Το μέτρο της αναστολής λειτουργίας επαγγελματικών εγκαταστάσεων προβλεπόταν εξαρχής στο ποινολόγιο (Ν. 2523/1997), εξαρτιόταν πάντα από την έκδοση υπουργικής απόφασης κατά της επιχείρησης (δυσμενής ατομική διοικητική πράξη) και αποσκοπούσε στην λήψη αυστηρών μέτρων για την πάταξη της σοβαρής φοροδιαφυγής.
Με τον Ν. 3888/2010 (αρ. 16 παρ. 6) εισήχθη για πρώτη φορά το μέτρο της 48ωρης άμεσης αναστολής λειτουργίας από τους ελεγκτές του ΣΔΟΕ κατόπιν ειδικής εντολής του Ειδικού Γραμματέα ΣΔΟΕ, ενώ με τον Ν. 4223/2013 το μέτρο επεκτάθηκε και μπορούν πλέον να το εφαρμόσουν κατόπιν ειδικής εντολής του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων και τα ελεγκτικά όργανα της ΓΓΔΕ.
Ι. Η φύση του μέτρου
Το μέτρο συνίσταται στη σφράγιση του επαγγελματικού χώρου (καταστήματος, γραφείου, εργοστασίου, εργαστηρίου, αποθήκης και γενικά κάθε επαγγελματικής εγκατάστασης) για 48 ώρες. Η ΠΟΛ 1117/2016 καθιερώνει ως υποχρεωτική τη συνδρομή της αστυνομικής αρχής, ακολουθώντας το πρότυπο της σφράγισης με ΥΑ, όπως εξειδικεύτηκε με την ΚΥΑ 1135781/4484/17.12.1997 και ουσιαστικά της αναθέτει την εκτέλεση της σχετικής πράξης, αν και ο νόμος ειδικά για την 48ωρη άμεση αναστολή λειτουργίας προβλέπει ότι η εγκατάσταση σφραγίζεται με αστυνομική συνδρομή, “εφόσον ζητηθεί από τα ελεγκτικά όργανα”.
ΙΙ. Δικαιολογητικός λόγος
Το επαχθές αυτό μέτρο δικαιολογείται από τη σοβαρότητα των παραβάσεων που επιτρέπουν την λήψη του από τα αρμόδια όργανα και αποτελούν ενδείξεις εκτεταμένης και σοβαρής φοροδιαφυγής. Η μη έκδοση πλέον των δέκα παραστατικών στοιχείων ή η μη έκδοση παραστατικών για συναλλαγή αξίας άνω των πεντακοσίων (500) Ευρώ υποδηλώνουν προκλητική φοροδιαφυγή.
Στο πλαίσιο εμπέδωσης ενός κλίματος ευρείας φορολογικής συμμόρφωσης, τέτοιες συμπεριφορές απαιτούν παγκοσμίως άμεσα μέτρα.
ΙΙΙ. Προϋποθέσεις λήψης του μέτρου-Διάγραμμα ενεργειών των συνεργείων ελέγχου
Για να εκδοθεί νόμιμα πράξη λήψης του μέτρου απαιτούνται:
1. εντολή ελέγχου σε κατά τόπον αρμόδιο ελεγκτικό όργανο της ΓΓΔΕ1 ή του ΣΔΟΕ
2. παράβαση από τις αναφερθείσες παραπάνω υπό ΙΙ. (μη έκδοση άνω των δέκα στοιχείων/ μη έκδοση στοιχείου για συναλλαγή άνω των 500 Ευρώ)
3. ειδική εντολή του Προϊσταμένου χωρικής αρμοδιότητας της επαγγελματικής εγκατάστασης “με εντολή ΓΓΔΕ” για το 48ωρο κλείσιμο.
Πρακτικά, οι φοροελεγκτικές αρχές θα κινηθούν με τον εξής τρόπο:
A. Είσοδος στην εγκατάσταση-ελεγκτικές επαληθεύσεις-Διαπίστωση Παρα βάσεων.
Β. Έκδοση Σημειώματος Διαπιστώσεων Ελέγχου (ΣΔΕ) με επισημείωση λήψης του μέτρου και έκδοση Προσωρινής Πράξης Προστίμου.
Γ. Επικοινωνία με τον Προϊστάμενο χωρικής αρμοδιότητας για έκδοση ειδικής εντολής ελέγχου.
Δ. Έκδοση της ειδικής εντολής ελέγχου έως και την επόμενη μέρα από τη γνωστοποίηση στον Προϊστάμενο
Ε. Έκδοση πράξης για την λήψη του μέτρου την ίδια μέρα με την ειδική εντολή-Γνωστοποίηση στον Προϊστάμενο.
ΣΤ. Γνωστοποίηση της Πράξης στην αστυνομική αρχή από τον Προϊστάμενο για άμεση εφαρμογή.
Ζ. Αν δεν είναι δυνατή η άμεση εφαρμογή, επισημείωση από τον Προϊστάμενο στην πράξη για νέο προσδιορισμό του 48ώρου.
IV. Περιεχόμενο της πράξης αναστολής λειτουργίας για 48 ώρες
Την πράξη εκδίδουν και υπογράφουν τα ελεγκτικά όργανα που διαπίστωσαν τις παραβάσεις που επισύρουν το διοικητικό αυτό μέτρο. Σχετική επισημείωση έχουν ήδη συμπεριλάβει στο ΣΔΕ (πρώην Υπηρεσιακό Σημείωμα Ελέγχου) που επέδωσαν στον ελεγχόμενο. Σε αυτήν πρέπει να καθορίζεται η επαγγελματική εγ κατάσταση που κλείνει για 48 ώρες και στην οποία εντοπίσθηκαν οι σχετικές πα- ραβάσεις, να ορίζεται ο χρόνος έναρξης εφαρμογής του μέτρου (οπωσδήποτε την ίδια μέρα με την ειδική εντολή) και ο χρόνος λήξης του.
V. Εφαρμογή του μέτρου
Την πράξη αναλαμβάνει να εφαρμόσει ο Προϊστάμενος που εξέδωσε την ειδική εντολή. Αφού του γνωστοποιηθεί από τα ελεγκτικά όργανα, τη γνωστοποιεί με τη σειρά του στο αρμόδιο αστυνομικό τμήμα. Με την παρουσία εφοριακού η αστυνομική αρχή σφραγίζει την εγκατάσταση, τοποθετεί την ταινία και την πινακίδα κατά τα οριζόμενα στην ΠΟΛ 1117/2016, τοποθετούνται κλειδαριές και συντάσσει πρακτικό σφράγισης και μετά τις 48 ώρες αποσφράγισης (κατ’αναλογία της ΚΥΑ 1135781/4484/17.12.1997 για την εφαρμογή του μέτρου της ως ένα μήνα ανα στολής λειτουργίας με ΥΑ)
VI. Σχέση με το μέτρο του αρ. 13 παρ. 1 εδ. Α’- Διαφορές
Πέρα από την αυτονόητη διαφορά του χρονικού διαστήματος (αναστολή για 48 ώρες – ως ένα μήνα), το μέτρο της άμεσης αναστολής για 48 ώρες παρουσιάζει τις εξής διαφορές με το μέτρο της αναστολής ως ένα μήνα:
| Μέτρο αρ. 13 παρ. 1 εδ θ (48ωρο) | Μέτρο αρ. 13 παρ 1 εδ α’ | |
| Με πράξη των ελεγκτικών οργάνων | Με Υπουργική Απόφαση | |
| Απαιτείται ειδική εντολή ελέγχου | Δεν απαιτείται ειδική εντολή ελέγχου | |
|
Για μη έκδοση άνω των δέκα στοιχείων |
Για παρεμπόδιση φορολογικού ελέγχου, ή για συναλλαγή άνω των 500 Ευρώ για καθ υποτροπή μη έκδοση/ανακριβή έκδοση στοιχείων, για μη έκδοση/ανακριβή έκδοση για τρεις τουλάχιστο συναλλαγές | |
| α’ Η εφαρμογή αρχίζει άμεσα | Η εφαρμογή αρχίζει μετά τρεις ημέρες από την επίδοση στο φορολογούμενο | |
| Καταγράφεται το μέτρο στο ΣΔΕ | Δεν απαιτείται αναφορά στο ΣΔΕ | |
Τα δύο μέτρα λειτουργούν παράλληλα. Η λήψη του ενός δεν αποκλείει την λήψη του άλλου, όπως ρητά αναφέρεται στο κείμενο του νόμου (τελ. Εδάφιο του αρ. 13 παρ. 1 Ν. 2523/1997). Για παράδειγμα, έστω ότι σε φορολογικό έλεγχο στις 2.9.2016 εντοπίζεται εστιατόριο να μην έχει εκδώσει δώδεκα αποδείξεις σε ισάριθμες παρέες πελατών.
Το συνεργείο κινεί τη διαδικασία και λαμβάνει το μέτρο της αναστολής λειτουργίας για 48 ώρες, το οποίο και εφαρμόζεται με τη συνδρομή της αστυνομικής αρχής. Αυτό δεν αποκλείει την έκδοση ΥΑ για περαιτέρω αναστολή λειτουργίας άλλων δεκαπέντε ημερών. Πρακτικά δηλαδή η ΥΑ λειτουργεί συμπληρωματικά με την πράξη των οργάνων για άμεση αναστολή, αλλά ενδέχεται να λειτουργεί και μεμονωμένα, π.χ. στην περίπτωση παρεμπόδισης του φορολογικού ελέγχου ή καθ’ υποτροπή μη έκδοσης στοιχείου.
1 Η αρμοδιότητα των υπηρεσιών της ΓΓΔΕ για τον προληπτικό έλεγχο έχει διευρυνθεί πάρα πολύ. Οι Δ.Ο.Υ της Αττικής ελέγχουν όλη την επικράτεια, οι Δ.Ο.Υ της Β. Ελλάδας όλη τη Β. Ελλάδα και οι υπόλοιπεςΔ.Ο.Υ. την περιοχή αρμοδιότητας της φορολογικής περιφέρειας στην οποία ανή-κουν. Βλ. αναλυτικά την απόφαση του ΓΓΔΕ Δ. ΟΡΓ. Α 1101923 ΕΞ 2016 – ΦΕΚ B 2108 – 8.7.2016
V. Παρατηρήσεις
Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι είναι εξαιρετικά αυστηρό για το φορολογούμενο να μπορεί να του επιβληθεί το μέτρο της αναστολής λειτουργίας της επαγγελματικής του εγκατάστασης για ένα μήνα, επειδή δεν εξέδωσε τρεις αποδείξεις.
Εξάλλου κάτι τέτοιο προσκρούει πλέον στην αρχή της αναλογικότητας, αφού για μόλις 48 ώρες ο νόμος απαιτεί πλέον των δέκα παραστατικών. Σε επόμενη νομοθετική πρωτοβουλία θα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των συναλλαγών σε δεκαπέντε ή και περισσότερο.
Επιπλέον, η υποτροπή από μόνη της δεν θα έπρεπε να επισύρει τέτοια επαχθή μέτρα. Η υποτροπή πρέπει να συνδυαστεί με ένα minimum αποκρυβείσας αξίας, πχ. 500 Ευρώ.
Απαραίτητο επίσης είναι να εξορθολογιστεί η διαδικασία έκδοσης της ειδικής εντολής ελέγχου για το 48ωρο κλείσιμο. Σε αντίθεση με τη διαδικασία έκδοσης της ΥΑ για κλείσιμο ως ένα μήνα, που είναι πιο χρονοβόρα, το άμεσο κλείσιμο για 48 ώρες δεν πρέπει να μπλέκει σε γραφειοκρατικά γρανάζια, αλλά να λειτουργεί άμεσα. Καθώς η έκδοση της ειδικής εντολής είναι δέσμια αρμοδιότητα του Προϊσταμένου, η ύπαρξή της δεν αποτελεί καν μια δικλείδα ασφαλείας.
Πρέπει να καταργηθεί και η σχετική πράξη των ελεγκτικών οργάνων να καλύπτεται από τη γενική εντολή ελέγχου που έλαβαν για φορολογικό έλεγχο στην περιοχή. Έτσι, δεν απαιτείται να επανέλθουν για την ίδια υπόθεση (πολύ πιθανό την επόμενη μέρα, αν η ειδική εντολή εκδοθεί τότε), αλλά θα παραδίδουν τη σχετική πράξη για εκτέλεση στον Προϊστάμενο για άμεση εφαρμογή
Eπιμέλεια: ΠΡΟΚΟΠΙΔΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ, Εφοριακός, Δ.Ν
Από το τεύχος 797 της Φορολογικής Επιθεώρησης
