Οι «εκπλήξεις» στις ηλεκτρονικές αποδείξεις που «περνάνε» (σχόλια και παρατηρήσεις)

 Το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε τη λίστα των δαπανών οι οποίες εφόσον πραγματοποιηθούν με ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής θα οδηγούν σε κατοχύρωση του αφορολογήτου για το 2017 και περιλαμβάνονται σχεδόν τα πάντα.

της Έλενας Λάσκαρη

Οι ηλικιωμένοι, άνω των 70 ετών, άτομα με αναπηρία από 80% και πάνω, κάτοικοι χωριών με πληθυσμό μικρότερο των 500 ή κάτοικοι νησιών με πληθυσμό μικρότερο των 3.100, εξαιρούνται από το μέτρο. Θα συνεχίσουν να μαζεύουν χάρτινες αποδείξεις (σαν αυτές που συλλέγαμε τα προηγούμενα χρόνια χωρίς ποτέ κανείς να τις ελέγξει), προκειμένου να κατοχυρώσουν το αφορολόγητο.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα πρώτα μέτρα για την προώθηση του πλαστικού χρήματος, κάθε άλλο παρά συνιστούν «επανάσταση». Κανείς δεν υποχρεώνει όσους δεν έκοβαν αποδείξεις να τις εκδίδουν, καμία e-απόδειξη από επαγγελματίες με ροπή προς τη φοροδιαφυγή δεν θα οδηγεί σε πρόσθετο αφορολόγητο ή μιας κάποιας μορφής επιβράβευση για τον φορολογούμενο. Προς το παρόν τουλάχιστον, διότι η ενεργοποίηση του συνόλου των διατάξεων του νόμου έχει δρόμο ακόμα μπροστά της και το πεδίο παρεμβάσεων είναι ευρύ.

Με τα έως τώρα δεδομένα λοιπόν και με βάση την απόφαση, μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες οι οποίοι δικαιούνται το αφορολόγητο (από 8.636 έως και 9.100 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών) θα πρέπει για να το κατοχυρώσουν να έχουν πραγματοποιήσει δαπάνες με πλαστικό χρήμα ύψους 10% του εισοδήματός τους εφόσον αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ, 15% για το κλιμάκιο εισοδήματος από 10.001 έως και 30.000 ευρώ και 20% για το υπερβάλλον των 30.000 ευρώ εισόδημα.

Ποιες δαπάνες μετράνε

Στην απόφαση την οποία υπογράφει η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου, το οικονομικό επιτελείο επέλεξε να προσδιορίσει τις κατηγορίες δαπανών οι οποίες αναγνωρίζονται με βάση τις ομάδες αγαθών και υπηρεσιών της ΕΛΣΤΑΤ (σ.σ. δείτε αναλυτικά τη λίστα στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό) οι οποίες αποτυπώνονται στον δείκτη τιμών καταναλωτή.

Περιλαμβάνονται λοιπόν:

1. Είδη διατροφής και μη αλκοολούχα ποτά (της Ομάδας 1 του δείκτη) μεταξύ των οποίων ρύζι, ψωμί, φρυγανιές, μπισκότα, δημητριακά, κρέατα, πουλερικά, αλλαντικά, ψάρια αυγά, γάλα, γιαούρτι, τυριά, φρούτα, λαχανικά, ζάχαρη, σοκολάτες , είδη ζαχαροπλαστικής κ.ά

2. Αλκοολούχα ποτά και καπνός (της Ομάδας 2), μεταξύ των οποίων κρασιά, μπίρες, τσιγάρα, πούρα και καπνός, ούζο, ουίσκι, βότκα κ.λπ.

3. Είδη ένδυσης και υπόδησης (της ομάδας 3) , από υφάσματα έως εσώρουχα και μαγιό αλλά και επιδιορθώσεις ή ακόμα και ενοικιάσεις υποδημάτων.

4. Αγαθά της ομάδας «Στέγαση» μεταξύ των οποίων εργασίες υδραυλικού, ηλεκτρολόγου, υπηρεσίες συντήρησης θέρμανσης και ελαιοχρωματισμών, λογαριασμοί ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρισμού, φυσικού αερίου και πετρελαίου θέρμανσης, καυσόξυλα και κάρβουνα. Εξαιρούνται τα ενοίκια.

5. Διαρκή αγαθά και υπηρεσίες όπως έπιπλα, χαλιά, ψυγεία, κουζίνες σίδερα, οικιακές συσκευές και επισκευές, εργαλεία, καθαριστικά, κόστος φύλαξης παιδιών στο σπίτι κ.ά.

6. Αγαθά και υπηρεσίες που έχουν σχέση με τις μεταφορές εξαιρουμένων των αγορών οχημάτων και της δαπάνης για τέλη κυκλοφορίας αλλά συμπεριλαμβανομένων των αγορών ποδηλάτων, οχημάτων για ζώα , ελαστικών , συσκευών GPS και βέβαια καυσίμων.

7. Δαπάνες επικοινωνιών (Ομάδα 8 της ΕΛΣΤΑΤ) από γραμματόσημα και κινητά τηλέφωνα έως λογαριασμούς σταθερών, κινητών, ίντερνετ και συνδρομητικής τηλεόρασης.

8. Δαπάνες της ομάδας (9 της ΕΣΛΑΤ) για αναψυχή και πολιτιστικές δραστηριότητες, εξαιρουμένης της αγοράς σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών. Περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, υπολογιστές και κάμερες, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, λογισμικά, μουσικά όργανα και παιχνίδια, κόστος γυμναστηρίων, εισιτήρια θεάτρων και σινεμά, βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά και πακέτα διακοπών εσωτερικού ή εξωτερικού.

9. Δαπάνες σχετικές με την εκπαίδευση από δίδακτρα σχολείων και φροντιστηρίων έως το κόστος μεταπτυχιακών σπουδών.

10. Δαπάνες της Ομάδας «ξενοδοχεία – καφέ – εστιατόρια» στις οποίες περιλαμβάνονται από καφέδες και αναψυκτικά έως φαγητά και έξοδα ξενοδοχείων, ενοικιαζομένων δωματίων ή κάμπινγκ και

11. Διάφορα αγαθά και υπηρεσίες στα οποία εντάσσονται όλα τα υπόλοιπα , από κουρεία και κομμωτήρια έως οδοντόκρεμες, κοσμήματα, ασφάλιστρα και… έξοδα κηδειών.

Στις εξαιρέσεις περιλαμβάνονται όλες οι δαπάνες της ομάδας Υγεία στην οποία εκτός από τις αμοιβές γιατρών και τα νοσήλεια, περιλαμβάνονται οινόπνευμα, προφυλακτικά, ακουστικά βαρηκοϊας και σφραγίσματα δοντιών. Το σκεπτικό της εξαίρεσης των δαπανών υγείας συνδέεται με την πρόβλεψη του νόμου, σύμφωνα με την οποία οι δαπάνες υγείας οι οποίες συνεχίζουν- υπό αυστηρές προϋποθέσεις- να αποτελούν φοροαπαλλαγή, προκειμένου να οδηγήσουν σε μείωση φόρου θα πρέπει να έχουν γίνει ούτως ή άλλως με χρήση ηλεκτρονικών μέτρων πληρωμής.

Οι ρητές εξαιρέσεις

Για το χτίσιμο του αφορολογήτου δεν υπολογίζονται πληρωμές με πλαστικό χρήμα οι οποίες αφορούν σε μη καταναλωτικές δαπάνες μεταξύ των οποίων για αγορά κατοικίας, πληρωμή φόρων, δόσεις στεγαστικών δανείων, αγορά επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κλπ).

Από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής εξαιρούνται, αλλά υποχρεούνται να προσκομίσουν αποδείξεις ίσης αξίας:

• οι φορολογούμενοι εβδομήντα ετών και άνω,

• άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω,

• όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση,

• οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ν. 4172/2013, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.

Τα ίδια ισχύουν και για τις παρακάτω κατηγορίες:

• Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στο εξωτερικό,
• ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων,
• φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους,
• οι φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο ή/και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ, σύμφωνα με την περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.4172/2013,
• οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους, σύμφωνα με την περ. δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.4172/2013,
• οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία,
• οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).

Τέλος, διευκρινίζεται ότι το ποσό των δαπανών δηλώνεται ατομικά από κάθε σύζυγο ή από κάθε μέρος συμφώνου συμβίωσης. Σε περίπτωση που καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δυο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, το τυχόν πλεονάζον ποσό δύναται κατά την εκκαθάριση να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστου απαιτούμενου ποσού δαπανών.

Επισημαίνεται ότι η χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής δεν απαλλάσσει τις επιχειρήσεις από την υποχρέωση έκδοσης αποδείξεων.