Μεγάλη Βρετανία: εκεί που η πολυτέλεια συναντήθηκε με την ελληνική ιστορία

Μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1830, η Αθήνα άρχισε να προσελκύει ένα νέο τύπο επισκεπτών, εύπορους Έλληνες της “Διασποράς” οι οποίοι είχαν την πρόθεση να πάρουν πίσω την κληρονομιά τον προγόνων τους. Μεταξύ αυτών και ο Αντώνης Δημήτριος,ένας πλούσιος Έλληνας από την Τεργέστη της Ιταλίας, η οικογένεια του οποίου κατάγεται από το νησί της Λήμνου ο οποίος επέστρεψε στην πόλη το 1842 για να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση. Αγόρασε ένα οικόπεδο απέναντι στο Ανάκτορο του Βασιλιά Όθωνα και ανέγειρε το πρώτο “Stadtpalais”,μια μεγαλοπρεπή οικία που αντανακλούσε τον εκλεπτυσμένο αστικό τρόπο ζωής του Λονδίνου και του Παρισιού. Η εντυπωσιακή έπαυλη των 90 δωματίων ήταν η πρώτη μορφή του σημερινού ξενοδοχείου.

Ένας ξένος επισκέπτης περιέγραψε το μέγαρο Δημητρίου ως «το δεύτερο σε μέγεθος ύστερα από το παλάτι, αλλά ξεπερνώντας το στην πολυτέλεια”.

Το 1874 ο Στάθης Λάμψας. Ρώσος που γεννήθηκε στην Ελλάδα, ( οι πρόγονοι είχαν έρθει από τα Καλάβρυτα) και μάγειρας του βασιλιά στο παλάτι γνωρίζεται   με τον Σάββα Κέντρο . Ο τελευταίος ήταν  ιδιοκτήτης ενός μικρού ξενοδοχείου στην περιοχή της πλατεία Συντάγματος, της Μεγάλης Βρεταννίας, που από το 1873 είχε μετεγκατασταθεί στο Μέγαρο Δημητρίου . Ο Λάμψας,νεαρός ακόμη και άρτι αφιχθείς από το Παρίσι, εντυπωσιάζει τον Κέντρο με τις πρωτοποριακές ιδέες του και του προτείνει συνεργασία. Η συνεργασία αποβαίνει κερδοφόρα και το 1885 οι δυο συνέταιροι αποκτούν έναντι 600.000 δραχμών την κυριότητα του κτιρίου στο οποίο λειτουργούσε το ξενοδοχείο. Το 1888, με τον θάνατο του Κέντρου, ο Λάμψας εξαγοράζει το μερίδιο της χήρας του, έναντι 300.000 δραχμών και καθίσταται ο μοναδικός ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου.

.Εξελισσόμενο το ξενοδοχείο γίνεται θεατής της εξέλιξης της πόλης της Αθήνας και της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας.

Οι ελληνικές αρχές επίταξαν τη «Μεγάλη Βρεταννία» και στους χώρους της εγκαταστάθηκε η κυβέρνηση και το Γενικό Επιτελείο. Στις 28 Απριλίου 1941, ο γερμανικός στρατός κατοχής κατέλαβε το ξενοδοχείο το οποίο οι αξιωματικοί μετέτρεψαν σε επιτελείο της Βέρμαχτ. Εμειναν εκεί ο Γκέρινγκ, ο Χίμλερ, ο Ρόμελ, ώς και ο Χίτλερ πέρασε τον Ιούνιο του ’41. Με την απελευθέρωση του 1944, η «M.B.» έγινε αρχηγείο του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος. Στα Δεκεμβριανά γίνονται εκεί ελληνοβρετανικές συσκέψεις με την κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και τους Χάρολντ Μακμίλαν και Αντονι Ιντεν και, τέλος, τον ίδιο τον Ουίνστον Τσόρτσιλ. Πολυβόλα στα παράθυρα και στις εισόδους έδιναν όψη οχυρού.

 

Μια ανατίναξη που δεν έγινε ποτέ

.Οι Γερμανοί, κατά την αποχώρησή τους από την Αθήνα, είχαν υπονομεύσει το ξενοδοχείο, αλλά έγινε απενεργοποίηση των εκρηκτικών. Ο ΕΛΑΣ έμαθε το κρυφό σχέδιο και έσπευσε  με μια επιχείρηση αστραπή, να παγιδεύσει ξανά το κτίριο για λογαριασμό του. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του βετεράνου του ΕΑΜ, Στέλιου Ζαμάνου, που βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της επιχείρησης, οι ΕΛΑΣίτες μπήκαν από τον Ιλισό ποταμό, εκεί που εκβάλουν οι υπόνομοι (η περιοχή έχει πλέον μπαζωθεί για να περάσει η βασιλέως Κωνσταντίνου) και διέσχισαν το κέντρο της Αθήνας υπογείως, φορτωμένοι με εκρηκτικά. Ήταν μια δύσκολη και επικίνδυνη επιχείρηση. Πολλοί δεν άντεξαν τις αναθυμιάσεις και πέθαναν στη διαδρομή. Η μετακίνηση των σαμποτέρ έγινε υπό το φως αναμένων πυρσών. Για να μη φαίνονται από τον δρόμο, υπήρχαν ομάδες που έκλειναν τα ανοίγματα των υπονόμων με μεγάλα αντικείμενα.

Όταν έφθασαν κάτω από το ξενοδοχείο στην πλατεία Συντάγματος, σύνδεσαν τα παλιά εκρηκτικά των Γερμανών με τα δικά τους και ετοιμάστηκαν για την πυροδότηση.  Την ημέρα που είχε προγραμματιστεί η ανατίναξη της Μεγάλης Βρετανίας έφτασε στην Αθήνα ο Τσόρτσιλ , ο οποίος  αμέσως επισκέφτηκε το ξενοδοχείο στο οποίο θα διέμενε. Η επίσκεψή προκάλεσε αναβρασμό στο στρατόπεδο των Ελασιτών, οι οποίοι τελικά πήραν την κρίσιμη απόφαση και ματαίωσαν το χτύπημα.

Η ανοικοδόμηση

Το 1956, την εποχή της μεγάλης ανοικοδόμησης της Αθήνας, το κτίριο της Μεγάλης Βρετανίας ισοπεδώνεται και ξαναχτίζεται εκ θεμελίων, διατηρώντας όλα τα υφολογικά στοιχεία του παλιού κτιρίου. Όταν η Χούντα έπεσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πέρασε τέσσερις μήνες σε σουίτα του  πέμπτου ορόφου. Εκεί σχημάτισε τη νέα κυβέρνηση. Το ίδιο έτος, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απεύθυνε λόγο στους Έλληνες από μπαλκόνι του δεύτερου ορόφου μετά την απόπειρα δολοφονίας του και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Το 2006 το ξενοδοχείο έκλεισε για ένα χρόνο και υπέστη ολοκληρωτική ανακαίνιση (κόστους 112 εκατομμυρίων ευρώ),

Οι διάσημοι πελάτες

Δεν υπάρχει άλλο ξενοδοχείο στην Ελλάδα που μπορεί να περηφανεύεται ότι έχει φιλοξενήσει το πάνθεον των επιφανών προσωπικοτήτων που έχουν επισκεφτεί την χώρα μας.

Εστεμμένοι, πολιτικοί ηγέτες, πρόεδροι και πρωθυπουργοί, πρόσωπα από το χώρο των γραμμάτων και των τεχνών πέρασαν τις αθηναικές μέρες τους στη Μεγάλη Βρετανία.  Εκτός από τον Τσόρτσιλ εκεί έμειναν ο Τζίμι Κάρτερ, ο Ζάκ Ντελόρ, ο Γιασέρ Αραφάτ, η Ιντίρα Γκάντι, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Μάνος Χατζηδάκης, ο Ουμπέρτο Εκο   η Μαρία Κάλλας, ο Λόρενς Ολίβιε, η Ζαν Μορό, ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, η Μάργκο Φοντέιν, ο Γκάρι Κούπερ, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η Σοφία Λόρεν, η Τζείν Μάνσφιλντ, και άνθρωποι της μουσικής και την μόδας όπως ο Ντέιβιντ Μπάουι, ο Στίνγκ, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου και ο Γκοτιέ

Τα πρόσωπα που έχουν μείνει στο ξενοδοχείο αναρίθμητα όπως και τα γεγονότα που έχουν λάβει χώρα στις αίθουσες του ξενοδοχείου… Πολιτικές συναντήσεις, η διάσκεψη κορυφής της ΕΟΚ (το 1982), δεξιώσεις και γάμοι που άφησαν εποχή, επιδείξεις μόδας, εκθέσεις, μέχρι και μυστικές συναντήσεις έχουν πραγματοποιηθεί στους χώρους του.
Το  ιστορικό ξενοδοχείο σήμερα διαθέτει εκτός όλων των άλλων και προσωπικούς μπάτλερ, με κόστος 25 ευρώ την ημέρα,  για όποιον πελάτη το επιθυμεί!  Η πολυτέλεια είναι διάχυτη παντού, όμως η κρίση ανάγκασε τη διοίκηση να προσαρμόσει τις τιμές του.  Αυτό,πάντως, δεν σημαίνει ότι έχασε κάτι από την αίγλη του, αφού εξακολουθεί να παραμένει στέκι δεκάδων επώνυμων Αθηναίων. Το ιστορικό GB Corner, το εστιατόριο θεσμός του ξενοδοχείου περηφανεύεται για τον διακεκριμένο σεφ του, Σωτήρη Ευαγγέλου και την άψογη ελληνική κουζίνα σε προσιτές τιμές. Το spa και το γυμναστήριο της Μεγάλης Βρετανίας θεωρούνται από τα κορυφαία της Αθήνας!

Τα πολυτελή σερβιτσια

Κρυστάλλινα ποτήρια με έγχρωμη βάση

Το ξενοδοχείο τα παρείγγειλε στις αρχές του 20ου αιώνα. Έδιναν ιδιαίτερο τόνο και χρώμα στις επίσημες δεξιώσεις, που γίνονταν με λαμπρότητα στο ξενοδοχείο, με υψηλούς προσκεκλημένους της εποχής. Μια από τις πιο σημαντικές ήταν εκείνη που δόθηκε με αφορμή τον «Χορό της Αμυγδαλιάς», ο οποίος είχε ξεκινήσει από μία ιδέα του Γ. Κανέλλου, που στην πορεία διετέλεσε και διευθυντής του ξενοδοχείου. Βραδυνές τουαλέτες, καλοραμένα σμόκιν και όλη η καλή κοινωνία της Αθήνας στροβιλιζόταν μ’ ένα κρυστάλινο ποτήρι στο χέρι. Σε φωτογραφίες  που διασώζονται μέχρι σήμερα, από χοροεσπερίδες κραταιών συλλόγων της εποχής, μπορεί κανείς να εντοπίσει τα ποτήρια αυτά.

Ελβετικές πορσελάνες

Λουκέρνη 1930″. Μία μικρή σφραγίδα στην πίσω πλευρά ενός πλήρους σερβίτσιου 40-50 ατόμων, μαρτυράει ένα ελβετικό εργαστήριο. Ένα σερβίτσιο της εποχής του μεσοπολέμου, που σίγουρα χρησιμοποιήθηκε για βεγγέρες της ανερχόμενης τότε αστικής ελληνικής τάξης, αλλά και για πολιτικά τραπεζώματα μίας εποχής με έντονες πολιτικές αναταράξεις. Σίγουρα το απόλαυσαν διακεκριμένοι ξένοι επισκέπτες, αφού η Μεγάλη Βρετανία έως το 1938, χρονιά που κτίζεται το διπλανό ξενοδοχείο King George, είναι το μοναδικό πολυτελές ξενοδοχείο της Αθήνας, όπου καταλύουν όλες οι μεγάλες προσωπικότητες, που περνούν από την ελληνική πρωτεύουσα.

 Σοκολατιέρες

Ελβετικές πορσελάνες  “Οι Έλληνες ταξιδεύουν, αφήνουν πίσω τους την παράδοση των σοροπιαστών γλυκών, απομεινάρι της οθωμανικής Αθήνας και ανακαλύπτουν τη σοκολάτα. Η Μεγάλη Βρετανία, πρωτοπόρα πάντοτε, παρασκευάζει στις κουζίνες της εκλεκτά μείγματα σοκολάτας και τα σερβίρει σε σοκολατιέρες με ξύλινο χερούλι. Μετρούν και αυτές αρκετά χρόνια ζωής και τις εντοπίζουμε σε διάφορες φωτογραφίες της εποχής.

Συλλογή ποτηριών με το λογότυπο Grande Bretagne

Φτιάχτηκαν για τον γάμο του βασιλέα Παύλου και της Φρειδερίκης. Το λογότυπο του ξενοδοχείου είναι σκαλισμένο στο χέρι και το σετ αποτελείται από ποτήρια κρασιού, νερού, λικέρ και μπράντυ. Η χάραξη αναφέρει «Grande Bretagne Lampsa Athenes», καθώς ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Ευστάθιος Λάμψας, ήταν εκείνος που κατάφερε να αναδείξει το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία στο πολυτελέστερο ξενοδοχείο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το λογότυπο στα σημερινά ποτήρια του ξενοδοχείου αντλεί έμνευση από την τότε χάραξη.

Μία πολυτελής πιατέλα ψαριού

Αθήνα, Ελλάδα, Μεσόγειος. Οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες αναζητούν τη γεύση της Μεσογείου και η Μεγάλη Βρετανία ετοιμάζει ψάρια από τις ελληνικές θάλασσες. Τα σερβίρει σε μία επάργυρη κομψή πιατέλα με μία σφραγίδα που γράφει Petit Palais. Το ομώνυμο, κομψό γειτονικό ξενοδοχείο, συγχωνεύθηκε κάποια στιγμή με τη Μεγάλη Βρετανία και τα αντικείμενά του πέρασαν στην ιδιοκτησία του κραταιού ξενοδοχείου.

Μαχαιροπίρουνα με… βαριά ιστορία.

1940. Η Ελλάδα μπαίνει στον πόλεμο και ο Ιωάννης Μεταξάς επιτάσσει το ξενοδοχείο. 28 Απριλίου του 1941, οι αξιωματικοί του Τρίτου Ράιχ καταλαμβάνουν το ξενοδοχείο και το μετατρέπουν σε αρχηγείο της Wehrmacht. Γερμανοί αξιωματικοί και ανώτερα στελέχη διέμεναν εκεί την παραμονή της εισβολής στη Σοβιετική Ένωση. Μετά την αποχώρησή τους, κάποια από τα αντικείμενά τους παρέμειναν στο ξενοδοχείο. Ο γερμανικός θυρεός έμεινε αποτυπωμένος σε μία πλούσια συλλογή μαχαιροπίρουνων. Μπήκαν οριστικά στις αποθήκες του ξενοδοχείου, όταν το φθινόπωρο του του ’44 καταλύει στο ξενοδοχείο ο Γεώργιος Παπανδρέου, επικεφαλής της Κυβέρνησης της Απελευθέρωσης. H Μεγάλη Βρεταννία γίνεται το αρχηγείο του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος και, αμέσως μετά, ζει τα Δεκεμβριανά.

Ποτήρια απεριτίφ

Ποτήρια απεριτίφ Η Αθήνα της μεταπολίτευσης αλλάζει. Το 1976 ανοίγει το GB Corner σαν μία προσπάθεια να «ανοίξει» και το ίδιο το ξενοδοχείο στην καθημερινή ζωή των Αθηναίων. Μία πλούσια συλλογή από ποτήρια απεριτίφ είναι μέρος του βασικού εξοπλισμού του GB Corner και αποτελούν τη βάση για τις μελλοντικές επιλογές ποτηριών του ξενοδοχείου.

 Ο κρυμμένος θησαυρός

Ακούμε ιστορίες, προσπαθώ να φανταστώ τα αντικείμενα αυτά στη χρήση τους, κρατάω σημειώσεις. «Και τώρα που τελειώσαμε, ήρθε η ώρα της έκπληξης» μας λέει ο κ. Γρυπάρης επαναφέροντας μας στην πραγματικότητα. Εκεί, κάτω από ένα τραπέζι, ξεσκεπάζει ένα κομψό ξύλινο μπαούλο. «Αυτό, είναι η πρώτη φορά που θα βγει στη δημοσιότητα» μας λέει και μου ζητάει να τον βοηθήσω να το φέρουμε πάνω στο τραπέζι. Είναι πολύ βαρύ. Πολύ παραπάνω απ` ό,τι υπολόγισα. Και όταν ανοίγει, ένα επιφώνημα θαυμασμού διαχέεται στην αίθουσα. Βλέπω τον φωτογράφο και… γυαλίζει το μάτι του. Προσπαθεί να αποθανατίσει όσο καλύτερα γίνεται τα εκθέματα που φιγουράρουν μπροστά μας. Ένα πλήρες σερβίτσιο 48 ατόμων, ολόχρυσο, με υπέροχο σκάλισμα!

Μία – μία οι θήκες ανοίγουν και σχεδόν όλο το τραπέζι έχει γεμίσει λάμψεις χρυσού. «Αυτά τα έφερε ο Λάμψας από τη Ρωσία το 1917. Έχουν ακουστεί διάφορες ιστορίες, ακόμη και ότι του τα δώρισε ο τσάρος Ρωμανώφ… Όλα αυτά τα χρόνια έχουν χρησιμοποιηθεί μόλις μία φορά, όταν γευμάτισε στο ξενοδοχείο ένας Άραβας, λίγο πριν το 2000», μας διηγείται ο κ. Γρυπάρης, ο οποίος δεν παίρνει στιγμή τα μάτια του από τα ακριβά, ιστορικά κομψοτεχνήματα. Δεν πέρναμε τα μάτια από πάνω τους μέχρι που ήρθε η ώρα, οι κασετίνες με τα πανάκριβα σερβίτσια να απομακρυνθούν στους χώρους φύλαξης.  Ωστόσο, η ιστορία εξακολουθεί και περνάει μπροστά από τα σκαλοπάτια του εμβληματικού κτηρίου. Γευματίζει στα τραπέζια του, κλείνει το μάτι μέσα στους πολυτελείς καθρέφτες του και μας θυμίζει διαρκώς ότι η ζωή συνεχίζεται.

 

 Το ξενοδοχείο σε αριθμούς

• 100.000.000 ευρώ περίπου δαπανήθηκαν για την ανακαίνιση του ξενοδοχείου, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
• 20.000 τ. μ  μαρμάρου χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του,  ενώ η συνολική έκταση των χαλιών που καλύπτουν τους χώρους του φτάνει περίπου 30.000τ.μ.
• 2.700 λουλούδια χρησιμοποιούνται κάθε εβδομάδα για τη διακόσμηση του ξενοδοχείου.
•  330 διαφορετικές ετικέτες κρασιού θα βρείτε στο Κελάρι και 340 ετικέτες ποτών στο Alexander’s Bar, το οποίο έχει βραβευτεί ως το καλύτερο μπαρ σε ξενοδοχείο από το Forbes.
• 1.100 άτομα  μπορεί να καλύψει ο συνεδριακός χώρος.
• 321 είναι τα δωμάτια του ξενοδοχείου. Από αυτά τα 45 έχουν θέα στο Σύνταγμα.
• 10.830 τεμάχια αριθμούν  τα πορσελάνινα σερβίτσια του ξενοδοχείου.  Υπάρχουν επίσης 10.230 μαχαιροπίρουνα και 8.785 ποτήρια