ζητούμενο του έργου είναι ο σεβασμός σε οτιδήποτε ξένο. «Και το πρώτο βήμα είναι η αποδοχή. Η λέξη αφορά και τη δική μας ομάδα. Λέμε, πώς θα μας αποδεχτούν οι άλλοι. Αν βγούμε εμείς με ξεκάθαρη εικόνα και θέση απέναντι στα πράγματα, τότε θα γίνουμε αποδεκτοί. Μην περιμένουμε από τους άλλους. Δεν έχουμε κανένα συναίσθημα φιλανθρωπίας ή αναπηροκαπηλίας. Είμαστε απαλλαγμένοι από αυτά», σημειώνει.
Η παράσταση αποτελεί για την ομάδα ένα διπλό στοίχημα, καλλιτεχνικό και πολιτικό συνάμα. Ο κ. Οικονόμου είναι το πρώτο άτομο με αναπηρία στην Ελλάδα που κατάφερε να σπουδάσει σε ανώτερη σχολή δραματικής τέχνης και εκτιμά ότι η παράσταση θα συμβάλει στην άρση των νομοθετικών εμποδίων που αποκλείουν την ισότιμη πρόσβαση σε συναδέλφους του με αναπηρία. «Υπάρχουν καλλιτέχνες που είναι ανοιχτοί και ορισμένοι που δεν μας αποδέχονται με πρόφαση την αναπηρία. Μακάρι να μη μας αποδέχονταν με βάση το καλλιτεχνικό μας αποτέλεσμα», επισημαίνει.
H πρόβα συνεχίζεται στον ρυθμό που δίνουν οι δύο κρουστοί της παράστασης. Ηθοποιοί, με κινητικές αναπηρίες και μη, βρίσκονται πάνω στη σκηνή. Τα αναπηρικά αμαξίδια ανεβαίνουν στο κεκλιμένο ανάκτορο της σκηνής και οι ηθοποιοί διατρανώνουν την οδύνη των Περσών. Η Αιμιλιανή Αβραάμ έχει αναλάβει την εκγύμναση του χορού και δουλεύει μαζί με τους ηθοποιούς περίπου 10 μήνες. «Αντιμετώπισα τα ίδια “προβλήματα” στην εκγύμναση του χορού όπως κάθε φορά. Οι ηθοποιοί στα αναπηρικά αμαξίδια είχαν για μένα μόνο διαφορά ύψους με τους συναδέλφους τους χωρίς αναπηρίες», τονίζει. Τα δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς από τη Μακεδονία, τη Θράκη, την Κάλυμνο και τη Ρόδο «κούμπωσαν» πάνω στη νεοελληνική μετάφραση που επιμελήθηκε ο κ. Οικονόμου. «Τα τραγούδια είναι διαχρονικά, εκφράζουν τον ανθρώπινο πόνο», τονίζει η Γιώτα Βέη.
Λίγο πριν ολοκληρωθεί η πρόβα που παρακολουθήσαμε, βγαίνει στη σκηνή η Ατοσσα, μητέρα του βασιλιά Ξέρξη. Ο χορός τής απευθύνεται και ενώ περιμένουμε την απόκριση από τη γυναίκα που στέκεται μπροστά μας, ακούγονται τα λόγια του κειμένου από τη Χριστίνα Τούμπα, με σπαστική τετραπληγία, που βρίσκεται πιο πίσω. Είναι η «φωνή» της Ατοσσα και η κωφή Χριστίνα Τσαβλή είναι το «σώμα» της. Ευρηματικότητα και φαντασία. Τι πιο χαρακτηριστικό για το θέατρο;
Αισχύλου «Πέρσες», 13-14/7, Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή, 9 μ.μ.
Του Σάκη Ιωαννίδη-Πηγή: Έντυπη Καθημερινή
